بومی‌سازی به سبک کپی‌برداری: هزینه ۴۰۰ میلیونی برای الگوسازی فارسی فایرفاکس!
سازمان فن‌آوری اطلاعات و زیرمجموعه آن یعنی مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت (متما) مدتی است با سرمایه ۴۰۰ میلیون تومانی مرورگری به نام "ساینا" طراحی کرده‌‌است.
بنا بر بررسی‌های فنی انجام گرفته در واحد فنی خبرگزاری ایسنا، نکاتی در خصوص این مرورگر قابل توجه است.
این مرورگر که بنا بر اعلام سایت متما تاکنون حدود 100 هزار کاربر ایرانی آن را دانلود کرده‌اند اگرچه می‌تواند به واسطه آنکه زبان آن فارسی است به فراگیر شدن دانش کامپیوتر در میان کاربران ایرانی کمک کند اما به هر صوت نکات قابل توجهی نیز دارد.
اگرچه طراحان و سازندگان این مرورگر بر این نکته تاکید دارند که ساینا مرورگری بومی و ایرانی است اما کافی است یک نظر به آن انداخته شود تا از همان طرح آن ایده شباهت و کپی‌برداری شدن آن از فایرفاکس در ذهن کاربر جرقه بزند. چراکه برای طرح این مرورگر پرنده ای مشابه سیمرغ انتخاب شده که طرح این پرنده بسیار شبیه لگوی فایرفاکس است. این درحالی است که با توجه به نیروهای متخصص بسیاری که در حوزه گرافیک وجود دارد قطعا این امکان میسر بوده که طرحی متفاوت برای این مرورگر انتخاب شود.
اما وقتی به بررسی این مرورگر بومی می‌پردازید این فرضیه بیشتر و بیشتر تقویت میشود چرا که اجزای مختلف مرورگر ساینا جزء به جزء همانند فایرفاکس است و تمام خصوصیات فایرفاکس در ساینا نیز وجود دارد. حتی چینش منوها و گزینه‌های option در ساینا کاملا شبیه فایرفاکس است و تنها تفاوت عمده آن در این است که فایرفاکس به دلیل آنکه از زبان انگلیسی بهره می‌گیرد منوی آن سمت چپ صفحه ظاهر می شود و منوی ساینا در سمت راست. علاوه بر این تمام رفتارها و خصوصیات ساینا نیز مشابه فایرفاکس است و تنها کمی شکل ظاهری آن تغییر کرده است.
البته جا دارد به این نکته هم اشاره شود که البته خود فایرفاکس هم نسخه فارسی دارد اما در هر صورت میان ساینا و نسخه فارسی فایرفاکس تفاوت‌هایی نه چندان فاحش از نظر رنگ صفحه و … وجود دارد.
البته قطعا در ابتدای راه بومی سازی این انتظار زیادی است که بخواهیم مرورگر ایرانی با مرورگرهای مطرح دنیا رقابت یا برابری کنند و بی شک چنین انتظاری هم وجود ندارد حتی این که در ابتدای کار برای طراحی مرورگر ایرانی از نمونه‌های پر کاربرد جهان کمک گرفته شود موضوع قابل قبول و غیر قابل اجتناب است اما در این میان این سوال پیش می‌آید که آیا واقعا انجام این نوع الگوبرداری‌ها نیاز به صرف هزینه‌های 400 میلیونی دارد؟!
بنا بر آنچه سرپرست مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت (متما) در پاسخ به رسانه‌ها اعلام کرده و تا مدت‌ها نسخه‌ای از آن هم بر روی این سایت قرار داشته و البته به تازگی حذف شده، تاکنون برای راه اندازی این مرورگر هزینه‌ای 400 میلیون تومانی در نظر گرفته شده است.
همچنین گفته میشود طرح‌های بومی‌سازی شده با هدف ارتقای امنیت کاربران و جلوگیری از سوءاستفاده از اطلاعات آن‌ها در کشورهای دیگر راه اندازی می‌شوند که در این زمینه هم این سوال وجود دارد که آیا واقعا افرادی که مرورگری مانند فایرفاکس را طراحی کرده‌اند و ما از آن‌ها الگوبرداری می‌کنیم قادر نخواهد بود در صورت علاقه از طریق مرورگر ایرانی هم اطلاعات مورد نظر خود را رصد کنند؟!
تاکنون با گذشت بیش از یک ماه و در خواستهای متعدد ایسنا برای مصاحبه با مسوولان سازمان فناوری اطلاعات در این زمینه هیچ یک از این مدیران به ارائه توضیح نپرداخته‌اند در حالی که انتظار می‌رود سازمان فن‌آوری اطلاعات و مسوولان آن حداقل پاسخگو بوده و شفاف سازیهای لازم در این زمینه را انجام دهند تا حتی اگر چنین مطالبی خلاف واقع است مردم و رسانه‌ها از جریان اصلی مطلع شوند و با انتشار این اطلاعات حداقل کاربران بدانند که در طراحی این مرورگر چه ویژگی‌هایی مورد توجه قرار گرفته و استفاده از ساینا چه مزیت‌هایی برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت.
برروی سایت متما در ارتباط با ساینا اعلام شده است: «ساینا اولین مرورگر ایرانی است که مراحل بومی سازی آن توسط متخصصان ایرانی انجام شده است. در حال حاضر این پروژه مراحل تست و آزمون اولیه را طی می کند و تحویل آن پس از مرحله مذکور خواهد بود.»
همچنین برروی بخش اخبار ویژه این سایت آمده است: «تعداد دانلودهای انجام شده از مرورگر بومی ساینا طی دو ماه گذشته به مرز 100000 نسخه نزدیک شد. در حال حاضر آخرین نسخه این مرورگر جهت نصب و استفاده برروی سیستم‌های عامل ویندوز و لینوکس از طریق آدرس الکترونیک saina.matma.ir در دسترس کلیه کاربران اینترنت و علاقه مندان به محصولات بومی است.»