م.ر.بهنام رئوف – دنیای اقتصاد : به گفته برخی مدیران اپراتورها، در پروانه اعطا شده به اپراتورها هیچ محدودیتی پیرامون ارائه نسل چهارم تلفن همراه وجود ندارد.

 

شبکه‌های ارتباطی روز به روز نسل‌های جدیدی از تکنولوژی و فناوری را برای کاربران این وسایل به ارمغان می‌آورد. نسل‌هایی که از منظر سرعت، امکانات و هزینه تمام شده برای کاربران تلفن همراه مزایای بسیاری به همراه دارد. 

با این وجود و درحالی که اکنون در بسیاری از کشورهای جهان و حتی کشورهای غیرپیشرفته اپراتورهای تلفن همراه به سمت استفاده از نسل چهارم تلفن همراه رفته‌اند، اما کاربران ایرانی به دلیل تمدید مدت زمان انحصار اپراتور سوم تنها می‌توانند از نسل 75/2 تلفن همراه استفاده کنند. اپراتور سوم که دو سال از زمان آغاز فعالیت آن می‌گذرد به گفته منابع آماری تنها توانسته است نزدیک به 5 درصد از کاربران تلفن همراه را به خود اختصاص دهد. این درحالی است که دو اپراتور فعال دیگر در کشور از سال گذشته بارها و بارها خواستار اجازه ارائه نسل سوم تلفن همراه از سوی مراجع قانونی بوده‌اند. 

 

نسل چهارم تلفن همراه‌چیست؟

ویکی پدیا درباره نسل چهارم تلفن همراه اینگونه آورده است: نسل چهارم (4G) واژه‌ای است که برای توصیف شبکه‌های بی‌سیم تکامل یافته یا ماورای نسل سوم استفاده می‌شود و شاید بتوان گفت نام تجاری آن در 3GPP به صورت LTE است. نسل چهارم، یک راه‌حل جامع بر مبنای IP برای انتقال صدا، تصویر و داده استفاده می‌کند و بر پایه اصل «هرجا و هر زمان» داده‌ها را با سرعتی بسیار بالاتر از نسل‌های قبل در اختیار کاربر قرار می‌دهد. از لحاظ تکنیکی در نگاه ساده سرعت بارگذاری و بارگیری در LTE نسبت به نسل‌های قبل بسیار بالاتر است. البته جدای از نرخ داده بالا، تاخیر کمتر در ارسال بسته‌ها که منجر به کیفیت فوق‌العاده VoIP، ویدئو کنفرانس و سرویس‌های همزمان می‌شود و همچنین از دید یک اپراتور پهنای باند با کانال‌های متغیر که در محدوده 25/1-20 MHz است. مهم‌ترین ویژگی برجسته LTE این است که تمامی زیرساخت آن بر اساس IP است، به عبارت بهتر بخش هسته شبکه کاملا همگام با پروتکل‌های TCP/IP است و از سیگنالینگ معمولی که در شبکه‌های قدیمی‌تر به خصوص GSM استفاده می‌شد خبری نیست. نرخ انتقال داده در این فناوری ۳۲۶ مگابیت در ثانیه برای بارگیری و ۸۶ مگابیت در ثانیه برای بارگذاری در طیف فرکانسی ۲۰ مگاهرتز است که در این شرایط حدود ۴۰۰ کاربر به صورت همزمان در یک سلول می‌توانند فعال و در عین حال متحرک باشند. در شبکه نسل سوم پیشرفته یا HSPA تاخیر در حدود ۴۰ تا ۵۰ میلی‌ثانیه است که در LTE به حدود ۱۰ میلی‌ثانیه کاهش می‌یابد. این نسل جانشینی برای نسل سوم (3G) و نسل دوم (2G) این استاندارد‌ها است. در نسل چهارم، برای ارتباطات موبایلیته (ارتباط در حال حرکت) مانند استفاده در قطار یا خودرو حداکثر سرعت ۱۰۰ مگابیت در ثانیه (100Mbit/s) و برای ارتباطات نسبتا ثابت و بدون جابه‌جایی مانند کاربران پیاده‌رو یا ساکن، یک گیگابیت در ثانیه (1GBit/s) است. آخرین بررسی صورت گرفته از وضعیت فناوری پیشرفته LTE – نسل چهارم ارتباطات سیار – از وجود 126 میلیون مشترک در نیمه اول سال 2013 میلادی در کل دنیا حکایت دارد و این درحالی است که ایران با وجود 70 میلیون کاربر موبایل، فاقد سرویس LTE در جهان است. بهره‌گیری از واسط‌های رادیویی متفاوت و ارتقای هسته مرکزی شبکه‌های مبتنی بر IP باعث شده تا LTE در مقایسه با فناوری‌های موسوم به نسل دوم و سوم از سرعت و ظرفیت بالاتری برخوردار باشد و به همین علت است که در بازار تجاری LTE، نام این استاندارد با نسل چهارم – 4G – گره خورده است. در مشخصات اولیه منتشر شده از LTE نرخ 300 مگابیت برثانیه برای دانلود اطلاعات و نرخ 75 مگابیت بر ثانیه برای بارگذاری اطلاعات متصور شده است که البته مطابق با تعریف نسل چهارم که به آن IMT Advanced نیز اطلاق می‌شود، امکان دسترسی به اینترنت پرسرعت و تبادل محتوای ویدئویی و چندرسانه‌ای با نرخ حداقل 100 مگابیت و حداکثر یک گیگابیت برثانیه فراهم می‌شود؛ به همین علت استاندارد LTE به عنوان نسل 9/3 نیز معرفی می‌شود و نسخه‌های بالاتر 3GPP به طور کامل مشخصات فنی مورد انتظار در نسل چهارم ارتباطات سیار را برآورده می‌سازد.

 

126 میلیون نفر در دنیا مشترک نسل چهارم موبایل

به گزارش خبرگزاری مهر، آمارهای ارائه شده از آخرین وضعیت LTE در جهان، از رشد 350 درصدی سالانه این سرویس حکایت دارد. براساس ارزیابی‌های صورت گرفته از سوی GSA، تا پایان نیمه اول امسال شمار مشترکان سرویس LTE در جهان به 1/126میلیون نفر رسید و در همین حال 213 شبکه LTE در 81 کشور تجاری شد؛

 

 همچنین 456 اپراتور در 134 کشور برای این فناوری سرمایه‌گذاری کردند و 52 اپراتور تکنولوژی LTE را در 9 کشور به صورت آزمایشی ارائه کرده‌اند.

در همین حال تعداد تجهیزات انتهایی سمت کاربر در اکوسیستم LTE رشد 100 درصدی را نشان می‌دهد که براین اساس 97 شرکت تاکنون برای تولید 821 نوع تجهیزات انتهایی سمت کاربر با قابلیت اتصال به LTE، در حال تلاش هستند؛ از جمله این تجهیزات می‌توان به گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها، نوت‌بوک‌ها، دانگل ها، ماژول‌ها، روترها و هات اسپات‌های شخصی و کارت کامپیوتری اشاره کرد. براساس آمارهای موجود تعداد شبکه‌های LTE تجاری شده در سال 2013 بالغ بر 260 شبکه اپراتوری برآورد می‌شود که این آمار در سال 2009 برای 2 شبکه، درسال 2010 برای 16 شبکه، درسال 2011 برای 46 شبکه و درسال 2012 برای 146 شبکه اپراتوری موبایل در دنیا به اجرا درآمده است.

 

2 میلیارد مشترک تا 5 سال دیگر 

نگاهی به میزان پوشش دهی جمعیت جهان به تفکیک فناوری‌های مختلف نیز از افزایش 6 برابری پوشش جمعیتی فناوری LTE حکایت دارد، به نحوی که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد با وجودی که در سال 2012 بالغ بر 85 درصد جمعیت جهان از فناوری GSM/EDGE استفاده می‌کنند؛ این آمار تا سال 2018 به 90 درصد می‌رسد. همچنین تا پایان سال 2012 نزدیک به 55 درصد مشترکان موبایل، کاربر فناوری نسل سوم WCDMA/HSPA هستند که این رقم تا سال 2018 به 85 درصد می‌رسد و در نهایت اینکه تا پایان سال 2012 نزدیک به 10 درصد جمعیت جهان، مشترک فناوری LTE بوده‌اند که این آمار تا سال 2018 به 60 درصد می‌رسد؛ براین اساس پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2018 شمار مشترکان این فناوری به 2 میلیارد نفر برسد.

ارزیابی صورت گرفته از تعداد اشتراک‌های موبایل به تفکیک فناوری‌های موبایل از استقبال گسترده از فناوری پیشرفته LTE حکایت دارد؛ به نحوی که استقبال از این فناوری باعث کاهش روند رشد اشتراک‌های GSM/EDGE از سال 2012 تاکنون شده است.

 

نسل چهارم در ایران

همان طور که گفته شده در ایران تنها بخش بسیار‌اندکی از کاربران تازه توانسته‌اند از خدمات نسل سوم استفاده کنند. آن هم نه در پوششی سراسری در کل کشور. با این حال، اما پروژه مطالعه و بررسی نسل چهارم ارتباطات سیار، تحلیل بازار و نحوه ارائه خدمات آن در کشور با تصویب شورای پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات کلید خورد. این پروژه با توجه به اعلام نیاز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در شورای پژوهشی پژوهشگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات مطرح و با حضور معاونت بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تصویب شد.

هدف از انجام این پروژه تهیه ضوابط مورد نیاز برای ارائه خدمات نسل چهارم ارتباطات سیار در کشور و تدوین پیش نویس پروانه مورد نیاز جهت ارائه این خدمات است. تهیه این پروانه مستلزم انجام مطالعات اقتصادی، فنی و حقوقی است که این امر توسط پژوهشگران و متخصصان پژوهشکده فناوری ارتباطات پژوهشگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات و با همکاری کارشناسان خبره رگولاتوری اجرا خواهد شد. تهیه دستورالعمل‌های نظارتی بر عملکرد ارائه کنندگان خدمات سیار نسل جدید، از جمله خروجی‌های اصلی این پروژه خواهد بود.

این اقدام درحالی صورت می‌گیرد که به گفته مدیران اپراتورها در پروانه اعطا شده به اپراتورها هیچ محدودیتی پیرامون ارائه نسل تلفن همراه وجود ندارد. به عنوان مثال به گفته دزفولی مدیرعامل ایرانسل در پروانه بهره‌برداری این اپراتور آمده است که این شبکه ارتباطی باید حداقل نسل 75/2 باشد و هیچ اشاره‌ای به محدودیت در ارائه خدمات نسل‌های بالاتر نیامده است. 

بیزینس مانیتور نیز چندی پیش و با ارائه گزارشی از بازار تجهیزات دیجیتالی ایران به عدم پیشرفت نسل‌های جدید تلفن همراه در کشور اشاره کرده بود. در گزارش این موسسه تحقیقاتی آمده بود که دو اپراتور اصلی تلفن همراه ایران تا سال 2014 همچنان سیستم‌های اینترنت جی پی آر اس و ای دی جی ای را که چندان پر سرعت نیستند به مشترکان خود ارائه خواهند داد. بنابراین، ما انتظار داریم که بازار گوشی‌های هوشمند در ایران تنها در فاصله سال‌های 2014 تا 2015 شاهد رشد قابل توجهی باشد.