بررسی تهدیدهای حاصل از تشعشع منابع مولد امواج الکترومغناطیسی برای سلامت انسان توسط مرکز پژوهشهای مجلس
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی مقوله تهدیدهای حاصل از تشعشع منابع مولد امواج الکترومغناطیس و نزدیکی به خطوط انتقال برق برای سلامت انسان را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات ارتباطات و فناوریهای نوین این مرکز اعلام کرد: پیشرفت‌های صورت گرفته در علوم مخابرات و الکترونیک سبب ارائه ادوات مخابراتی ارزان و کارآمد مانند تلفن‌های همراه و هوشمند ، رایانه‌های لوحی (تبلت‌ها)PDA ، و… به بازار شده است. اینکه استفاده از ادوات همه‌گیر شده و تقریبا در دسترس عموم مردم قرار دارند ، نگرانی هایی برای طراحان آنها و دیگر متخصصان خصوصا پزشکان به وجود آورده و این پرسش مطرح شده است که آیا استفاده مداوم از این دستگاه‌ها می تواند بر سلامت کاربران تاثیر سوء داشته باشد؟
برای پاسخ به این پرسش متخصصان مخابرات ، آنتن و پزشکان در غالب پروژه‌های مشترک ، بین رشته‌ای و مستقل به تحقیق در این حوزه پرداخته‌اند.
نتایج بعضی از تحقیقات، آثار سوء امواج را برای سلامت انسان مردود نمی‌دانند؛ علاوه بر این، تحقیقات مذکور، اساس تعیین معیار و استانداردها برای فاصله و حدود مجاز از منابع مولد امواج شده است که در این گزارش ارائه می شود.
در کنار تشعشع حاصل از امواج الکترومغناطیسی ، خطوط برق فشارقوی نیز به علت ایجاد میدان های مغناطیسی و الکتریکی آثار سوئی بر سلامت انسان دارند که در این گزارش به آنها پرداخته شده است.
این گزارش می افزاید: وسایل و دستگاه‌های تولید کننده امواج الکترومغناطیس و میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی روز به روز بیشتر و متنوع تر می‌شوند، تحقیقات بسیاری برای بررسی آثار این امواج بر سلامت انسان صورت گرفته و بعضی از آنها تاثیر سوء تشعشات الکترومغناطیس بر سلول‌ها و بافت‌های موجودات زنده را رد نمی‌کنند.
آثار احتمالی بیماری‌زای تشعشع ها به صورت اختلال در دستگاه عصبی ، اختلال در ضربان قلب ، اختلال در تکامل و رشد جنین و کودکان ، ابتلا به بیماری صرع، تضعیف ادراک حسی، افزایش ترس و اضطراب و… ظاهر می شوند.
مهمترین منابع مولد تشعشع های غیریون ساز شامل ایستگاه‌های پایه مخابراتیBTS ، گوشی تلفن همراه، مسدودکننده‌های گوشی تلفن همراه، فرستنده های رادیو و تلویزیون ، فرستنده های بی سیم، خطوط انتقال برق فشار قوی، کارخانه هایی با جریان برق بالاتر از 300 کیلو آمپر و… می شوند.
تحقیق در مورد امواج الکترومغناطیسی و تاثیر آنها بر بدن انسان همواره مورد توجه متخصصان (طراحان ادارات مخابرات و پزشکان) بوده است.
نتایج تحقیقات انجام شده در این خصوص، مختلف و گاه متضاد است، این نتایج را می توان به دو دسته تقسیم کرد، دسته اول که اغلب محققان آن پزشکند و تاثیر سوء امواج الکترومغناطیسی بر بدن انسان را انکارناپذیر می‌دانند.
دسته دوم که اغلب محققان آن متخصصان علوم برق و مخابرات اند معتقدند که امواج الکترومغناطیس در حالت کلی برای بدن مضر نیستند و به پارامتر توان امواج و شرایط محیطی بستگی دارند.
به طور کلی تاثیر اموال الکترومغناطیس به میزان توانی که به بدن کاربر می رسد بستگی دارد و حساسیت اجزای مختلف بدن انسان نیز نسبت به این امواج متفاوت است.
سر انسان در اکثر تحقیقات به عنوان حساس ترین بخش در مقابل امواج الکترومغناطیسی در نظر گرفته می شود. یک مثال از این موضوع تب بالاست که تشنج در فرد بیمار را به دنبال دارد و افزایش دما در بدن فرد، مغز و فعالیت آن را تحت تاثیر قرار می دهد.
باتوجه به اینکه امواج الکترومغناطیسی در صورت نفوذ به بدن ، تولید گرما کرده و گرمای حاصل در صورت موضعی یا پراکنده بودن می تواند همان تاثیر افزایش دما در بدن را داشته باشد لذا در بررسی تاثیرات امواج الکترومغناطیسی بر بدن انسان، توان امواج و مدت زمان آن باید مورد توجه قرار گیرند.
در علم مخابرات ، مخصوصا در صنعت طراحی ادوات مخابراتی برای کاربرد شخصی، مانند تلفن های همراه شبکه های بی سیم اینترنتی و… یک معیار تحت عنوان میزان جذب خاص(SAR) مورد استفاده خواهد بود.
به منظور یافتن پاسخ دقیق به این پرسش که آیا امواج الکترومغناطیسی بر بدن انسان تاثیر دارند و میزان و نحوه تاثیر آنها چگونه است؟
ضرورت دارد که پروژه های مشترک با همکاری پزشکان و مهندسان برق و مخابرات طراحی و انجام شوند تا متخصصان در قالب پروژه های بین رشته ای بتوانند پاسخ قطعی در این خصوص ارائه کنند چنین تحقیقاتی در کشور ما می تواند منجر به بومی سازی استانداردهای موجود، متناسب با شرایط اقلیمی و جغرافیایی کشور نیز بشود.
بنابراین وضع قوانین و مقررات و استانداردهای لازم برای کنترل و کاستن آثار مخرب تشعشع‌ها ضروری است، گرچه چندین سازمان و وزارتخانه از جمله وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، سازمان انرژی اتمی ایران و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات، متولی این حوزه اند، اما هنوز ساماندهی مناسبی برای تضمین و حفظ سلامت مردم در برابر تشعشع های الکترومغناطیس انجام نشده است و هماهنگی لازم بین سازمان ها و وزارتخانه های مختلف در این حوزه دیده نمی شود.
در خصوص حریم خطوط هوایی انتقال و توزیع برق نیز در حال حاضر مصوبه 1347 ملاک اصلی در امور شهرسازی است که با توجه به اشکالات آن در عدم توجه به آثار بیولوژیکی میدان های الکتریکی و میدان های مغناطیسی برق فشار قوی ، نیاز به بازنگری دارد. این بازنگری باید با رویکرد توجه به سلامتی انسان و حفظ محیط زیست انجام شود.