«ادوارد اسنودن» کارمند اسبق سازمان امنیت ملی امریکا(NSA) پس از افشاگریهای خود که از سال 2013 شروع به انجام آن کرد نشان داد این سازمان به عنوان بزرگترین مرکز جاسوسی جهان با تمرکز بر فناوریهایی مانند سیستم تماسهای صوتی، ارتباطات اینترنتی، دادههای ماهوارهای و … تمام کاربران جهانی را زیر نظر دارد و اطلاعات بهدست آمده از حریم شخصی آنها را متناسب با منافع خود مورد استفاده قرار میدهد و اهمیتی به قوانین مربوط به حفظ حریم شخصی کاربران نمیدهد. اما این طور که در تازهترین خبرها اعلام شده است، سازمان جاسوسی امریکا روشهای جدیدتری را به کار گرفته است تا بتواند اهداف مورد نظر خود را در حجم گستردهتری از قبل محقق سازد.
گزارشهای منتشر شده از اسنودن نشان میدهد که NSA استراق سمع از شبکههای جهانی را چند دهه قبل آغاز کرد و طی آن حتی موفق شد به مکالمات تلفنی «صدام حسین» در مخفیگاه، اسرار موشک ربوده شده شوروی و مکالمه خصوصی «برژنف» هنگام سفر با لیموزین شخصیاش هم دست پیدا کند. این سازمان برای انجام فعالیتهای جاسوسی در ابتدا مشکل چندانی پیشروی خود نمیدید و از آنجا که تمام مکالمات تلفنی و انتقال دادههای اینترنتی مبتنی بر سیستمهای ماهوارهای و برجهای مایکرو ویو انجام میشد، آژانس امریکایی سیگنالهای مورد نیاز خود را از ابرکامپیوترها دریافت میکرد و با بررسی آنها اطلاعات مورد نظر خود را به دست میآورد.
اما سیستمهای اطلاعاتی امروزی پیچیدهتر شدهاند و برای هر یک از آنها ابزارهای امنیتی قوی در نظر گرفته شده است که این امر کار را برای سازمان NSA دشوارتر میکند و دسترسی به حجم گسترده اطلاعات محرمانه را مشکل میسازد. با این وجود، گزارشهای جدید نشان میدهند که پیشرفت سازمان امنیت ملی امریکا را از جاسوسی منصرف نکرده و این مرکز را به سمت کابلهای زیردریایی سوق داده است. اسنودن در تازهترین افشاگریهای خود راز سازمان جاسوسی امریکا را برملا کرده و توضیح داده است که این مرکز برای آنکه اهداف خود را محقق سازد زیردریاییهای ویژهای را مورد استفاده قرار میدهد که بدون حضور انسان و سرنشین تا اعماق چندصد متری اقیانوس پایین میروند و خود را به کابلهای فیبرنوری میرسانند. این زیردریاییهای جاسوس میتوانند با در اختیار گرفتن یک انشعاب از کابلهای زیردریایی، یک نسخه از سیل عظیم اطلاعاتی که در آنها رد و بدل میشود را در اختیار بگیرند. به عبارت سادهتر، زیردریاییهای سازمان جاسوسی امریکا نقش یک فلکه ارتباطی را برعهده دارند که سازمان جاسوسی امریکا میتواند هر زمان که خواست این فلکه را به سمت خود باز کند تا سیل خروشان اطلاعات محرمانه وارد سرورهای آن شود.
شرکتها و سازمانهای امنیتی جهان اعلام کردهاند که هنوز جزییات جاسوسی امریکا از کابلهای زیردریایی به طور کامل مشخص نشده است. اشخاص و منابع آگاهی که این فرآیند را تایید میکنند به درستی اعلام نکردهاند که این جاسوسیها در کدام منطقه و چه زمانی صورت گرفته است. همچنین به درستی اعلام نشده است که شرکتهای ارایه کننده خدمات کابلهای زیردریایی از این اقدامات جاسوسی مطلع بودهاند یا خیر و علاوه بر این، هیچ کس دقیقاً نمیداند که NSA چه روشهای ناشناخته دیگری را تاکنون آزموده است و پس از این چه افشاگریهای تازهای در این زمینه صورت میگیرد. با این وجود اسنادی برملا شده است که نشان میدهند انواع مختلف سیگنالهای دیجیتالی، از رادارهای نظامی گرفته تا تماسهای تلفنی بینالمللی، در اختیار این سازمان جاسوسی قرار گرفتهاند و جزو اسناد طبقهبندی شده و محرمانه دولت امریکا مورد استفاده قرار میگیرند.
عکسالعمل سازمان NSA
ژنرال «مایکل هایدن» از فرماندهان نیروی هوایی امریکا و مدیر ارشد سازمان NSA در پی انتشار این گزارشها و افشاگریها اعلام کرد که جاسوسی آژانس امنیت ملی امریکا از کابلهای زیردریایی خندهدار است و هرگز چنین اتفاقی صورت نگرفته است. او گفت: «من اینجا ننشستهام تا در مورد این اتفاقات توضیح دهم و شما را از تصوراتی که دارید منصرف کنم». اما او میگوید که دسترسی به این اطلاعات چندان هم دشوار نیست و حجم گسترده اطلاعات در زمینههای مختلف این امکان را برای هر سازمان امنیتی فراهم میکند تا به راحتی به آنچه میخواهند دسترسی داشته باشد که البته، سازمان NSA چنین قصدی نداشته است.
شرکتهای بزرگی که به ارایه خدمات کابلهای زیردریایی مشغول هستند اظهار میکنند که با وجود همه سیستمهای امنیتی و محافظتی، این امکان وجود دارد که یک مرکز جاسوسی پیشرفته مانند NSA بتواند به اطلاعات منتقل شده از این کابلها دسترسی داشته باشد و این امر آنها را بسیار نگران کرده است. «فرانک دنیستون» مدیر فنی شرکت انگلیسی Flag Telecom به عنوان یکی از بزرگترین ارایهدهندگان خدمات کابلهای زیردریایی جهان میگوید: «ما باور نمیکنیم که سازمان جاسوسی امریکا موفق شده باشد به اطلاعات منتقل شده در این کابلها دسترسی پیدا کند. اما اگر این کار شدنی باشد باید بگوییم که هیچ منبع یا مرکزی در جهان نمیتواند از کابلهای شرکت ما سوءاستفاده کند. با این حال منطقی به نظر میرسد که در این مورد نگران باشیم و این فرض را کاملاً جدی بگیریم که اطلاعات انتقال یافته از کابلهای زیردریایی برای سازمان NSA اهمیت دارد و این سازمان جاسوسی برای دسترسی به آنها تلاش میکند».
او در ادامه توضیح داده است: «این مسئله وظیفه اصلی ما محسوب میشود تا ایمنی کامل برای اطلاعات موجود در کابلهای ما برقرار شود. هرگونه سوءاستفاده میتواند کیفیت خدمات رد و بدل شده در کابلها را کاهش دهد و همین مسأله باعث میشود تا ما به راحتی متوجه شویم که یک عامل خارجی وارد سیستم شده است و باید به سرعت این مسأله برطرف شود».
شواهد قابل استناد
نشریه آلمانی Der Spiegel به نقل از منابع موثقی که نامشان فاش نشده است توضیح داد که آژانس امنیت ملی امریکا با جاسوسی از کابلهای زیردریایی بین اروپا، آفریقای شمالی و آسیا به اطلاعات حساس و محرمانه مخابراتی و ارتباطی این مناطق دسترسی پیدا کرده است. این نشریه توضیح میدهد که در ماه فوریه از سال جاری میلادی اسنادی به دست آن رسیده که روی آن نوشته شده است: «فوق محرمانه» و «دور از دسترس خارجیها». این اسناد نشان میدهند که سازمان NSA با استفاده از زیردریاییهای جاسوسی و سیستمهای پیشرفته خود موفق شده است تمام اطلاعات منتقل شده در کابل زیردریایی Sea-Me-We4 را در اختیار بگیرد.
این کابل فیبرنوری از نزدیکی شهر مارسِی فرانسه عبور میکند و اروپا را به آفریقای شمالی و کشورهای حوزه خلیج فارس متصل میسازد و در امتداد مسیر خود از پاکستان و هند عبور میکند تا به مالزی و تایلند برسد.
در گزارش نشریه Spiegel آمده است: «از جمله شرکتهایی که مدیریت این کابل زیردریایی را برعهده دارند میتوان به France Telecom به عنوان بزرگترین شرکت مخابراتی فرانسه اشاره کرد که البته فعالیتهای آن در حوزه تلفن همراه با نام Orange هم شناخته میشود و همچنان بخش اصلی سهام آن در اختیار دولت فرانسه است. علاوه بر این، شرکت ایتالیایی Telecom Italia Sparkle نیز مدیریت بخش دیگری از این کابل زیردریایی را برعهده دارد». این نشریه به نقل از شبکه پنج تلویزیون فرانسه اعلام میکند که یک و نیم میلیون کیلومتر کابل زیردریایی وظیفه انتقال 99 درصد از اطلاعات جهان را برعهده دارند که آژانس امنیت ملی امریکا با دستکاری در سیستم آنها موفق شده است اطلاعات مورد نظر را به سرورهای خود انتقال دهد.
گفته میشود که متخصصان سازمان جاسوسی NSA توانستهاند سایت داخلی مربوط به کنسرسیوم کابلهای زیردریایی را هک کنند و با دستیابی به اطلاعات فنی و زیرساختی و همچنین در اختیار گرفتن نقشه جهانی کابلها و شبکههایی که چهار قاره جهان را به یکدیگر متصل میکنند، اهداف و مقاصد خود را محقق سازند.
اسناد فوق محرمانه و سری که در اختیار این نشریه آلمانی قرار گرفته است نشان میدهد که پروژه جاسوسی سازمان NSA از کابلهای زیردریایی هنوز به اتمام نرسیده است و این مرکز برنامههای پیچیده و گستردهای در دست دارد تا در آینده بتواند کنترل اطلاعاتی در این کابل زیردریایی و دیگر کابلها را در اختیار بگیرد.
کابلهای زیردریایی که امروزه از فیبرهای نوری ساخته میشوند، از یک استاندارد واحد و بینالمللی پیروی میکنند که بر اساس آن قطر این کابلها به اندازه 69 میلیمتر ساخته میشود و هر متر از آنها 10 کیلوگرم وزن دارد و هرچه عمق آب بیشتر شود ضخامت و وزن این کابلها نیز کاهش پیدا میکند. در حال حاضر همه نقاط جهان بهجز قطب جنوب از طریق کابلهای زیردریایی به یکدیگر متصل شدهاند و فناوری در این حوزه به قدری پیشرفت کرده است که محققان در سال گذشته موفق شدند با نصب کابلهای جدید خود در اعماق اقیانوس اطلس و در فاصلهای به طول 6 هزار کیلومتر بدون حتی یک پیغام خطا اطلاعات را با سرعت 100 گیگابایت در ثانیه منتقل کنند. لازم به ذکر است که در حال حاضر بیش از 70 درصد کابلهای زیردریایی از اعماق اقیانوس آرام عبور میکنند و اسناد منتشر شده هم تأیید میکند که زیردریاییهای جاسوسی سازمان NSA در این مناطق بیش از دیگر آبهای آزاد فعالیت دارند. اگرچه بر اساس قوانین وضع شده در کشور امریکا انواع مراکز جاسوسی از جمله NSA بدون داشتن حکم قضایی و دادگاهی اجازه استفاده از اطلاعات شخصی اینترنتی و تلفنی را ندارند، اما باید گفت آژانس امنیت ملی امریکا حتی به این قوانین هم احترام نمیگذارد و تاکنون هیچ دولت یا سازمانی برای جلوگیری از اقدامات زیردریایی آن اقدام نکرده است و از هماکنون باید منتظر افشاگریهای جدید بود تا مشخص شود که این سازمان این بار کدام بخش از اطلاعات جهان را زیر ذرهبین خود میبرد.