عبور فیبر ارتباطی بین المللی از ایران; ما هم سهمی می‌بریم؟
م.ر.بهنام رئوف – از زمانی که شرکت مخابرات ایران به اصطلاح خصوصی شد و تصمیم به ارائه سرویس‌های اینترنتی گرفت تا به امروز یک پهنای باند مناسب در اختیار کاربران اینترنت کشور قرار نگرفته است. البته این کاربران هم شامل کاربران اینترنت شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت میشود هم شرکت مخابرات ایران. شرکت‌های بخش خصوصی از زمان ورود مخابرات به این حوزه مرتب از مخابرات‌های استانی و منطقه‌ای گلایه می‌کنند. آنها مدعی این موضوع هستند که مخابرات‌های مناطق از رانژه کردن خطوط و به طور کلی از ارائه پورت خالی یا آزاد به شرکت‌های بخش خصوصی خودداری می‌کنند. صحت و سقم این موضوع زمانی هویدا خواهد شد که شما بخواهید از یکی از این شرکت‌ها اینترنت پرسرعت تهیه کنید. بعد از تماس با بخش فروش و ارائه شماره تلفن خط ثابت خود این پاسخ را می‌شنوید که متاسفانه در منطقه شما پورت خالی وجود ندارد. اما زمانی که به دفاتر مخابرات منطقه مراجعه می‌کنید می‌فهمید که اتفاقا پورت خالی هم به میزان کافی وجود دارد اما این پورت‌ها به اینترنت شرکت مخابرات تعلق گرفته و تنها گزینه شما برای استفاده از اینترنت پرسرعت انعقاد قرار داد با شرکت مخابرات است.
اما این تمام داستان نیست. چرا که بعد از اخذ اینترنت پرسرعت مخابراتی تازه مشکلات شما شروع میشود. کیفیت بسیار نامناسب و نبود خدمات پس از فروش درخور شأن کاربران باعث شده تا همواره کاربران از این سرویس به اصطلاح اینترنت پرسرعت گله‌مند باشند. در این بین شکوه کاربران راه به جایی نبرده است هر چند که سازمان تنظیم مقررات هم کم فروشی‌های اینترنت مخابرات را تایید کرده است اما این مخابراتی‌ها هستند که تا همین چندی پیش زیر بار کیفیت نامطلوب سرویس‌های خود نمی‌رفتند.
پهنای باند نداریم
اما به تازگی یکی از مسوولان مخابرات در گفت‌و‌گویی اعلام کرده است که پهنای باند لازم برای کاربران خود را نداشته و هر چقدر هم از شرکت زیرساخت درخواست پهنای باند می‌کنند مورد توجه این شرکت قرار نمی‌گیرد. شرکت زیرساخت نهادی دولتی و حاکمیتی است که وظیفه تامین پهنای باند درخواستی شرکت‌های دولتی و بخش خصوصی را به عهده دارد.
این مقام مسوول در شرکت مخابرات استان تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفت: ما با مشکل کمبود پهنای باند مواجهیم و این کمبود، برنامه‌های ما را برای سرویس‌دهی به مشترکان جدید با اشکال همراه کرده است. وی ادامه داد: برای سرویس‌دهی بهتر به مشترکان نیازمند افزایش پهنای باند هستیم؛ از این رو درخواست خرید پهنای باند جدید به شرکت ارتباطات زیرساخت ارائه شده است.
این مقام مسوول در شرکت مخابرات استان تهران ادامه داد: این درخواست حدود دوماه پیش ارائه و هزینه لینک‌های درخواستی نیز به شرکت زیرساخت پرداخت شده اما زیرساخت به‌رغم گذشت این مدت، هنوز این درخواست را اجابت نکرده و پاسخی نیز در این خصوص نمی‌دهد. وی گفت: شرکت مخابرات تهران حدود ۷۰ الی ۸۰ لینک STM۱ از زیرساخت خریداری کرده و خواستار افزایش این ظرفیت تا ۱۰۰ لینک STM۱ است.
پهنای باند زیاد داریم
این اولین باری است که صدای مخابراتی‌ها هم از کمبود پهنای باند در آمده است. اما با این وجود در حالی که همواره از سوی شرکت‌های خصوصی و حتی این بار در شرکت مخابرات ایران بحث کمبود پهنای باند اختصاص یافته به این شرکت‌ها مطرح میشود، از آن سو مسولان دولتی و همچنین مدیران شرکت زیرساخت همواره مدعی هستند که بیش از نیاز کشور پهنای باند در اختیار دارند. علاوه بر این موضوع همواره در خبرها می‌خوانیم که شرکت زیرساخت با انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌های مختلف همواره در حال افزایش پهنای باند کشور است. پهنای باندی که اما اکنون مشخص نیست که صرف چه کارهایی میشود. چرا که شرکت مخابرات ایران و همچنین شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی معتقدند که همواره با کمبود پهنای باند روبه‌رو بوده و درخواست‌هایشان توسط شرکت زیرساخت مورد قبول واقع نمی‌شود.
این بار، اما شرکت زیرساخت امروز به افتتاح بزرگراه ارتباطی ایران و اروپا پرداخته است. مهندس محمود خسروی، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در این باره به «ایسنا» گفته است: اجرای پروژه EPEG از سال گذشته و با سرمایه‌گذاری مشترک ایران، روسیه، عمان و CABLE&WIRLESS آغاز شده و بر اساس زمانبندی پیش‌بینی شده به بهره‌برداری می‌رسد.
وی افزود: بیشترین سهم در این کنسرسیوم متعلق به ایران بوده و بالاترین مسافت مسیر پروژه توسط ایران عملیاتی شده است. مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت با بیان این مطلب که با اجرای این پروژه، یکی دیگر از زیرساخت‌های تبدیل ایران به هاب منطقه‌ای اجرایی میشود، تصریح کرد: با اجرای این پروژه، مسیر جایگزین برای ارتباطات حساس دنیا تامین خواهد شد. خسروی در خصوص مزایای اجرای این پروژه برای کشور تصریح کرد: یکی از اصلی‌ترین دستاوردهای اجرای پروژه EPEG، درآمدزایی است که به واسطه ترانزیت ارتباط میان ایران و اروپا برای کشور محقق میشود. وی ادامه داد: از دیگر مزایای اجرای این پروژه می‌توان به اشتغالزایی در حوزه ارتباطات و پایداری بیش از پیش ارتباطات و کاهش هزینه‌ها درون کشور اشاره کرد.
مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در خصوص دیگر پروژه‌هایی که پنجم خردادماه (امروز) افتتاح میشود، اظهار کرد: بهره‌برداری از پنج هزار کیلومتر فیبر نوری که توسط متخصصان داخلی اجرایی شده از دیگر پروژه‌های آماده افتتاح است. وی افزود: با اجرای این پروژه مسیر پشتیبان برای شاهراه‌های ارتباطی آماده خواهد شد و از سوی دیگر مسیرهایی که پیش از این به دلیل عدم وجود فیبر نوری امکان دسترسی به ارتباطات اینترنتی را نداشته‌اند از این فناوری بهره‌مند خواهند شد.
خسروی با اشاره به ایجاد امکانات جدید برای برقراری ارتباط تلفنی به بستر اینترنت نیز گفت: بهره‌برداری از یک درگاه بین‌المللی جدید که به واسطه آن ظرفیت برقراری ارتباط تلفنی بر بستر اینترنت تا 400 درصد افزایش خواهد یافت نیز از دیگر پروژه‌هایی است که با حضور مقام‌های ارشد نظام به بهره‌برداری خواهد رسید. این خط از فرانکفورت به شرق اروپا و مرز روسیه- اکراین رفته و سپس وارد آذربایجان شده و از آن طریق به ایران آمده و از دو سمت ایران به جنوب آن و در جاسک در حدود 246 کیلومتر زیر دریا رفته و سر از عمان و نقطه اتصال بارکا در می‌آورد. بعدا یک خط دیگر از بارکا به هند خواهد رفت.
از مسیر 10 هزار کیلومتری بیش از 9500 کیلومتر آن فیبر نوری با latency بین 91 تا 98 میلی ثانیه خواهد بود. قرار بود بهره برداری اولیه به ظرفیت 540 گیگابیت بر ثانیه در ماه مه2012 انجام شود و کل خط برای انتقال 2/3 ترابایت بر ثانیه طراحی و تعریف شده بود. کنسرسیوم EPEG شامل ایران، انگلیس، روسیه و عمان است.
اما در حالی که این ظرفیت قرار است از خاک ایران عبور کند باید دید به جز حق ترانزیتی که عاید ایران میشود آیا بر پهنای باند بین الملل کشور هم افزوده میشود و در صورت پاسخ مثبت به این سوال آیا این پهنای باند به شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی و در نهایت کاربران ایرانی تعلق می‌گیرد یا قرار است همانند همان پهنای باندهای اضافه مورد ادعای شرکت زیر ساخت تنها در کابل‌ها و فیبرها و سرورهای شرکت زیرساخت خاک بخورند.