چه شد که “وی‌چت” فیلتر شد؟!
حدود یک هفته از فیلتر شدن یکی از شبکه‌های اجتماعی موبایل می‌گذرد و در این مدت نه تنها سایر شبکه‌های موبایلی دچار مشکل نشده اند بلکه حتی از کاربران برای استفاده از آنها دعوت نیز شده است.
هفته گذشته کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه رایانه‌ای دستور فیلتر کردن شبکه موبایلی وی‌چت را صادر کرد و بر همین اساس مسوولیت این کار بر عهده شرکت ارتباطات زیرساخت به عنوان نهاد دولتی مرتبط قرار داده شد.
اما روز شنبه مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت در نشستی خبری به انتقاد تلویحی از این تصمیم پرداخت و حتی این گونه عنوان کرد که خود او هم نظر مثبتی نسبت به این فیلترینگ ندارد.
محمود خسروی عنوان کرد: وزارت ارتباطات نیز نماینده‌ای در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه رایانه‌ای دارد اما گویا در جلسه اخیر این کارگروه که بحث فیلتر شدن این شبکه اجتماعی موبایلی مطرح شده تنها مخالف این قضیه نماینده وزارت ارتباطات بوده است.
چند درصد کاربران وی چت ایرانی هستند؟!
همچنین وزیر ارتباطات که طی یک ساعت در شبکه‌های اجتماعی به گفت‌وگوی مستقیم با کاربران می پرداخت در پاسخ به سوالات متعددی که درباره فیلتر شدن این شبکه مطرح شده بود بر این نکته تاکید کرد که وزارت ارتباطات هم با این بحث موافق نبوده اما حال که این اتفاق افتاده کاربران می توانند از شبکه‌های داخلی استفاده کنند.
البته حداقل جست‌وجوهای اینترنتی اگرچه ما را با عنوان چندین شبکه اجتماعی موبایل آشنا می کند اما در عمل این را مشخص می‌کند که حتی این شبکه‌ها هنوز آغاز به کار نکرده‌اند و فعالیت اغلبشان در نهایت به امکان چت کردن برروی اینترنت محدود میشود.
وزیر ارتباطات روز چهارشنبه نیز در پاسخ به خبرنگارانی که درباره دلایل این موضوع در حاشیه جلسه هیات دولت از او پرسیده بودند دلیل اصلی فیلتر این شبکه را ورود وی چت به حریم خصوصی کاربران دانست و گفت:وی‌چت یک شبکه اجتماعی چینی است که تقریبا توانسته در مقابل شبکه‌های اجتماعی غربی قد علم کند. این شبکه 400 میلیون عضو دارد و یک درصد این اعضا را ایرانیان تشکیل می‌دهند.
وی افزود: فرق این شبکه با شبکه‌های دیگر وجود people nearby است و آنچه که در کمیته تعیین مصادیق مجرمانه برای توقیف آن مدنظر قرار گرفت وجود این آیکون است چرا که معتقد بودند ما به نوعی وارد حریم خصوصی دیگران می‌شویم. البته ما هیچ ارتباطی به توفیق وی‌چت نداریم و فقط یک عضو از اعضای دوازده‌گانه این کمیته هستیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: ما حتی این پیشنهاد را هم داشتیم که این گزینه حذف شود و مردم بتوانند از بقیه بخش‌های وی‌چت استفاده کنند چرا که بسیاری از افراد جامعه به صورت صحیح از این شبکه استفاده می‌کنند.
وی در عین حال تاکید کرد:فکر می‌کنم راه‌حل برخورد در این روزگار با توجه به پیشرفت تکنولوژی این‌چنین نیست و ما باید کارهای فرهنگی کنیم و از نظر تکنولوژی خود را توسعه دهیم و اجازه دهیم مردم خودشان تصمیم بگیرند.
بقیه شبکه‌های اجتماعی موبایل هم قطع خواهند شد؟
رمضانعلی سبحانی‌فرد – نماینده مجلس و عضو کارگروه تعیین مصادیق که از رای دهندگان به فیلترینگ وی چت بوده – در این باره معتقد است:نرم‌افزارهای مختلفی مشابه وی چت وجود دارند و کارگروه تا زمانی که جرائمی را به صورت مصداقی در آنها مشاهده نکند، در این زمینه ورود نخواهد کرد.
وی همچنین عنوان کرد:به نظر می‌رسد در مورد شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای ارتباطی که هر روز تکنولوژی آنها ارتقاء پیدا می‌کند باید با نگاه کلان آنها را مورد بررسی قرار داد و شورای عالی فضای مجازی، سران قوا و مسوولان امنیتی، انتظامی، اجتماعی و فرهنگی در سطح عالی سیاست‌گذاری کلانی داشته باشند.
وی در عین حال با اشاره به این که در زمان ورود اینترنت به کشور هم اما و اگرهای متعددی وجود داشته اظهار کرد:ما معتقدیم باید محاسن و معایب این نرم‌افزارها و شبکه‌ها مورد بررسی قرار گیرد اگر محاسن آنها غالب باشد، ضرورتی نیست که آنها را فیلتر کنیم اما اگر معایب بیشتری وجود داشته باشد و آنها را مخرب و در تضاد با فرهنگ و سیاست ببینیم، باید فکری برای آن کنیم.
البته در کنار این صحبتها انتقاد نماینده دیگری نیز این روزها رسانه‌ای شد که در قالب آن این نماینده مجلس این گونه گفته بود که وی چت فیلتر شد، اما نرم افزارهایی دیگری چون وایبر، واتس آپ و تانگو نیز کارکردی مانند وی چت دارند. از زمانی هم که وی چت فیلتر شد نرم افزار کوکو« coco» جایگزین آن شده و مردم این نرم افزار را دانلود کرده‌اند. من خودم همین امروز کو کو را دانلود کردم و به مردم هم توصیه می کنم تا رفع فیلترینگ وی چت از کو کو استفاده کنند.
اما در این میان بسیاری از کاربران این گونه مطرح می کنند که شاید بیش از همه امکانی که فعالیت این شبکه ها برای مکالمه رایگان و ارسال پیامک رایگان فراهم می‌کنند و ضرری که این موضوع متوجه اپراتورها می‌کند باعث فیلتر شدن این شبکه شده است.
البته در این زمینه اگرچه تاکنون اپراتورهای ارتباطی توضیحی نداده‌اند که فعالیت این نوع شبکه‌ها چه تاثیری در وضعیت درآمدی آنها دارد اما نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد آنکه حتی خود شبکه‌های اجتماعی موبایلی هم بر بستر اینترنت فعالیت می‌کنند و افراد برای استفاده از امکانات آنها ملزم به آن هستند که از خدمات اینترنتی اپراتورها بهره بگیرند که همین مسئله می تواند به نوعی موجب درآمدزایی برای اپراتورها باشد.
بدین ترتیب حتی اگر میزان مکالمات اپراتورها هم با این شیوه کاهش پیدا کند اتفاق عجیبی نیفتاده است چرا که بنا بر گفته‌های خود اپراتورها سال‌ها است در دنیا روند استفاده از تلفن همراه برای مکالمات صوتی سیر نزولی داشته و در عوض آن استفاده از اینترنت به واسطه اپراتورهای موبایلی درحال گسترش است.
علاوه بر این اکنون شبکه‌های اجتماعی دیگر موبایل نیز فیلتر نشده‌اند و حتی از سوی وزارت ارتباطات هم صحبتی درباره ضرر اپراتورها در این زمینه مطرح نشده و حتی معاون وزیر ارتباطات در نشست خبری خود بر این نکته تاکید داشت که فیلترینگ این شبکه ها ریشه در دلایل اجتماعی و فرهنگی داشته است.
در هر صورت بحث فیلترینگ وی‌چت به گفته فعالان بازار این روزها فروش فیلترشکن‌ها را رونق داده و به نظر می رسد حتی با وجود فیلترینگ همانند فیس بوک همچنان امکان استفاده از این شبکه اجتماعی برای کاربران مهیا است.
با این وجود طی روزهای گذشته به کرات بر این نکته تاکید شده که لازم است شورای عالی فضای مجازی برای این نوع شبکه‌ها و فعالیت هایی از این دست پیوستی مشخص تدوین کند. در دومین جلسه شورای عالی فضای مجازی در دولت یازدهم نیز این موضوع مورد توجه قرار گرفته و این گونه اعلام شده است که قرار بر آن است که سیاست‌های کلی پالایش فضای مجازی کشور در کمیته‌های تخصصی مرکز ملی فضای مجازی مورد بررسی قرار گرفته و سپس برای تصویب در شورای عالی فضای مجازی مطرح شود.
فیلترینگ پیام‌رسان‌ها مختص ایران نیست
یک کارشناس مسائل فناوری اطلاعات با اشاره به فیلتر شدن سرویس پیام‌رسان وی‌چت در ایران گفت: بستن سرویس‌های نظیر وی‌چت در ایران تاثیری ندارد چراکه امروز وی‌چت را می‌بندند فردا کاربران به سراغ برنامه جایگزینش می‌روند و این روند به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند و درنهایت تنها هزینه‌هایی را بوجود می‌آورد.
سیامک احدی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: به علاوه هر حرکتی نیز صورت بگیرد عده‌ای با استفاده از وی پی ان این فیلترینگ را زیر پا می‌گذارند. می‌توان دلیل اعمال فیلترینگ روی اپلیکیشن وی‌چت را حدس زد.
برخی قابلیت‌های این اپلیکیشن، مثل چت تصادفی با افراد و یافتن کاربرانی که در فاصله نزدیک هستند باعث شده بود که برخی تناقضات فرهنگی به وجود بیاید و احتمال دارد که دلیل اعمال این فیلترینگ این موضوع باشد. شاید فیلترینگ سرویس WeChat توجیهی فرهنگی را با خود به همراه داشته باشد.
وی در ادامه به توسعه این برنامه در بین کاربران ایرانی اشاره کرد و افزود: در نگاه اول ممکن است بگوییم دلیل بستن وی‌چت در ایران همین موضوع بوده است اما هنگامی که نگاهی به سایر شبکه‌های پیام‌رسان همچون وایبر، لاین و تانگو می‌اندازیم متوجه می‌شویم که این سرویس‌های نیز خدمات مشابهی را ارائه می‌کنند.
این کارشناس در رابطه با بحث فیلترینگ در سایر نقاط دنیا و اعمال آن روی برنامه‌های پیام‌رسان اظهار کرد: مسئله فیلترینگ سیستم‌های پیام‌رسان در بستر اینترنت چیزی نیست که مختص کشور ما باشد. در سایر کشورهای دنیا حتی کشورهای اروپایی محدودیتهایی روی این سرویس‌ها اعمال میشود. برای مثال در کشورهایی حاشیه خلیج فارس این سرویس‌ها بسته می‌شوند تا کاربران مجبور به استفاده از خدمات دولتی باشند.
او در پایان راهکار را در فرهنگ‌سازی دانست و مطرح کرد: وی‌چت اخیرا در بین کاربران ایرانی توسعه پیدا کرده بود و خیلی از مردم از این سرویس استفاده می‌کردند. در نهایت به نظر من به جای بستن برنامه‌ها بهتر است فرهنگ‌سازی بیشتری در این زمینه انجام دهیم.