میثم لطفی – روزنامه ایران : روبات را میتوان یک دستگاه الکترونیکی – مکانیکی دانست که به کمک برنامههای رایانهای ساماندهی میشود و در زمینههای مختلف با اهداف گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد. روبات میتواند به صورت خودکار فعالیتهای مورد نظر خود را انجام دهد یا اینکه با کمک انسان به اهداف از پیش تعیین شده برسد. اگرچه تاریخ ساخت نخستین روباتها از یک قرن هم فراتر میرود، اما دوره شکوفایی آنها را باید دهه دوم هزاره سوم دانست. علم روباتیک از سال 2000 به بعد پیشرفتهای فراوان کرد تا اینکه این موجود آهنی طی چند سال گذشته وظایف مختلفی را به عهده گرفت و بسیاری از کارهای انسانی را به تنهایی انجام داد. روباتها این روزها کاربردهای فراوان پیدا کردهاند که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
روبات انساننما: شبیه انسان ساخته میشود و وظایف آن مانند فعالیتهای روزانه انسان است.
روبات متحرک: قابلیت رفتوآمد دارد میتواند فعالیتهای خود را بسته به شرایط در فضاهای مختلف انجام دهد
روبات صنعتی: معمولاً شامل دو بازوی هوشمند میشود که در اتصال بخشها، حمل قطعات سنگین و فعالیتهای کارخانهای مورد استفاده قرار میگیرد.
روبات خدماتی: خدمات مورد نیاز انسانها را ارائه میدهد و در برخی مواقع برای رفع مشکلات دیگر روباتها به کار میرود.
روبات مدولار: نسل جدیدی از روباتها است که چندین ماژول با کاربردهای مختلف برای آن بهکار میرود و در زمینههای مختلف بهکار میرود.
روبات مشارکتی: با نام Cobot هم شناخته میشود و به صورت مستقیم با انسانهای کارگر و کارمند ارتباط دارد.
روبات نظامی: با هدف حضور در مناطق نظامی ساخته میشود و در برخی مواقع بهتنهایی به جنگ دشمن میرود.
بهطور کلی باید توجه داشت که علاوه بر موارد یاد شده روبات امروزه در صنعت خودروسازی، بستهبندی، الکترونیک، سیستمهای اتوماتیک، علوم فضایی، مینیاب، سیستمهای آموزشی، سیستمهای بهداشتی، داروسازی، تحقیقات، علوم نانو، تشخیص و شناسایی، سرگرمی و… مورد استفاده قرار میگیرد.
روباتها در حال پیشرفت
طی چند سال اخیر محبوبیت روباتها نزد مردم بسیار افزایش یافته است و کارشناسان توسعه این علم را بهنوعی پیشرفت در همه علوم میدانند و معتقدند که ورود روبات به هر یک از حوزهها میتواند ارتقا کمی و کیفی در آن صنعت را باعث شود. با این وجود، آیا به نظر شما این دستگاه هوشمند آهنی میتواند در آینده جایگزین انسان شود؟ پاسخ کارشناسان به این پرسش تا اندازهای مثبت و نتایج حاصل از مطالعه جدید مرکز تحقیقاتی MIT نشان داده است که بهزودی روبات جای 5 شغل انسان را میگیرد و به عبارت دیگر، انسان را در 5 دسته شغل بیکار میکند که فهرست این مشاغل به قرار زیر است:
1- صندوقداری و بازبینی: بسیاری از فروشگاههای بزرگ این روزها به گونهای طراحی شدهاند که هیچ صندوقداری در آن دیده نمیشود و کاربر پس از آنکه خرید خود را انجام میدهد، هزینه مربوطه را به روباتی که در قسمت صندوق نشسته است پرداخت میکند. بسیاری از فرودگاهها هم با روبات بلیت مسافران را چک میکنند.
2- اپراتور تلفن: سیستمهای پاسخگویی تلفنی بدون حضور انسانها فعالیت میکنند و روباتهای هوشمند میتوانند در این خصوص به راحتی صداهای انسان را تشخیص دهند و در مقابل آن عکسالعمل صحیح نشان دهند.
3- فروشندگی: فروشگاههای زنجیرهای این روزها نقش انسان را به عنوان فروشنده کاملاً حذف کردهاند و روبات علاوه بر راهنمایی خریدار، بهترین محصولات را در اختیار او میگذارد. باید توجه داشت که فروشگاههای آنلاین هم کمکم جای فروشگاههای حقیقی را میگیرند.
4- کارمندان بانک: دستگاههای خودپرداز مبتنی بر روباتهای هوشمند ساخته شدهاند و نسل بعدی این محصولات در آینده نزدیک جایگزین کارمند بانک میشوند تا همه وظایف بانکی را به تنهایی انجام دهند.
5- جراح: امروزه عملهای جراحی که با روباتها انجام میشود درصد خطای کمتری دارد و علم پزشکی به گونهای پیش رفته است که از روباتیک برای انواع اعمال جراحی در زمینههای مختلف استفاده میشود.
با اینکه حضور روباتها باعث شده برخی از فرصتهای شغلی برای انسانها از بین برود اما واقعیت وجود روباتها کنار انسانها غیرقابل انکار است. در این خصوص کارشناسان حوزه فناوری بر این اعتقاد هستند که «روبات» ملموسترین آیندهای است که میتوان برای حضور ماشینهای الکترونیکی در کنار انسان پذیرفت. اگرچه ما هنوز هم یک روبات کامل با هوشی شبیه به انسان را در اختیار نداریم، اما این روزها انواع مختلفی از این دستگاه هوشمند آهنی ساخته شده است که در زمینههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. کارشناسان مرکز Discovery بر پایه یک مطالعه جدید برترین روباتهای ساخته شده در سراسر جهان را برگزیدهاند و فهرست آن را در آخرین روزهای سال 2013 منتشر کردهاند. فهرست برترین روباتهای جهان به قرار زیر منتشر شده است:
روبات دوپا Atlas: این محصول توسط مرکز روباتسازی Boston Dynamics امریکا ساخته شده است. این روبات انساننما 83/1 متر ارتفاع و 7/149 کیلوگرم وزن دارد و با بدنهای از جنس آلومینیوم و تیتانیوم، با هزینهای بالغ بر 93/1 میلیون دلار ساخته شده است. این روبات انواع حرکات انسان از جمله راه رفتن، ورزشهای سبک و رفتارهای روزانه انسانی را انجام میدهد.
دستکش روباتیک: این دستکش هوشمند توسط محققان فرانسوی ساخته شده است و برای آن دسته از افرادی که انگشتان یا دست خود را از دست دادهاند مورد استفاده قرار میگیرد. این دستکش روباتیک 42 هزار یورو قیمت دارد و میتواند تمام قابلیتهای یک دست طبیعی را در اختیار انسان بگذارد.
سیستم روباتیک ضد حریق MVF-5: این روبات آتشنشان میتواند در مواقع اضطراری بدون کمک انسان در محل حریق حاضر شود و آتش را خاموش کند. این روبات نوع حریق را تشخیص میدهد و متناسب با آن از روشهای موجود استفاده میکند.
روبات Telenoid R1: این روبات توسط فرانسویها ساخته شده است و میتواند دستور انسان را از راه دور دریافت و آنها را عملی کند. هدف از ساخت این روبات نگهداری از کودکان و سالخوردگان است و به صورت طبیعی با انسان ارتباط برقرار میکند.
روبات نظامی SWAT: این محصول از راه دور کنترل میشود و شبیه به یک تانک کوچک ساخته شده است. روبات SWAT مانند یک سرباز به تمامی دستورات فرمانده گوش میدهد و قادر است تمامی فعالیتهای انسان در میادین جنگ را به تنهایی انجام دهد.
دوربین پرنده: این روبات توسط محققان نروژی برای تصویربرداری از مسابقات ورزشی ساخته شده است و میتواند به صورت 360 درجه از محیط پیرامون خود عکس و فیلم بگیرد و به صورت لحظه به لحظه اطلاعات را از طریق بیسیم در اختیار مرکز مربوطه بگذارد.
روبات پیشخدمت: این روبات توسط محققان چینی ساخته شده است و در رستورانها به جای گارسون مورد استفاده قرار میگیرد. طول این روباتها بین 3/1 تا 6/1 متر است و علاوه بر پذیرایی از مهمانها، آشپزی را هم به خوبی انجام میدهد. این روبات با هر 2ساعت شارژ 5 ساعت انرژی را در خود نگه میدارد.
روبات هستهای: شرکت ژاپنی توشیبا موفق به ساخت روباتی شده است که در نیروگاههای هستهای مورد استفاده قرار میگرد. این روبات خزنده باعث انفجار ذرات یخ خشک در مقابل دیوارهها آلوده میشود و فضای تجهیزات اتمی و هستهای را پاکسازی میکند.
پای روباتیک: این نخستین پای هوشمند تمام روباتیک محسوب میشود که تمامی قابلیتهای پای طبیعی را دراختیار انسان میگذارد. «زاک واوتر» جوان 31 ساله امریکایی موفق شده است با استفاده از این پای روباتیک از پلههای برج 103 طبقه بالا برود. این روبات در موسسه Rehabilitation ساخته شده است و بخشهای آن بر اساس ذهن انسان کنترل میشود.
روبات اکتشافی: این روبات GROVER نام دارد که توسط سازمان فضایی ناسا ساخته شده است. این محصول به صورت کاملاً خودکار فعالیت میکند و روی آن دو صفحه خورشیدی نصب شده است که انرژی مورد نیاز خود را از این طریق میگیرد. از این روبات برای اکتشاف مناطقی از کره زمین که امکان حضور انسان نیست، استفاده میشود. برای روبات GROVER گیرنده ماهوارهای، هوش مصنوعی، رادار خودکار، گیرنده مسیریاب GPS و… در نظر گرفته شده است. این روبات با سرعت 37 کیلومتر در ساعت حرکت میکند و قابلیت تشخیص هر نوع مادهای را دارد.
روبات چهارپا: این روبات توسط شرکت توشیبا ساخته شده است و در هنگام بروز بلایای طبیعی از جمله سیل، زلزله و… مورد استفاده قرار میگیرد. این روبات بدن انسان را حتی زیر آوار تشخیص میدهد و در صورت زنده بودن تمامی کمکهای اولیه را در اختیار او میگذارد. این روبات توانمند به گونهای ساخته شده است که در آن واحد میتواند 3 انسان را با خود حمل کند.