تهدید سونامی رشد قیمت در بازار
مریم عسگری – دنیای اقتصاد : تغییرات تعرفه‌ای و بازنگری در حقوق ورودی کالاهای گوناگون هر سال با اهداف گوناگونی که مهم‌ترین آنها اجرای سیاست‌های حمایتی از گروه‌های تولیدی است، اعمال و در قالب کتاب مقررات صادرات و واردات به اطلاع عموم می‌رسد. امسال نیز این کتاب پس از تصویب هیات دولت منتشر و تغییرات تعرفه‌ای برای واردات کالاهای گوناگون مشخص و اعلام شد.
اما انتشار کتاب جدید، به‌دلیل اعمال برخی از تغییرات تعرفه‌ای در حوزه کالاهای کامپیوتری و دیجیتالی با اعتراض‌هایی از سوی فعالان این حوزه مواجه شد؛ چرا که با وجود اعلام روند کاهشی تعرفه‌ها در سال 93 از سوی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، مندرجات کتاب تعرفه واردات گویای این است که تعرفه واردات برخی از کالاها نظیر نوت‌بوک، موس، کیبورد، برخی از قطعات داخلی کامپیوتری نظیر مادربورد و… افزایش یافته است. کارشناسان و فعالان بازار که معتقدند تغییرات تعرفه‌ای به‌دلیل حمایت از معدود تولیدکنندگان داخلی انجام شده است، می‌گویند: نتیجه این تصمیم برای بازار کامپیوتر ناخوشایند خواهد بود و بازار را از پا در می‌آورد. این موضوع بهانه‌ای شد تا ما به بررسی این موضوع و تاثیری که این تغییرات تعرفه‌ای روی بازار کامپیوتر آتی می‌گذارد، بپردازیم. اگر به این موضوع علاقه‌مندید این گزارش را بخوانید.
افزایش تعرفه واردات کالاهای کامپیوتری
بر اساس آنچه هیات دولت مصوب کرده و در کتاب مقررات واردات و صادرات به چاپ رسیده، سود بازرگانی برخی از اقلام کامپیوتری نسبت به سال 92 در راستای حمایت از تولیدات داخلی افزایش یافته است. در فصل هشتاد و پنجم کتاب مقررات واردات و صادرات 93، مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی PC کیفی (نوت‌بوک) 10 درصد تعیین شده است. این در حالی است که تعرفه واردات این کالا در سال گذشته 4 درصد بود. همچنین تعرفه واردات کارتریج چاپگر لیزری از 4 به 8 درصد افزایش یافته است. براساس این گزارش، تعرفه واردات کیبورد 26 و تعرفه واردات موشواره (موس) 22 درصد تعیین شده است. این در حالی است که این کالاها در سال 92 با تعرفه 15 درصد از گمرک ترخیص می‌شدند.
همچنین مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی انواع کارتریج لیزری از 4 درصد به 8درصد رسیده است. تغییر دیگری که البته برای واردات خوشایند است، حذف تعرفه کیلویی برای تجهیزات شبکه است و از این پس این تجهیزات با تعرفه 4 درصد وارد کشور می‌شوند.
همچنین مالیات بر ارزش افزوده کالاها نیز امسال، 8 درصد تعیین شده است.
واکنش سریع بازار به تغییرات تعرفه‌ای جدید
طبق معمول همیشه که واکنش بازار به اتفاق‌های جدید سریع است این بار هم افزایش نرخ تعرفه با واکنش تند و تیز فعالان بازار مواجه شد.
به طوری که تنها پس از یک روز از اعلام خبر تغییرات تعرفه‌ای در بازار شاهد کاهش شدید عرضه بودیم. به عبارتی فروشندگانی که تا همین چند روز قبل هم به زور راضی به فروش کالاهایشان می‌شدند(به‌دلیل نوسانات نرخ ارز)، با انتشار خبر تغییرات تعرفه‌ای و احتمال رشد قیمت‌ها در آینده نزدیک از فروش کالاها خودداری کرده و برخی نیز واحدهای فروشگاهی را تعطیل کرده‌اند. در مقابل خریداران پس از مدت‌ها اقدام به خرید کرده و به قصد خرید راهی بازار شدند؛ اما دست خالی به خانه برگشتند.کارشناسان می‌گویند: اگر چه این واکنش منطقی بازار به چنین موضوعی نیست. اما اگر انصاف را در نظر بگیریم کسبه چاره‌ای جز این کار (حفاظت از سرمایه) ندارند؛ چرا که طی ماه‌های قبل فعالان بازار به اندازه کافی متضرر شده‌اند و حالا فروش کالاها در شرایطی که می‌دانند در ماه‌های آینده قیمت‌ها بیش از 20 درصد افزایش می‌یابد، ریسک بزرگی است.
در مقابل گروهی بر این باورند که لزومی ندارد کسبه قیمت کالاهایی را که با تعرفه 4 درصد وارد بازار کرده‌اند با تعرفه 10 درصد سنجیده و به مشتری عرضه کنند. به گفته این دسته از کارشناسان، این کار سوءاستفاده از شرایط بازار است.
در هر حال بازار کامپیوتری در مواجهه با این اتفاق در لاک دفاعی فرو رفته و به نظر می‌رسد طی روزهای آتی در بازار شاهد عدم همخوانی بیشتری بین عرضه و تقاضا باشیم.
قاچاق و رشد 15 درصدی قیمت در راه بازار
انتشار خبر افزایش تعرفه برخی از کالاهای حوزه آی تی، موجی از نگرانی نسبت به روزهای آینده را نزد کاربران و فعالان صنفی حوزه آی تی ایجاد کرده است. در این بین واکنش‌ها به رشد
6 درصدی واردات نوت‌بوک شدیدتر بوده است و حتی گروهی از کارشناسان و فعالان شرکتی در انتظار تجدید نظر در این رابطه هستند. کارشناسان و فعالان بازار که معتقدند؛ اتخاذ و اعمال چنین تصمیمی با توجه به شرایط بازار کامپیوتر در چنین زمانی منطقی نیست، می‌گویند: قطعا افزایش تعرفه واردات کالاهای کامپیوتری که با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی صورت گرفته است به ضرر بازار تمام خواهد شد. به گفته آنها، رشد شدید قیمت، افزایش قاچاق و کاهش بیشتر تقاضا برای نوت‌بوک از اتفاقاتی است که برای بازار آتی کامپیوتر پیش‌بینی میشود.
سید مهدی میرمهدی، رئیس اتحادیه صنف رایانه استان تهران با اعتراض به این موضوع گفت: متاسفانه این اقدام (رشد تعرفه واردات برخی از کالاهای کامپیوتری و به‌ویژه نوت‌بوک) غیرکارشناسی شده است و صدمات زیادی به بازار کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال وارد می‌آورد. به گفته وی، این اقدام به بهانه حمایت از تولیدکننده داخلی صورت گرفته است و در حقیقت حمایت از قاچاق و قاچاقچی است و دولت با این اقدام به رشد قاچاق در بازار ایران دامن می‌زند.
رئیس اتحادیه صنف رایانه با بیان این مطلب که از زمان انتشار خبر افزایش 20 درصدی تعرفه واردات نوت‌بوک و تبلت اعتراض‌های زیادی به این طرح شد، گفت: متاسفانه این اعتراض‌ها نتیجه نداده است. به گفته وی، مشکل ما این 6 درصد افزایش تعرفه نیست، مشکل اینجا است که علاوه‌بر این 6 درصد یک واردکننده باید 8 درصد مالیات بر ارزش افزوده را در نظر بگیرد و در ضمن افزایش هزینه‌های جانبی نظیر انبارگردانی و حمل‌ونقل و… را نیز در نظر گیرد که همه اینها به رشد چشمگیر قیمت‌ها در بازار منجر میشود.
سیامک غنیمی‌فرد، مدیرعامل شرکت نقش هم با بیان این مطلب که سیاست‌های حمایتی از تولیدات داخلی اصولا سیاست‌های غلطی نیست و نباید به آنها ایراد گرفت، گفت: اما این سیاست در مورد کالاهایی که در زمینه تولید آنها توانا هستیم و تولیدشان ارزش افزوده خوبی ایجاد می‌کند، منطقی است. نه کالاهای کامپیوتری که حجم تولیدات داخلی آن در حد ناچیزی است.
به گفته مدیرعامل شرکت نقش، اگرچه این اقدام با هدف حمایت از تولید داخلی انجام شده است، اما تولیدات داخلی در این زمینه یک دهم نیاز بازار را نیز تامین نکرده و به همین دلیل رشد تعرفه موجب میشود نیاز کاربران از طریق قاچاق و واردات کالا با قیمت گران‌تر تامین شود. به عبارتی اتخاذ این تصمیم به رشد هزینه‌های مصرف‌کننده منتهی میشود. غنیمی فرد افزود: در شرایط فعلی این اقدام دولت به ایجاد مانع در مسیر توسعه صنعت آی تی در کشور منتهی میشود و از سویی دسترسی کاربران را به ابزارهای تکنولوژیک محدود می‌کند و این در حالی است که دولت در برنامه‌های خود مردم را به استفاده از ابزار و شیوه‌های الکترونیکی تشویق می‌کند.
وی افزود: افزایش تعرفه کالاهای کامپیوتری در شرایط فعلی موجب رشد قاچاق، کاهش درآمدهای دولت، رشد قیمت‌ها در بازار میشود؛ اما تاثیر مهم‌تر محدود شدن زمینه دسترسی به ابزارهای تکنولوژی جدید برای توسعه در بخش‌های دیگر اقتصاد است.
مهدی بکائی، مدیرعامل شرکت سیب‌گستران پارسیان هم با بیان این مطلب که رشد تعرفه واردات کالاهای آی تی قطعا به ضرر مصرف‌کننده و تمام گروه‌های درگیر با بازار کامپیوتر است گفت: رشد تعرفه در کنار افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های جانبی، حداقل رشد 10 تا 15 درصدی قیمت‌ها را در بر خواهد داشت که با در نظر گرفتن میانگین قیمت یک تا 5 میلیون تومان با یک رشد 100 تا 750 هزار تومانی قیمت مواجه خواهیم بود. به گفته وی، این اتفاق علاوه‌بر قاچاق به عقب‌افتادگی تکنولوژیک بازار نیز منجر میشود.