گزارش مک‌کنزی از ۱۲ تکنولوژی «برهم‌زن» (Disruptive) و تحول‌آفرین
جلوه بی‌رحمانه تکنولوژی‌های جدید در جبهه‌های زیادی آشکار میشود. تقریبا هر پیشرفتی یک موفقیت بزرگ محسوب میشود و لیست «بزرگ‌ترین دستاورد بعدی» هر روز طولانی‌تر میشود. البته هر تکنولوژی نوظهوری چشم‌انداز اجتماعی یا کسب‌وکار را تغییر نمی‌دهد، اما برخی از آن‌ها این پتانسیل را دارند که در وضعیت موجود اختلال ایجاد کنند، شیوه کار و زندگی مردم را تغییر دهند و ارزش‌ها را بازآرایی کنند. بنابراین این موضوع بسیار حیاتی است که رهبران کسب‌وکار بدانند چه تکنولوژی‌هایی برای آن‌ها مهم است و به همان نسبت خود را برای آن آماده کنند.
«تکنولوژی‌های برهم زن: پیشرفت‌هایی که زندگی، کسب‌وکار و اقتصاد جهانی را متحول می‌کنند»، گزارشی از موسسه جهانی مک‌کنزی است که نقبی به این صحبت‌ها زده و ۱۲ تکنولوژی را که می‌توانند تحولات اقتصادی گسترده‌ای در سال‌های آینده ایجاد کنند، شناسایی کرده است. این گزارش همچنین به طور دقیقی بررسی می‌کند که این تکنولوژی‌ها چگونه می‌توانند دنیای ما را تغییر دهند. به علاوه، مزایا و چالش‌های این تکنولوژی‌ها در این گزارش مطرح شده و رهنمودهایی برای کمک به رهبران کسب‌وکار ارائه شده است.
تکنولوژی‌های برهم زن یعنی پیشرفت‌هایی که زندگی، کسب‌وکار و اقتصاد جهانی را متحول می‌کنند.
از این ارزیابی‌ها می‌توان نتیجه گرفت که اپلیکیشن‌های ۱۲ تکنولوژی مورد بررسی در این گزارش، این پتانسیل را دارند که اثر اقتصادی بین ۱۴ تا ۳۳ تریلیون دلاری در سال ۲۰۲۵ داشته باشند. البته این ارزیابی نه پیش‌گویانه است و نه فراگیر، بلکه بر مبنای یک تحلیل عمقی از اپلیکیشن‌های بالقوه کلیدی است که می‌توانند در بسیاری از جهات، از جمله مازاد رفاه مصرف‌کننده ناشی از محصولات بهتر، قیمت‌های پایین‌تر، محیط زیست پاک‌تر و سلامت بهتر، ارزش ایجاد کنند.
اگر رهبران کسب‌وکار و حتی رهبران سیاسی منتظر بمانند تا اثر کامل این تکنولوژی‌ها بر اقتصاد کشور‌ها نمایان شود، شاید زمان برای بهره بردن از مزایای آن‌ها و یا واکنش به عواقب آن‌ها از دست برود. با اینکه نحوه واکنش مناسب بر اساس ذینفعان و نوع تکنولوژی فرق می‌کند، اما مجموعه اصولی می‌تواند به کسب‌وکار‌ها و دولت‌ها برای استفاده از اثر این تکنولوژی‌های برهم زن راهنمایی کند.
• با وجود تکنولوژی‌های دائما نوظهور، رهبران کسب‌وکار باید استراتژی‌های سازمانی خود را به‌روز نگه دارند و مطمئن باشند که سازمان‌هایشان رو به جلو می‌روند و از تکنولوژی‌ها برای توسعه عملکرد داخلی سازمان استفاده کنند. تکنولوژی‌های برهم زن می‌توانند بازی را برای کسب‌وکار‌ها تغییر دهند، محصولات و خدماتی کاملا جدید ایجاد کنند و نیز منابع ارزش را بین تولیدکننده‌ها یا از تولیدکننده به مصرف کننده تغییر دهند. سازمان‌ها اغلب نیاز دارند از نوآوری‌هایی در مدل کسب‌وکار خود استفاده کنند تا بخشی از این ارزش را به دست آورند. رهبران کسب‌وکار باید برای مجموعه‌ای از سناریو‌ها برنامه‌ریزی کنند، فرضیات در مورد فضای رقابت و ریسک را رها کنند و از اینکه مدل‌های بلند مدت‌تر را در نظر بگیرند، نهراسند. سازمان‌ها همچنین باید مهارت کارکنان خود را به‌روز نگه دارند و مزایای بالقوه تکنولوژی‌های نوظهور را با ریسک‌هایی که گاهی بروز می‌کنند، متعادل کنند.
• سیاست‌گذاران می‌توانند از تکنولوژی پیشرفته برای رسیدگی به چالش‌های عملیاتی خود (به عنوان مثال، بکارگیری «اینترنت چیز‌ها» برای توسعه مدیریت زیرساخت) استفاده کنند. ماهیت این کار همچنان باید تغییر کند و نیاز به آموزش قوی و برنامه‌های بازتربیتی دارد. سیاست‌گذاران برای رفع و رجوع چالش‌هایی که تکنولوژی‌های جدید با خود به همراه می‌آورند، می‌توانند از خود این تکنولوژی‌ها استفاده کنند؛ مثلا با ایجاد سیستم‌های آموزشی و تربیتی جدید از طریق اینترنت موبایل، که در ضمن می‌توانند بهره‌وری سازمان خود را نیز افزایش داده تا خدمات عمومی بهتر و موثرتری ارائه کنند. دولت‌ها برای ایجاد رویکرد جزئی‌تر و موثرتری از اثر تکنولوژی، شاید بخواهند معیارهای جدیدی را در نظر بگیرند که بیشتر بر رشد تولید ناخاصل داخلی (GDP) اثر دارد. از آنجایی که تکنولوژی‌های جدید شکل اقتصاد‌ها و زندگی‌ها را تغییر می‌دهند، این رویکرد می‌تواند به سیاست‌گذاران کمک کند که بین نیاز به تحریک رشد بیشتر و مسوولیت‌پذیری برای ایجاد رفاه عمومی بیشتر، تعادل ایجاد کنند.
برخی تکنولوژی‌هایی که به صورت جزئی در این گزارش به آن‌ها پرداخته شده، سال‌ها در مرحله ورود به بازار بودند و بنابراین خیلی بیگانه نیستند. اما برخی از آن‌ها هیجان‌انگیزترند.
این ۱۲ تکنولوژی «برهم زن» عبارتند از:
۱) اینترنت موبایل
اینترنت موبایل چیزی فرا‌تر از دسترسی داشتن به یک مرورگر از طریق گوشی هوشمند یا تبلیت است. این نوع اینترنت بر ارائه خدمات، بهره‌وری کارمندان، بهداشت از راه دور و عادات و اولویت‌های مصرف‌کننده در خرید اثر می‌گذارد. برخی از تکنولوژی‌هایی که اینترنت موبایل به نوبه خود بر آن‌ها اثرگذار است عبارتند از: تکنولوژی باتری، نمایش‌های پیشرفته، طراحی‌های جدید واسطه کمکی، مینیاتوری‌سازی الکترونیکی و وایرلس.
۲) اتوماتیک‌سازی کار اطلاعاتی
ترکیب هوش مصنوعی، واسطه‌های کمکی طبیعی و تکنولوژی‌های داده‌های بزرگ، به زودی کارهای زیادی انجام می‌دهند که پیش از آن باید به دست انسان صورت می‌گرفت. همچنین ابزار‌ها به همه افراد حرفه‌ای کمک می‌کند و بر حوزه‌هایی مانند آموزش، تشخیص و کشف دارو در پزشکی، امور قانونی و حسابداری و سرمایه‌گذاری، اثرگذار است.
۳) اینترنت چیز‌ها (Internet things)
با نصب سنسور روی لباس، ماشین‌آلات و هر چیز دیگر، می‌توانید به استفاده از سیستم وایرلس برای ارتباط با شبکه‌ها و دیگر قسمت‌های اینترنتی روی آورید و در آن صورت، اثراتی مهم بر بهینه‌سازی فرآیند کسب‌وکار، تولید، استفاده از منابع طبیعی، تسهیلات، انتقال انرژی و بهداشت از راه دور، داشته باشید.
۴) تکنولوژی ابری
تکنولوژی ابری می‌تواند منابع رایانش متمرکز شده‌ای ارائه کند که در خدمت کاربران زیادی باشد، چه درون یک شرکت و یا از طریق خدمات شخص ثالث. از آنجایی که این روز‌ها حجم کاری بیشتری توسط نیروی انسانی و ماشین‌آلات کمتر انجام می‌پذیرد، استفاده بهینه‌تر از منابع به صنایع کامپیوتری و IT فشار وارد می‌کند. همزمان، سیستم ابری، نرم‌افزار و خدمات رایانشی ارائه می‌کند که باعث میشود کسب‌وکار‌ها کارایی بهینه‌تری داشته باشند و بسیاری از کارآفرینان عرصه تکنولوژی به جای اینکه سیستم‌های مختص خودشان را ایجاد کنند، از راه‌های مقرون به صرفه‌تری به منابع دسترسی پیدا کنند.
۵) روبوتیک پیشرفته
استخوان‌بندی خارجی، دیدن و شنیدن مصنوعی، مدیریت امور فیزیکی از راه دور و هوش مصنوعی، همگی تغییراتی در تولید، بهداشت و جراحی، فعالیت‌های خدماتی ابتدایی مانند تهیه غذا و نظافت و غیره ایجاد کرده‌اند.
۶) وسایل خودکار یا نزدیک به خودکار
در حال حاضر نمونه‌های اولیه خودروهای بدون سرنشین ساخته شده است. اگر بینایی رایانه‌ای، سنسورهایی مانند رادار و GPS، ارتباط با شبکه‌ها و کنترل از راه دور را اضافه کنیم، کل سیستم حمل و نقل و کشتیرانی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
۷) ژنومیک نسل بعد
ارزش ترتیب‌گذاری ژن‌ها، تجزیه و تحلیل و بیولوژی ساختگی به تازگی معلوم میشود. ترکیب سهولت استفاده از دسترسی به اطلاعات با تحلیل سریع‌تر بر درمان بیماری، کشاورزی و تولید غذا و شاید بیمه، اثرگذار است.
۸) ذخیره‌سازی انرژی
ذخیره‌سازی انرژی یک فاکتور محدودکننده مهم در بسیاری از تکنولوژی‌ها بوده است، از ابزارهای الکترونیکی مصرفی گرفته تا سیستم‌های مکانیکی کنترل از راه دور و تولید انرژی جایگزین. اگر روش‌های بهتری برای ذخیره‌سازی انرژی از طریق رویکرد‌های جدید به باتری‌ها، نانوتکنولوژی و متریال‌های پیشرفته پیدا کنید، می‌توانید اپلیکیشن‌های کاملا جدیدی بیابید که قبلا مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
ابزارهای ذخیره‌سازی انرژی، انرژی را برای مصارف آینده ذخیره می‌کنند. این تکنولوژی‌ها مانند باتری‌های لیتیوم و سلول‌های سوختی، انرژی وسایل نقلیه الکتریکی و هیبریدی و نیز میلیارد‌ها ابزار الکترونیکی مصرفی پورتابل را تامین می‌کنند. طی دهه آینده، تکنولوژی رو به پیشرفت ذخیره‌سازی انرژی، وسایل الکتریکی را به ابزارهای هزینه-رقابتی تبدیل می‌کنند که به وسیله آن می‌توان برای دور‌ترین نقاط کشورهای فقیر برق تهیه کرد و بهره‌وری شبکه تاسیسات برق را افزایش داد.
۹) پرینت ۳ بعدی
پرینت ۳ بعدی چه برای تولید تفنگ استفاده شود و یا تحقیق در مورد ساختن غذا، این روز‌ها به سرعت بر اهمیت آن افزوده میشود. این نوع پرینت می‌تواند روش تولید و توزیع شرکت‌ها را تغییر قابل توجهی دهد و به مصرف‌کننده این امکان را بدهد که همه چیز را خودش تولید کند.
۱۰) مواد پیشرفته
علم مواد، حوزه مهمی است که بسیاری از افراد آن را نادیده گرفته‌اند. اما پلاستیک‌های مدرن، فولاد خودروی ویژه و نیم‌رسانا‌ها سه حوزه‌ای هستند که اهمیت ویژه‌ای دارند. اثر این مواد همانند اثر تکنولوژی‌های گرافن، نانوتیوب‌های کربنی، اجزای نانو و مواد خود ترمیم شونده بر ذخیره‌سازی انرژی، نمایش‌های کامپیوتری، کاتالیزور‌ها و مواد شیمیایی، لوازم الکترونیکی مصرفی، دارو و بسیاری از انواع تولیدات دیگر، توسعه می‌یابد.
۱۱) اکتشاف و احیای گسترده نفت و گاز
حتی با اینکه منابع انرژی تجدیدپذیر در مقیاس تجاری توسعه می‌یابند، نفت و گاز همچنان به عنوان عناصر اصلی بسیاری از فرآیندهای تولید، مهم محسوب می‌شوند. ایجاد شکستگی در صخره‌های نفتی، حفر افقی و بررسی ارتعاشات خرد در بهره‌برداری از منابع گاز شیل، نفت سبک و متان حاصل از ذغال سنگ، از اهمیت زیادی برخوردارند.
۱۲) انرژی تجدیدپذیر
با وجود تغییرات آب و هوای جهان و منابع محدود نفتی، دنیا به نوعی انرژی دارد که این نقایص را جبران کند. سلول‌های فوتوولتاییک و دیگر اشکال انرژی مستقیم خورشیدی، زمین گرمایی، بادی و اشکال مختلف انرژی برقابی، نه تنها در تولید برق بکار می‌روند، بلکه امکان تولید انرژی غیرمتمرکز را ایجاد می‌کنند که می‌تواند بسیاری از صنایع را تغییر دهد.
منابع: mckinsey و inc
ترجمه: همکاران سیستم