آشنایی با شیوه‌های حفظ امنیت در فضای مجازی
آرش نهاوندی – همشهری : موضوع جاسوسی آمریکا از اطلاعات کاربران فیس بوک که یکی از شبکه‌های اجتماعی پرکاربرد در جهان است طی چند روز اخیر یکی از عناوین مهم خبری را به‌خود اختصاص داده بود.
از همین رو به‌منظور پی‌بردن به نحوه ارتقای امنیت شبکه‌های اجتماعی، وبلاگ‌ها و پست‌های الکترونیک با دکتر علی اکبر جلالی، اسماعیل ذبیحی و رضا باقری اصل 3نفر از متخصصان کشور در عرصه فناوری اطلاعات گفت‌وگو کرده‌ایم که درپی می‌آید. دکتر جلالی درباره تدابیری که کاربران می‌توانند جهت ارتقای امنیت اینترنت خود اتخاذ کنند گفت:
امنیت در اینترنت و اقسام وبلاگ‌ها و میل‌باکس‌ها به 2صورت انجام میشود باید از امکانات فنی یا آنچه به آن امنیت فنی گفته میشود استفاده شود، البته مسئله امنیت فنی شبکه چندان در اختیار کاربران نیست، باید شبکه آنها چنان امن باشد که به‌عنوان مثال بتوانند از ایمیلی استفاده کنند که از امنیت بالایی برخوردار باشد. امنیت وبلاگ یا صفحه شبکه اجتماعی کاربران نیز باید به‌گونه‌ای طراحی شود که نتوان وی را هک کرد و نفوذ پذیری در‌ای میل یا شبکه اجتماعی یا وبلاگی که کاربر در حال استفاده از آن است سخت باشد.
اما مهم‌ترین عامل ارتقای امنیت خود کاربران هستند، هر کاربری که سواد رایانه‌ای و ارتباطی بیشتری دارد قطعا در محیط‌های مجازی می‌تواند با امنیت بالاتری کار کند. او اگر بخواهد کاربر وبلاگ یا شبکه اجتماعی باشد باید دارای دانایی باشد. افراد دانا و مسلط نیز نسبت به آنچه در سایت‌ها باید بنویسند و آنچه نباید بنویسند آگاهی کامل دارند. ضرر و آسیب‌های ناشی از پایین بودن ضریب ایمنی شبکه به‌خود کاربر بازمی‌گردد، به‌عنوان مثال اگر کاربری اطلاعات شخصی خود شامل شماره شناسنامه و کد ملی خود را به تقاضای یکی از دوستان خود روی شبکه اجتماعی می‌گذارد این فرصت را به کاربران دیگر می‌دهد تا بتوانند از آن اطلاعات استفاده کنند.
این نا امنی دیگر به سیستم مربوط نمی‌شود و خود کاربر باعث شده است تا اطلاعات به‌نحوی در اختیار کاربر دیگر قرار بگیرد. در برخی مواقع نیز سؤالاتی در شبکه‌های موجود در فضای سایبر مطرح میشود که کاربران نباید به هر سؤالی پاسخ دهند. باید در مورد پرسشنامه‌هایی که در برخی از سایت‌ها گذاشته میشود اندیشید که پاسخ دادن به این سؤالات امکان دارد چه تبعاتی در آینده برای فرد به‌دنبال داشته باشد. مبادا اطلاعاتی که کاربر در این پرسشنامه که معلوم نیست واقعی یا جعلی باشد پر می‌کند، در آینده مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
به همین‌خاطر کارشناسان فناوری اطلاعات توصیه می‌کنند کلیه کسانی که کاربر فضای مجازی هستند همیشه از سخت افزار و نرم‌افزارهای امن استفاده کنند و باید به برند و شرکت ارائه‌کننده نرم‌افزار توجه داشته باشند. کاربران همچنین باید در زمان دادن اطلاعات خود مانند حساب بانکی دقت داشته باشند، حتی نباید اطلاعات فرد دیگری را در اختیار شخص دیگری قرار دهند.
ذبیحی نیز درباره تدابیر امنیتی که کاربران باید در فضای مجازی به‌کار گیرند، گفت:
کاربران اینترنت در ابتدا و پیش از تهیه آنتی‌ویروس برای دستگاه خود باید آگاهی خویش در زمینه مسائل امنیتی در فضای سایبر را افزایش دهند. به‌عنوان مثال باید از این مسئله اگاهی داشته باشند که هر نرم‌افزاری را دانلود نکنند، به هر وب سایتی سر نزنند و هر سؤالی را در سایت‌های اینترنتی پاسخ ندهند. این موارد بخشی از آگاهی‌های عمومی است که کاربران اینترنت باید کسب کنند. بعد از مرحله آگاهی وارد مرحله انتخاب آنتی‌ویروس می‌شویم.
آنتی‌ویروس نرم‌افزاری است که باید روی هر کامپیوتری که به اینترنت متصل است نصب شود و مورد استفاده قرار گیرد. تنظیمات آنتی‌ویروس نیز باید به درستی اعمال شود. تاریخ استفاده از آنتی‌ویروس باید حتما به روز باشد و بسته به نیاز کاربر که چقدر با اینترنت کار می‌کند و تا چه حدی به امنیت نیاز دارد باید نوع نرم‌افزار آنتی‌ویروس را تعیین کرد. فردی که زیاد به اینترنت متصل میشود باید از نرم‌افزارهای آنتی و یروس قوی‌تر استفاده کند اما فردی که کمتر وارد اینترنت میشود می‌تواند از آنتی‌ویروس ساده‌تر یا فایروال صرف استفاده کند.
بنابراین داشتن آگاهی از مبانی امنیت در فضای مجازی و نصب یک نرم‌افزار آنتی‌ویروس به روز و مناسب روی دستگاه، نخستین و مهم‌ترین موارد امنیتی هستند که یک کاربر باید به آن توجه داشته باشد. باقری اصل نیز درباره موارد امنیت در فضای مجازی که باید توسط کاربران رعایت شود، گفت: زمانی که کاربری وارد فضای مجازی یا وارد فضای وب شده است درصدد گرفتن سرویس‌ها و امکاناتی است که در این فضا برای وی مهیا شده است. او باید در این فضا علاوه بر استفاده از خدمات به تهدیدات نیز توجه داشته باشد، برخی از این تهدیدات به نوع سرویس‌ها و خدمات بازمی‌گردد.
برخی دیگر به احراز هویت یا اصالت آن سرویس و خدمات مربوط میشود. بخش دیگر این تهدیدات هم مربوط به قابلیت‌های سیستم‌های ارائه‌دهنده خدمت میشود و در نهایت قابلیت‌ها و استعدادهای فرد خدمت گیرنده. به‌عنوان مثال در مورد پست الکترونیک می‌توانیم بگوییم که به‌واسطه ضعف‌های موجود در کشور نتوانسته‌ایم پست یا پست‌های الکترونیک قوی ایجاد کنیم. بنابراین تا به امروز کاربران از پست‌های الکترونیک کشورهای خارجی مانند جی میل، یاهو و هات میل استفاده می‌کردند. زمانی که ما از این پست‌های الکترونیک استفاده می‌کنیم نخستین تهدید علیه ما اتفاق می‌افتد. ما در حقیقت مجوز و درخواست ارائه خدمت را از کشور دیگری گرفته‌ایم و باید مطابق با قوانین آن کشور رفتار کنیم یعنی زمانی که پست الکترونیک ما خارجی است باید طبق مقررات حاکم بر فضای مجازی آن کشور عمل کنیم.