شبکه‌های اجتماعی، فرصت یا تهدید؟
مهدی آیتی‌نیا، جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی در وبسایت رسانه های اجتماعی نوشت: بحث شبکه‌های اجتماعی آنلاین بخصوص فیس بوک و توییتر و بالاخص فیسبوک که عمومیت بیشتری در کشور دارد، این روزها در فضای رسانه‌ای و اجتماعی داغ و پرمخاطب است.
از جمله مباحث مطرح شده در این باب بحث رفع فیلتر از این سایت‍های اجتماعی بوده که بخصوص بعد از حضور تنی چند از اعضای کابینه پرچالش بنظر میرسد ولی سوالی که به ذهن میرسد این است که آیا رفع فیلتر از شبکه های اجتماعی بخصوص فیسبوک از جهات مختلف مقدور و حتی مفید فایده است و یا تهدیدی برای امنیت ملی محسوب میشود؟
آنچه امروز به عنوان یک واقعیت اجتماعی میتوان روی آن صحه گذاشت حضور چشمگیر ایرانیان داخل کشور در شبکه های اجتماعی است. از فیسبوک و توییتر گرفته تا گوگل پلاس و اینستاگرام.
آمار دقیقی از این تعداد در دست نیست ولی برآوردها بین دو تا ده میلیون نفر ایرانی را عضو فیسبوک میداند ولی امارهای رسمی در دنیا تایید میکند از هر ۶ نفر، یک نفر عضو فیس بوک میباشد.با تطبیق این آمار با فضای داخلی ایران با فرض اینکه این آمار در ایران به دلیل فیلترینگ، حدود نیمی از آمار جهانی باشد یعنی از هر ۱۲ نفر در ایران یک نفر عضو فیسبوک باشد، در ایران حدود ۶ میلیون کاربر فیسبوکی خواهیم داشت. آماری فوق الاده چشمگیر، قابل تامل و همچنین قابل باور.
سوالی که چشم نوازی می کند این است که آیا با وجود فیلترینگ حضوری اینچنین در فیسبوک قابل تامل و تدقیق بیشتر نیست؟
عدم وجود فستیوال ها، کارناوال ها و مجامعی که محمل حضور عناصر اجتماعی و بروز هویت جمعی آنها بوده و باعث تخلیه روانی و به اوج رساندن حس عرضه و بروز اجتماعی افراد باشد، شاید به عنوان عمده ترین دلیل هجوم جوانان ایرانی در پهنه‌ای گسترده و مجازی چون فیس بوک قلمداد شود. در کنار آن کارکرد های خبر رسانی، دوست یابی و پیدا کردن دوستان قدیمی و هم کلاسان و هم آلان گذشته نیز از دلایل دیگر این استقبال میباشند.
حال اگر امکان این حضور از افراد سلب شود، آیا راه‍‌ها و بستر‌ها جایگزین را میتوان در شرایط فعلی برای آن تعریف نمود؟
آیا با فیلترینگ این شبکه‌های اجتماعی، با وجود بکارگیری انواع روش‌های دور زدن آن ، جلوی حضور افراد در این بستر اجتماعی سلب میشود و یا فقط بر پیچ و خم این راه افزوده میشود؟
و در نهایت آیا فیلترینگ فیسبوک صرفا مانعی نخواهد بود بر سر راه عناصر ارزشی و متدین فعال در حوزه اجتماعی و رسانه ای و وا دادن و رها کردن این فضای مهم به غیر؟
اتفاقی که در گوگل پلاس و اینستاگرام نیفتاده و به دلیل آزاد بودن حضور و نبودن فیلتر شاهد حضور سیل عظیمی از نیروهای ارزشی در آن هستیم که علاوه بر اینکه تهدید امنیتی نیست، بلکه یک فرصت مغتنم نیز محسوب میشود.
امری که مبرهن به نظر میرسد عدم توانایی حذف شبکه های اجتماعی از سبد فرهنگی افراد و عناصر اجتماعی است و با سرعت فزاینده پیشرفت تکنولوژی ممانعت از ورود افراد به ان غیر ممکن بنظر میرسد. پس چه بهتر که حداقل فرصت حضور از فعالانی که به دلیل فیلترینگ نمیخواهند قبح شکستن قانون را با خود یدک بکشند و یا به خاطر ملاحظات و مصالحی حضور رسمی در آن نداشته باشند، دریغ نشود و این تهدید بالقوه امنیتی به فرصتی بالفعل بدل شود.