کشمکش بر سر یک فناوری پایان یافته؛ چرا بر ممنوعیت تماس تصویری پافشاری می شود؟
م.ر.بهنام رئوف – نخستین مکالمه ویدیویی یا همان تماس تصویری۵۰ سال پیش در بیستم آوریل سال ۱۹۶۴ از طریق تلفن تصویری به نام Mod 1 انجام شد. شرکت بِل در جریان برگزاری نمایشگاهی در آمریکا پرده از این تلفن تصویری برداشت. در آن هنگام بازدیدکنندگان می‌توانستند با قرارگرفتن در کابینی ویژه با فردی در هزاران کیلومتر دور‌تر ارتباط تصویری برقرار کنند. بعد‌ها و با بکارگیری نسل سوم تلفن همراه که برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ در ژاپن ارایه شد تماس تصویری هم در اختیار کاربران قرار گرفت. هر چند که در آن زمان گوشی‌های زیادی از این قابلیت پشتیبانی نمی‌کردند اما به هر حال امروزه تماس‌های تصویری جزو خدمات پیش فرض شرکت‌های مخابراتی قرار گرفته است. دقت کنید، خدمات پیش فرض!. رایتل نخستین ارایه دهنده سیمکارت نسل سوم در ایران است که در ابتدا قرار بود این خدمات تا پایان اردیبهشت ۹۲ در انحصار این شرکت باشد که البته این انحصار تا پایان شهریور۹۳ تمدید شد.
با این حال در زمستان ۹۱ رییس کمیسیون فرهنگی مجلس از نگرانی اعضای این کمیسیون در مورد عدم رعایت شئونات اسلامی در مکالمات تصویری رایتل خبر داد و در نهایت سرویس مکالمه تصویری بدلیل آنچه تدوین پیوست فرهنگی اعلام شد از خردادماه ۹۲ قطع شد. پس از آن مقرر شد که برای ارایه این خدمات پیوست فرهنگی تصویب شود که کار تصویب آن‌هم بر عهده شورای عالی فضای مجازی گذاشته شد. با این حال تاکنون خبری از این پیوست فرهنگی نیست. این در حالی است که گفته میشود از شهریور ماه اپراتور اول و دوم هم می‌توانند خدمات نسل سوم را ارایه کنند.
ماجرای مکالمه تصویری گویا قرار نیست سرانجام بیابد. این بار اما مجلسی‌ها که ساز مخالفت با این سرویس را برای بار نخست سر دادند همچنان کمر به عدم ارایه این امکان منسوخ شده در جهان بسته‌اند. هفته گذشته کمیسیون فرهنگی مجلس در یکی از جلسات خود به بررسی فعالیت مجدد رایتل در زمینه ارتباط تصویری پرداخته بود. حجت‌الاسلام سید علی طاهری سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس گفته بود: این صحبت از مسوولان مربوطه شنیده شد که وزارت ارتباطات اخیرا مجوزی به رایتل برای ارتباط تصویری داده که اگر این سخن صحت داشته باشد، این برخلاف مصوبه شورای عالی فضای مجازی است. وی گفت: سال گذشته شورای عالی فضای مجازی پس از بحث و بررسی‌های فراوان و استفتاء از مراجع تقلید بحث ارتباط تصویری رایتل را ممنوع اعلام کرده بود.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: اگر این سخن صحت داشته باشد و وزارت ارتباطات مجوز داده باشد، حتما باید توضیح دهند که چرا برخلاف مصوبه شورای عالی فضای مجازی به ارتباط تصویری رایتل مجوز داده است.
این درحالی است که استفاده از تماس تصویری ممنوع نشده است بلکه مستلزم نگارش یک پیوست فرهنگی است. با این وجود اما کمیسیون فرهنگی مجلس تنها به این ممنوعیت مد نظر خود بسنده نکرده و این بار خواستار ارایه گزارش‌های مردمی است. چرا که رئیس کارگروه هنر، رسانه و گردشگری کمیسیون فرهنگی مجلس نیز روز گذشته گفت: اگر مردم در زمینه برقراری ارتباط تصویری با رایتل گزارش بدهند کمیسیون فرهنگی این موضوع را پیگیری و با آن برخورد می‌کند.
حجت‌الاسلام نصرا… پژمانفر تاکید کرد وزارت ارتباطات اجازه دادن مجوز تصویری به رایتل را ندارد. وی ادامه داد: شورای عالی فضای مجازی باید در مورد موضوع رایتل اظهارنظر کند ضمن اینکه کمیسیون فرهنگی نسبت به این موضوع بررسی‌هایی انجام داده بود و به این دلیل که پیوست فرهنگی ارائه نشده بود، اجازه نداد که مجوز تصویری به رایتل داده شود.
رئیس کارگروه هنر، رسانه و گردشگری کمیسیون فرهنگی مجلس افزود: در شورای عالی فضای مجازی هنوز پیوست فرهنگی رایتل تأیید نشده است لذا اگر چنین کاری صورت گیرد و کسی با رایتل ارتباط تصویری برقرار کند، خلاف قانون است و با این موضوع برخورد قانونی صورت می‌گیرد.
حجت‌الاسلام پژمانفر در پایان گفت: اگر کسی توسط سیمکارت رایتل ارتباط تصویری برقرار کند، خلاف قانون است و اگر مردم در این زمینه گزارش بدهند قطعاً کمیسیون فرهنگی با آن برخورد می‌کند ضمن اینکه ما گزارشی در این مورد ندیده‌ایم.
ادامه این اختلاف نظر‌ها در حالی صورت می‌گیرد که هر چند خدمات تماس تصویری اکنون به عنوان یک قابلیت پیش‌فرض در اپراتورهای نسل سوم است اما استقبال چندانی از آن صورت نمی‌گیرد. چرا که با روی کار آمدن گوشی‌های هوشمند و رشد و استفاده از برنامه‌های کاربردی اکنون کاربران خدمات ارتباطی بدون هیچ امضا و ضمانت‌نامه و احراز هویتی به راحتی و توسط برنامه‌های مختلف می‌توانند با هم تماس صوتی یا تصویری رایگان داشته باشند و تصاویر مختلفی را هم برای یکدیگر ارسال کنند. موضوعی که نشان از کم اطلاعی برخی مسوولان و قانون‌گذاران در اصرار به برخورد با تماس تصویری رایتل دارد. آن‌هم سرویسی که بر خلاف تماس‌های بی حد و مرز بر بسترهای قابل رصد صورت می‌پذیرد.