انتظارات از رئیس‌جمهور آینده در زمینه ICT
آرش نهاوندی – وضعیت نامناسب فناوری اطلاعات و ارتباطات از نظر قوانین حمایت‌کننده در کشور، پایین‌بودن سرعت اینترنت و کم‌بودن پهنای باند، قطعی‌های مکرر اینترنت در کشور و عدم‌دسترسی بسیاری از شهروندان به سایت‌های مفید علمی، تحقق‌نیافتن کامل هدف ایجاد شهروند الکترونیک و شهر الکترونیک و همچنین فیلترینگ غیرهوشمند سایت‌ها طی 8سال گذشته سبب شده است تا بسیاری از متخصصان نسبت به آینده وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور ابراز نگرانی کنند.
برای آگاهی از ضعف‌های موجود در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و انتظاراتی که از رئیس دولت آینده در این زمینه وجود دارد گفت‌وگو‌هایی با دکتر علی‌اکبر جلالی متخصص فناوری اطلاعات و عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت، دکتر علی‌اصغر محکی مدیرکل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران و دکتر محمد سلطانی‌فر عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.
دکتر علی‌اکبر جلالی با اشاره به اینکه تحقق شهر الکترونیک و دولت الکترونیک باید از اولویت‌های دولت آینده باشد گفت: تجربه جهانی نشان داده است که اگر فناوری اطلاعات و ارتباطات محور توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه قرار بگیرد آن جامعه با سرعت رشد می‌کند. اگر بخواهیم کشورهایی را به‌عنوان نمونه‌های مشخص این مصداق نام ببریم باید به کره‌جنوبی، ویتنام، فیلیپین و امارات متحده عربی اشاره کنیم. تعداد زیادی از کشورهای دیگر نیز هستند که از فناوری اطلاعات به‌عنوان ابزار توسعه استفاده می‌کنند.
این کشورها توانسته‌اند با استفاده از فناوری‌های نوین به موقعیت اجتماعی و اقتصادی مناسبی دست پیدا کنند. از آنجا که مشاغل جدید نوعا به اطلاعات وابستگی دارند و اغلب مشاغل خدماتی می‌توانند در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات رشد کنند، انتظار می‌رود رئیس‌جمهور آینده بتواند با ایجاد مشاغل جدید بر بستر فناوری اطلاعات در 2 زمینه توانمند‌سازی افراد جامعه برای استفاده و بهره مندی از اقتصاد جهانی و اقتصاد ملی از این پدیده استفاده کند و همین‌طور بتواند با استفاده از امکانات تسهیل‌کننده فناوری اطلاعات به امور مدیریت کشور سروسامان دهد.
به این معنا که اگر رئیس‌جمهور آینده بتواند شهرهای الکترونیک و دولت الکترونیک را به‌گونه‌ای پیاده‌سازی کند که مابقی مسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی بر بستر دولت الکترونیک جای بگیرد قطعا زمینه نو‌آوری و خلاقیت هم در جامعه و هم در مدیریت جامعه و به‌خصوص مدیریت اجرایی می‌تواند شکل بگیرد.
دکتر علی‌اصغر محکی نیز با اشاره به نقاط ضعف موجود در کشور پیرامون حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات انتظارات خود به‌عنوان یک شهروند از رئیس‌جمهور آینده را اینچنین بیان کرد: نه‌تنها به‌عنوان یک کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات بلکه به‌عنوان یک شهروند نسبت به وضعیت موجود از نظر ضعف جایگاه قانونی و حقوقی و آزادی‌های اساسی کاربران فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات انتقاد دارم.
علاوه بر این در مورد نگاه سیاسی مسئولان به این فناوری‌ها و اجرای فیلترینگ غیرهوشمند سایت‌های دارای اطلاعات مفید و محدودیت‌های کاربران در دسترسی به اطلاعات مناسب و همچنین سرعت پایین اینترنت انتقاداتی را وارد می‌دانم، بر همین اساس پیشنهاد من به رئیس‌جمهور آینده این موارد است؛ اول مداخله دولت در زمینه فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات حداقلی باشد، دوم فعالیت‌های وبلاگ نویسی و تولید پیام‌های محتوایی آزاد باشد، سوم قوانین حمایت‌کننده از توسعه شبکه‌های ارتباطی تصویب شود، چهارم خدمات اینترنتی ارزان شده و دسترسی همگانی به فناوری‌های نوین تسهیل شود و مسئولان گردش آزاد اطلاعات را بپذیرند.
وضعیت فعلی که در آن فناوری‌های جدید کاملا متصل به دولت هستند و قوانین روشنی در برنامه‌های توسعه فناوری اطلاعات وضع نشده و باعث شده است توسعه و نظارت مبتنی بر قوانین محدود‌کننده باشد باید به‌طور کامل تغییر کند. آرمان ما برای دولت آینده در حوزه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات شهر الکترونیک، شهروند الکترونیک و ارتقای دانش، بینش و سواد اطلاعاتی، سواد دیجیتال و سواد رسانه‌ای کاربران اینترنت در ایران است.
دکتر محمد سلطانی‌فر نیز بر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در دولت آینده تأکید کرد و گفت: رئیس‌جمهور آینده باید آشنا به فناوری جدید باشد و نباید کشور را از تکنولوژی‌هایی که در این بستر در حال شکل‌گیری است جدا کند. رئیس‌جمهوری که با علوم دنیای ارتباطی امروز آشنا نباشد، نخواهد توانست شأن و منزلت کشور را در بین دیگر کشورهایی که امروز یکی از مهم‌ترین فناوری‌های آنها دانش ارتباطات است، حفظ کند.
رئیس‌جمهور آینده باید از این امر مطلع باشد که بسیاری از کشورهای جهان با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی رشد کرده‌اند و توانسته‌اند از دوران سنت و مدرنیته وارد دنیای پست مدرن شوند درحالی‌که قبلا باید برای گذر از هر یک از این دوران‌ها به اجبار چند دهه را سپری می‌کردند. اما این کشورها توانستند با استفاده از فناوری‌های نوین در کوتاه‌ترین زمان ممکن از دوران بدویت وارد فضای پست مدرن شوند. برای نمونه می‌توان به کشورهای سنگاپور و امارات که تا همین 2 یا 3 دهه قبل در فضای بسیار سنتی زندگی می‌کردند اشاره کرد. این کشورها به مدد فناوری اطلاعات و ارتباطات امروز خود را در فضای پست مدرن می‌بینند.