اما و اگرهای خدمات نسل سوم موبایل; مشکلات پیش روی یک اپراتور
خدمات نسل سوم تلفن همراه یکی دو سالی است که در کشور ما راه‌اندازی شده است. هرچند که بر سر راه‌اندازی این نسل از خدمات مخابراتی سال‌ها زمان صرف برگزاری مزایده و نگارش اسناد این مزایده و سایر مراحل ابتدایی شد، اما راه‌اندازی این اپراتور هم حاشیه‌هایی برای آن به همراه داشت. حاشیه‌هایی که متاسفانه به رغم تمام تلاش‌های این اپراتور برای توسعه آن اما همچنان گریبان آن را گرفتaه و کام کاربران آن را تلخ کرده است.
رایتل هم مانند سایر اپراتورهای تازه کار با کندی در روند توسعه شبکه خود روبه‌رو بود. اما کندی رایتل با دیگران تفاوت بسیاری داشت. این اپراتور اولین اپراتور کشور بود که بدون شریک و سرمایه‌گذار خارجی وارد ارائه خدمات در بخش مخابراتی شده بود. آن هم خدمات نسل سوم که نیاز به ورود تجهیزات خاص مخابراتی به کشور داشت.
طبیعتا همین موضوع به‌تنهایی کافی بود تا به سرعت‌گیری بر سر توسعه شبکه این اپراتور تبدیل شود. در کنار نداشتن دانش فنی که اما با حضور کارشناسنان داخلی رفع شده بود این بار مساله تحریم باعث کندی کار اپراتور سوم شده بود. اما این تنها مشکلات این اپراتور نبود؛ چرا که این بار شهرداری هم بر سر نصب آنتن‌های تلفن همراه با این اپراتور به مشکل برخورده بود. مجموع این مشکلات باعث شد تا رایتل تقاضای افزایش دوره حفاظت را از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مطرح کند که این امر با موافقت وزیر ارتباطات روبه‌رو و دوره انحصار رایتل افزایش پیدا کرد. بعد از آن توسعه شبکه رایتل با سرعت بیشتری پیگیری شد به‌طوری که هم‌اکنون عنوان میشود 90 شهر کشور تحت پوشش این اپراتور قرار گرفته است.
یک مشکل ناخوانده . . .
این بار اما در حالی که رایتلی‌ها با تمام توان خود در حال توسعه شبکه خود بودند یک مشکل جدید پیش روی آنها قرار گرفت. خدمات ارائه مکالمات تصویری که وجه تمایز اصلی این اپراتور با دو اپراتور دیگر محسوب می‌شد به پاشنه آشیلی برای رایتلی‌ها تبدیل شد. بسیاری از مراجع و روحانیون مکالمه تصویری این اپراتور را مخل عرف فرهنگی و مذهبی جامعه دانستند و همین مساله باعث شد تا این بار مجلسی‌ها هم وارد میدان شوند. اما در نهایت با پا درمیانی دبیر شورای عالی فضای مجازی قرار شد تا پیوست‌های فرهنگی پیرامون بحث مکالمه تصویری هر چه سریع‌تر نگاشته و در اختیار رایتل قرار گیرد. معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات در این باره گفته است که: پروانه اپراتور سوم تلفن همراه مبتنی بر فناوری نسل سوم است و سرویس‌های بسیاری با دسترسی باند وسیع در چارچوب این پروانه قابل ارائه هستند که تلفن تصویری یکی از این خدمات است.
لطف‌الله سبوحی با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: موافقتنامه پروانه فعالیت این اپراتور با رعایت دقیق جنبه‌های فنی، مالی و حقوقی براساس کلیات مصوب کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به شرکت تامین تلهکام (رایتل) اعطا شده است. وی با اشاره به تصویب کلیات پروانه اپراتور سوم در اسفند سال 86 اظهار کرده است: با ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه از سوی مقام معظم رهبری در دی ماه 87 ، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز در راستای این سیاست‌های کلی، حسب مفاد بند یک امور فرهنگی، پیوست فرهنگی را در پروانه اپراتور سوم پیش‌بینی کرده است تا با تدوین، تکمیل و اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور توسط نهادهای مربوط، مفاد این پیوست را تنظیم و ابلاغ کند.
سبوحی تصریح کرد: با ایجاد شورای‌عالی فضای مجازی، رگولاتوری از دبیرخانه این شورا درخواست کرده است تا سیاست‌های کلی مورد نظر شورای عالی فضای مجازی را برای تنظیم پیوست فرهنگی، نه فقط برای اپراتور سوم بلکه برای تمام پروانه‌های صادره را اعلام تا براساس آن نسبت به تنظیم و ابلاغ جزئیات پیوست فرهنگی به اپراتورهای ارائه‌کننده خدمات اقدام کند.
تاریخ تکرار میشود
اما این نخستین بار نیست که ورودفناوری‌های جدید ارتباطی به کشور دچار چنین حواشی‌ای میشود. اگر خاطرتان باشد در زمان ورود ایرانسل نیز چنین مشکلاتی برای آن رخ داد. زمانی که ایرانسل اقدام به ارائه سرویس ام ام اس کرد این سرویس با طرح این مساله که مشکلات فرهنگی بخصوص در بخش انتشار عکس و تصاویر محرم و نامحرم دارد با مشکلات بی‌شماری روبه‌رو و منجر به قطع این سرویس هم شد. در نهایت این سرویس که وجه تمایز ایرانسل با همراه اول بود نزدیک به یک سال قطع بود. در پایان هم با نگارش بسته فرهنگی کاربرانی که می‌خواستند از این سرویس استفاده کنند باید مدارک شناسایی خود را به دفاتر امور مشترکین ایرانسل ارائه داده و تعهد نامه ای را به امضا می‌رساندند. درست همانند این مراحل همزمان برای اپراتور اول هم طی می‌شد و به این ترتیب زمان حفاظت از پروانه اپراتور دوم که می‌توانست کاربران بیشتری را به سمت آن جذب کند از بین رفت.
درباره خدمات نسل سوم
اما شاید بیراه نباشد که جذاب‌ترین و مهم‌ترین خاصیت نسل سوم تلفن همراه را بعد از دسترسی به سرعت بالای اینترنت، امکان مکالمه تصویری عنوان کنیم. تماس تصویری شما را قادر می‌سازد در زمان تماس از طریق تلفن همراه، علاوه بر تبادل صدا، تصویر مخاطب را نیز به‌صورت همزمان روی صفحه نمایش گوشی تلفن همراه خود مشاهده نمایید. برای استفاده از خدمات ارتباط تصویری تنها کافی است از دستگاه تلفنی استفاده کنید که قابلیت برقراری تماس تصویری را داشته باشد.
همچنین مخاطبی که با وی قصد برقراری تماس تصویری را دارید نیز باید همین امکانات را در اختیار داشته باشد. برقراری تماس تصویری به سادگی برقراری یک تماس صوتی است. به این صورت که پس از وارد کردن شماره تلفن مخاطب، به جای گزینه تماس (Call)، گزینه تماس تصویری (Video Call) را انتخاب کرده و تماس برقرار خواهد شد. برای استفاده از شبکه نسل سوم تلفن همراه، گوشی‌ها باید سازگار با تکنولوژی نسل سوم تلفن همراه (3G) باشند. البته هم اکنون می‌توان بدون استفاده از خدمات نسل سوم و تنها با در اختیار داشتن یک سرویس مناسب اینترنتی از یک سو در داشتن برنامه‌های کاربردی مکالمه تصویری از سوی دیگر به راحتی به برقراری تماس تصویری اقدام کرد. راهکاری که هم اکنون توسط بسیاری از کاربران تلفن همراه صورت می‌گیرد؛ چرا که هزینه این راهکار بسیار ارزان تر از خدمات تماس تصویری خواهد بود.
در کنار خدماتی اصلی همچون پیام کوتاه و پیام صوتی، نسل سوم امکان استفاده از طیفی گسترده تر از خدمات ارزش افزوده (VAS) را فراهم می‌کند. اینترنت پرسرعت، انتقال دیتا، تلویزیون موبایل، بانکداری موبایل، خدمات مبتنی بر مکان و انواع امکانات تصویری از جمله این خدمات است.
انواع خدمات باند تلفن همراه از جمله مهم‌ترین خدمات ارزش افزوده نسل سوم به شمار می‌آیند که امکان استفاده مشترکان از اینترنت پرسرعت را بر روی تلفن یا کامپیوتر خود حتی زمانی که در حال حرکت هستند، فراهم می‌کند. برای اتصال به شبکه و بهره‌برداری از این خدمات، مشترکین می‌توانند از تلفن همراه یا لپ‌تاپ خود استفاده کنند. برای استفاده از اینترنت برروی رایانه و لپ‌تاپ لازم است از یک مودم با اندازه مشابه حافظه‌های فلش استفاده خواهدشد. سرعت اینترنت در نسل سوم تا 42Mbps می‌رسد و بسته‌های گوناگون با سرعت و حجم‌های متفاوت بنا به نیازها و قوانین کشور ارائه خواهد شد. بسیاری از خدماتی که در نسل سوم شبکه‌های مخابراتی استفاده میشود، خدماتی هستند که اپراتور در آنها نقش ایجاد زیرساخت را دارد و ارائه آنها منوط به همکاری شرکت‌های مختلف دولتی و خصوصی است.
در این دسته از خدمات، انواع محتوای متنی و چند رسانه‌ای مورد نیاز با کمک بستر شبکه نسل سوم و با همکاری مجموعه‌های تولیدکننده آن محتوا، در اختیار مشترکین قرار خواهد گرفت. به جز مکالمات تصویری اما ارائه اینترنت پرسرعت به خصوص در حال حرکت از دیگر خدماتی است که توسط نسل سوم تلفن همراه صورت می‌گیرد.