بر همین اساس با طرح چند سوال که کلیت این فضا و ماهیت شورایعالی فضای مجازی را در این راستا روشن می‌سازد به استقبال دکتر رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی و عضو هیات علمی دانشکده کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف رفتیم که مشروح آن به شرح زیر است:

*وجه تمایز شورایعالی فضای مجازی را با شورایعالی امنیت ملی و انقلاب فرهنگی در چه می‌دانید؟ و اینکه به نظر شما چرا رهبری معظم به جای دبیرخانه، برای این شورا، دستور تشکیل مرکز ملی فضای مجازی را صادر کردند؟

در پاسخ به این سئوال باید عرض کنم که تاسیس مرکز ملی با دو نقش دبیرخانه شورای عالی و مرکز عملیاتی برای ورود به اجرا در حوزه فضای مجازی تمایز بین ساختار این شورای عالی با شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

ورود مرکز ملی به حوزه اجرا واجب کفایی است و تلاش دوستان ما در مرکز ملی نیز در چند ماهه گذشته از تشکیل مرکز نیز چنین بوده است. تقسیم کار بین دیگر نهادهای موجود اجرایی در بدنه دولت و مرکز ملی فضای مجازی بدین صورت خواهد بود که اصل بر اجرای فعالیت‌ها در درون دولت و دستگاه‌های اجرایی است مگر آنکه مسجل شود که به هر دلیلی، نهادهای اجرایی ناتوان از اجرای آن فعالیت یا بی‌علاقه به اجرای آن هستند.

در این صورت، مرکز ملی موظف به انجام تمهیدات و تدابیر لازم به منظور اطمینان از رفع آن نیاز در فضای مجازی جمهوری اسلامی ایران است؛ با این وصف، همانگونه که در عمل اتفاق افتاده است با تشکیل مرتب و ادواری جلسات کمیسیون‌های عالی سه گانه شورا، وظایف محوله به شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی در حال انجام است.

*شورایعالی علاوه بر نقش سیاست‌گذاری، می‌تواند در نقش‌های حمایتی هم وارد شود؟

نقش شورایعالی اخذ تصمیم در کل حوزه فضای مجازی است و اختیار هر کاری را دارد ولی ترجیح این بوده است که امور اجرایی به نهادهای متولی آن سپرده شود.

*جلسات شورایعالی و شورای معین هر چند وقت یک بار برگزار می‌گردد؟ و اینکه آیا از برنامه برگزاری دو شورای عالی دیگر (امنیت ملی و انقلاب فرهنگی) مطلع هستید؟

مطابق آیین نامه شورایعالی، جلسات شورایعالی بایستی حداقل هر چهار هفته یکبار تشکیل گردد. طی چند ماهه اخیر به دلیل شرایط خاص کشور و برگزاری انتخابات، امکان تشکیل جلسات شورا میسر نگردید.

امید است به زودی بتوانیم جلسه بعدی شورایعالی را با حضور رئیس جمهور داشته باشیم.

جلسات شورای معین به منظور تصمیم‌سازی در لیستی از مواردی که شورایعالی ارجاع داده است هر دو هفته یکبار تشکیل می‌گردد ولی صرفا جنبه کارشناسی و تصمیم‌سازی دارد. شورای معین مصوبه قابل ابلاغی نداشته و نخواهد داشت.

*نظر شما درباره بازدهی سبک کار شورایعالی چیست؟ (لطفا در این خصوص در مورد هر کدام از کمیسیون‌ها مفصلا توضیح بفرمائید.)

فلسفه و روح حاکم بر تشکیل شورایعالی فضای مجازی بنا به تشخیص ضرورت و تدبیری که مقام معظم رهبری فرمودند، شتاب به حرکت‌های موجود دولت یا دیگر قوا و همچنین پر کردن فاصله بین وضع مطلوب و وضع موجود جمهوری اسلامی در این حوزه بسیار راهبردی و خطیر بوده است.

واقع مطلب این است که اگر نهادهای مسئول قبلی در این حوزه اعم از شورایعالی فناوری اطلاعات، شورایعالی اطلاع رسانی، شورایعالی انفورماتیک، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دیگر نهادهای مرتبط کار خود را به خوبی انجام داده بودند و کشور در وضعیت خوبی به سر می‌برد چه بسا که شورایعالی فضای مجازی در کنار دو شورای عالی انقلاب فرهنگی و امنیت قرار نمی‌گرفت.

حال که به ابتکار مقام معظم رهبری، چنین شورایی در سطح سران قوا و با ترکیبی بسیار مناسب شکل گرفته است و بحمدالله در چند ماهه اول کارش توانست ساختار و سازمان مناسبی را برای تداوم امور مربوط به فضای مجازی شکل دهد، خوشحال هستیم که تمامی امور مربوط به فضای مجازی مسئول نهایی تصمیم‌گیر و پیگیر دارد.

منطبق با مفاد حکم تشکیل شورا، مرکز ملی فضای مجازی در کنار شورا تشکیل و علاوه بر کار دبیرخانه‌ای شورا، با اولویت در تقسیم کار ملی، در صورت نیاز وارد اجرا نیز خواهد شد.

شورایعالی با تشکیل کمسیون‌ها در عمل خود رابه سه حوزه تخصصی تقسیم نمود. درواقع باگردش کار برای کمسیون‌های عالی، سه شورایعالی تخصصی محتوا، تنظیم مقررات و امنیت تشکیل شده است.

منطبق با اساسنامه مرکز ملی فضای مجازی، سه کمیسیون عالی و تعدادی کارگروه (حسب ضرورت) و براساس آیین‌نامه داخلی شورایعالی، یک شورای معین تشکیل شده است.

آنچه که بسیار مهم است اینکه کمیسیون‌های عالی سبک جدیدی از کار و تصمیم در سطح راهبردی را در شوراهای عالی به خود اختصاص داده است. این سبک جدید به مشکلات موجود در شوراهای عالی از نظر فرکانس تشکیل جلسات محدود بودن زمان و عدم امکان ورود به مباحث فنی و جزئیات و به علاوه ویژگی خاص نیمه اول سال 1392 و بحث تغییر دولت فائق آمده و عملا شورایعالی فضای مجازی به شکل سرزنده و شادابی به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد.

*روند تصویب و تایید مصوبات کمیسیون‌های عالی چگونه است؟ اعضای شورایعالی در جریان این مصوبات هستند؟

مطابق با اساسنامه مرکز ملی فضای مجازی، مصوب ششمین جلسه شورایعالی (مورخ 31/4/1391)، کمیسیون‌های عالی از ارکان مرکز بوده و منطبق با مصوبه دهمین جلسه شورایعالی (مورخ 11/9/91)، به منظور تسریع در رتق‌و‌فتق امور فضای مجازی تشکیل گردیده‌اند.

مصوبات کمیسیون‌های عالی پس از ابلاغ به اعضای شورایعالی در صورت نداشتن حداقل پنج مخالف، به عنوان مصوبه (شورایعالی) تلقی شده و ضمانت اجرایی دارد.

بر این اساس، چنانچه مصوبه‌ای از کمیسیون‌های عالی به استحضار اعضای محترم شورایعالی رسانیده شده و طی مدت دو هفته، اجماع پنج نفره‌ای در مخالفت با هریک از مصوبات شکل نگیرد، آن مصوبه توسط دبیر محترم شورایعالی فضای مجازی قابل ابلاغ و برای دستگاه‌های اجرایی حکم قانون را دارد.

*این کمیسیون‌های عالی را که می‌فرمایید تا به حال چند جلسه تشکیل داده‌اند؟

حدودا بیش از 70-80  جلسه کمیسیون‌های عالی و شورای معین تشکیل شده است و البته این تعداد منهای جلسات بعضا اعضای حقیقی یا کارگروه‌ها و… است.

*آقای دکتر، شورایعالی برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات چه اقداماتی انجام داده است؟

یکی از تکالیف شورای عالی فضای مجازی اطمینان از راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و انجام هرگونه اقدامی در تمامی سطوح برای رخداد این اتفاق مهم ملی در فضای مجازی است.

شبکه ملی اطلاعات در برنامه پنجم و برنامه‌های سالیانه چند سال اخیر از جمله تکالیف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بوده و اقدامات بسیاری هم توسط عزیزان مسئول در این وزارتخانه انجام شده است ولی تاکنون شبکه‌ای به نام و با مشخصات موردنظر شورای عالی فضای مجازی از شبکه ملی اطلاعات تحقق عینی نیافته است.

بنابراین وظیفه شورا و مرکز ملی است که از انجام هرگونه اقدامی در هر سطحی، اعم از راهبردی تا اجرا و واگذاری بخش‌های انجام نشده به دیگران، به منظور تحقق عینی و عملی شبکه ملی اطلاعات دریغ ننمایند.

*آیا شورایعالی فضای مجازی برای سرعت اینترنت و انحصار خرید و فروش آن و نیز قیمت بالای آن اقدامی انجام داده است؟

بنده معتقدم که وجود یک پهنای باند بالا و مطمئن و امن برای دسترسی همه کاربران ایرانی به خدمات موجود در فضای مجازی از ضروریات کاری عصر اطلاعات است.

این اعتقاد می‌تواند به چند شکل پیاده‌سازی شود؛ یک راه بسیار معقول و ارزان از پیاده‌سازی این باور، شکل‌گیری شبکه ملی اطلاعات و اتصال به اینترنت از طریق شبکه ملی اطلاعات است. وقتی که بیش از90 درصد نیاز کاربران ایرانی در داخل کشور بتواند از طریق شبکه ملی اطلاعات رتق‌و‌فتق شود، ارزان، اطمینان و پهنای باند بسیار بالا برای کاربران فراهم شده است.

آنگاه برای حداکثر 10 درصد باقیمانده می‌توان قیمت گران اتصال به اینترنت را با توجه به سطح خدمات مورد نیاز کاربر به ایشان عرضه نمود.

البته راه حل‌های دیگری هم برای تحقق این باور وجود دارد که بدترین آن، استفاده از خدمات داخل کشور توسط کاربران داخل کشور از بستر و مسیر اینترنت است و در واقع همانی است که امروز همه از کیفیت خدمات آن ناراضی هستیم.

*آنگونه که ما اطلاع داریم خدمات چند رسانه‌ای مبتنی بر اینترنت به شورایعالی محول شده است. تاکنون پیشرفت کار چگونه بوده است؟

این موضوع تحت عنوان IPTV/IPMedia به شورا محول شده است و کمیسیون‌های عالی تنظیم مقررات و محتوا در حال بررسی ابعاد و زمان‌بندی اجرایی شدن آن در کشور هستند. انشاء ا… که به زودی محقق گردد.