اینترنت و شبکه

فناوری اطلاعات

لبه تکنولوژی

May 23, 2014
13:36 جمعه، 2ام خردادماه 1393
کد خبر: 62317

اینترنت اشیا؛ آینده جهان ارتباطی

در آینده تمام وسایل زندگی ما به اینترنت وصل می‏شوند اما مشکلات امنیتی پابرجا است
گفته می‏شود که نسل سوم اینترنت موسوم به اینترنت اشیا طی یک دهه آینده از راه می‏رسد، نوع ارتباطی که در کنار مزایای آن ممکن است دارای معایب و ضعف‏هایی هم باشد.به گزارش وایرد، اگر چه این پدیده مزایایی نیز به همراه می‌آورد و از جمله باعث هوشمند شدن هر چه بیشتر محیط زندگی می‏شود، اما حریم شخصی و امنیت مردم را نیز به‌طور جدی به خطر می‏اندازد.
 
مهم‏ترین ویژگی اینترنت اشیا قابلیت اتصال تمامی وسایل زندگی و محیط اطراف به شبکه اینترنت و دیگر شبکه‏های اطلاع‌رسانی است. بر این اساس دیگر تنها تلفن همراه، رایانه و تلویزیون شما نیستند که ازقابلیت اتصال به اینترنت برخوردارند. بلکه تمامی وسایل آشپزخانه، لامپ‏های روشنایی، اتومبیل شخصی و دیگر انواع خودرو و حتی یک لیوان ساده را می‌توان به اینترنت متصل کرد.
 
 
 ویژگی‏ها و مزایای اینترنت اشیا
فایده اصلی این کار دریافت اطلاعات شخصی کاربران با استفاده از حسگرها و مصرف‏سنج‏های نصب شده بر روی این وسایل است. از این طریق می‏توان از عادات زندگی مردم در محیط کار و خانه مطلع شد و ابزارآلات خانگی را به‌طور خودکار به شیوه‏ا‏ی تنظیم کرد که در اوقات مختلف شبانه روز وظایف برنامه‏‏ریزی شده را بدون نیاز به دخالت انسان انجام دهند.
به گزارش فارس به‌عنوان مثال یک خودرو در نزدیکی خانه راننده‏اش با استفاده از حسگرهای نصب شده چراغ‌های منزل را روشن کرده و قفل در را باز می‏کند. تهویه مطبوع را روشن می‏کند و کتری را برای به جوش آمدن آب و تهیه چایی یا قهوه به‌کار می‌اندازد. تصور چنین دنیایی بسیار هیجان انگیز است. اما بسیاری از چهره‏های بسیار مشهور دنیای فناوری معتقدند که این تحول بر امنیت، حریم شخصی و شرافت انسانی تاثیرات منفی داشته و حتی منجر به تشدید نابرابری‌های اجتماعی می‏شود.
تحقیقات تازه موسسه Pew Research Center که یکسال وقت صرف تکمیل آن شده و در جریان تهیه آن با هزاران نفر از متخصصان و صاحب‌نظران دنیای فناوری اطلاعات مصاحبه شده نشان می‏دهد آینده اینترنت لزوما بی‌مشکل هم نیست. از جمله افرادی که برای تهیه این گزارش با آنها مصاحبه شده می‏توان به وینت سرف مشهور به پدر اینترنت و مدیران ده‏ها شرکت بزرگ آی‏تی اشاره کرد.
انجام مصاحبه‏های مفصل با بزرگان فناوری رویه‏ای است که طی 10 سال گذشته از سوی موسسه Pew Research Center پیگیری شده است، اما امسال برخی افراد مصاحبه‌شونده در مورد آینده اینترنت اظهار بدبینی کرده‏‏اند و این نشان می‏دهد که نگاه دقیق‏تری به آینده اینترنت، مزیت‏ها و معایب آن معطوف شده است.
از میان 1606 مصاحبه شونده‏ای که در جریان تحقیق با آنها گفت‏وگو شده، اکثرا تردیدی در مورد مزایای اینترنت اشیا نداشته‏اند. به عنوان مثال از جمله دیگر مزایای اینترنت اشیا امکان صدور فرامین صوتی و همین‌طور استفاده از حرکات دست و سر برای انتقال پیام‏های مورد نظر به وسایل مختلف است. استفاده از ابزارهای برقی و خانگی با این روش بسیار ساده‏تر از گذشته خواهد بود.
به‌عنوان مثال می‏توان با این روش انقلابی در نحوه استفاده از وسایل پزشکی و درمانی به وجود آورد یا از ابتلا به بیماری‏های مختلف که به خاطر تماس دست آلوده منتقل می‏شوند جلوگیری کرد. همچنین می‏توان به همین شیوه حسگرهای زیست محیطی را به‌طور شبکه‏ای متصل کرد و موارد آلودگی زیست محیطی را شناسایی و با آن مقابله کرد. صرفه‌جویی در مصرف آب و برق و گاز از طریق هوشمندتر کردن خانه‌ها ازجمله دیگر مزایای استفاده از چنین سیستم‌هایی است.
 
پیامدهای امنیتی اینترنت اشیا
اما اینترنت اشیا مانند هر چیز دیگر نیمه تاریکی نیز دارد. امنیت مهم‏ترین مساله‏ای است که اکثریت مصاحبه‌شوندگان به آن اشاره کرده‏اند. اکثر وسایل برقی که قرار است به این شیوه به اینترنت متصل شوند آسیب پذیر و قابل نفوذ بوده و توسط هکرها، سارقان اینترنتی، دولت‏ها و نهادهای اطلاعاتی قابل سوءاستفاده خواهند بود، لذا یک جاسوس دولتی یا یک هکر می‏تواند، کنترل تمامی ابزار و وسایل مورد استفاده فرد در منزل، محل کار و دیگر محیط‏ها را به دست بگیرد و اطلاعات مفصل و دست اولی در مورد عادات زندگی خصوصی و حرفه‌ای مردم جمع‌آوری کند.
ممکن است تا سال 2025 یعنی زمان همه‌گیر شدن اینترنت اشیا دیگر اثری از حریم شخصی باقی نماند و انسان‏ها روح خود را از دست بدهند.
پیش از این، این نوع سوءاستفاده‌ها محدود به هک کردن دوربین‏های امنیتی و مداربسته یا وب‌کم‏ها بود، اما اگر قرار باشد یخچال اتومبیل، لامپ، شیر آب منزل و… هم به اینترنت متصل باشند، پیامدهای حملات هکری به آنها فاجعه‌بار بوده و می‏تواند به بهای جان انسان‏ها تمام شود.
بحث دیگر افزایش پیچیدگی زندگی در جهان پس از همه‌گیر شدن اینترنت اشیا است. در شرایطی که اشتباهات و نقص‏های فنی کوچک رایانه‏ها و گوشی کاربران را کلافه می‏کند و پیشبرد امور شخصی و حرفه‏ای مالکانشان را برای مدتی کوتاه یا طولانی مختل می‏کند، تصور از کار افتادن یا نقص فنی وسایل خانگی متصل به اینترنت بسیار نگران کننده خواهد بود. ممکن است به همین علت در آینده شاهد از کار افتادن بسیاری از وسایل ضروری زندگی باشیم و یافتن راه‌حلی برای مشکلات به وجود آمده بسیار دشوار یا غیرممکن باشد.
 
احتمال افزایش تبعیض و شکاف دیجیتال
پیچیدگی جهان مبتنی بر اینترنت اشیا و تبعات امنیتی آن ممکن است بسیاری از افراد یا کشورها را به عدم استفاده از دستاوردهای این پدیده ترغیب کند. کاربرد فناوری‏های یاد شده به نفع بسیاری از کشورهای در حال توسعه است، اما ممکن است این کشورها به دلایل دیگری از جمله هزینه‏های سنگین قادر به استفاده از آن نباشند.
بنابراین از راه رسیدن اینترنت اشیا به جای کاهش شکاف دیجیتال ممکن است حتی آن را تعمیق کند. بسیاری از افراد ممکن است نتوانند یا نخواهند از این سبک زندگی نوین استقبال کنند و آن را به دلایل اقتصادی، سیاسی، مالی، امنیتی و فرهنگی در تعارض با آنچه مطلوب می‏پندارند، بدانند. حال اگر بنگاه‏های بزرگ اقتصادی و دولت‌ها تصمیم بگیرند به سمت استفاده از اینترنت اشیا حرکت کنند و عده‏ای از شهروندان تمایلی به این امر نداشته باشند، شکاف‏ها و اختلافات اجتماعی تشدید خواهد شد. چون با نصب دستگاه‏ها و سیستم‏های جدید فناوری مبتنی بر اینترنت اشیا به عقاید و دیدگاه‏های این افراد بی‏توجهی خواهد شد. مجبور کردن مردم به خرید لوازم خانگی قابل اتصال به اینترنت و طراحی آنها به گونه‏ای که عدم استفاده از چنین قابلیت‏هایی مشکلاتی ایجاد کند نیز از جمله دغدغه‌های دیگر مصاحبه‌شوندگان بوده است.
باید توجه داشت که امروزه هم با قطع اتصال رایانه و گوشی به اینترنت نمی‌توان از حفظ امنیت و حریم شخصی مطمئن بود و همین نگرانی در سطوحی بالاتر در مورد دیگر وسایل قابل اتصال به اینترنت وجود خواهد داشت.
البته آنهایی هم که به استفاده از اینترنت اشیا علاقه دارند، ممکن است کاربرد آن را به‌خصوص در محیط‌های کاری غیرانسانی بدانند. امروزه از وسایل الکترونیک پوشیدنی برای کنترل کارمندان در محیط‌های کاری استفاده می‌شود. در آینده انجام این کار با پیشرفت فناوری به مراتب آسان‌تر بوده و موجب نقض حریم شخصی افراد و تبدیل آنها از نظر کارفرمایان به اعداد خواهد شد.
 بنابراین ممکن است تا سال 2025 یعنی زمان همه‌گیر شدن اینترنت اشیا دیگر اثری از حریم شخصی باقی نماند و انسان‏ها روح خود را از دست بدهند.
 
راه چاره چیست؟
برخی مصاحبه شوندگان معتقدند باید در برابر این روند ایستادگی کرد و لزومی ندارد انسان‏ها برای آسایش بیشتر و بهره‏مندی از مزایای فناوری حریم شخصی خود را قربانی کنند. لزومی ندارد همه چیز به اینترنت متصل باشد و همچنین می‏توان وسایل متصل به اینترنت را به گونه‏ای تنظیم کرد تا برقراری ارتباط میان آنها و سرورها به صورت رمزگذاری شده صورت بگیرد تا جلوی سوءاستفاده شرکت‌های بزرگ از داده‏های شخصی افراد گرفته شود.
همچنین می‏توان از شبکه‏های خصوصی و فناوری کلود برای خصوصی‌سازی و شخصی‌سازی اطلاعات به اشتراک‌گذاری شده استفاده کرد. تعریف دقیق مفاد موافقت‌نامه‏های کاربری میان کاربران، شرکت‌ها و دولت‏ها هم می‏تواند به افراد در جهت دفاع از حقوقشان کمک کند و تا حدی جلوی سوءاستفاده دولت‏ها و شرکت‌ها را بگیرد. 
همچنین می‏توان پلت‌فرم‏های متن باز و ایمنی را بر همین اساس طراحی کرد. با این حال هیچ‌یک از این راه‌حل‏ها قطعی و یقین‌آور نیست و هیچ فردی در زمان استفاده از اینترنت اشیا نمی‏تواند از حفظ حریم شخصی و امنیتش مطمئن باشد.
  • مشترک شوید!

    برای عضویت در خبرنامه روزانه ایستنا؛ نشانی پست الکترونیکی خود را در فرم زیر وارد نمایید. پس از آن به صورت خودکار ایمیلی به نشانی شما ارسال میشود، برای تکمیل عضویت خود و تایید صحت نشانی پست الکترونیک وارد شده، می بایست بر روی لینکی که در این ایمیل برایتان ارسال شده کلیک نمایید. پس از آن پیامی مبنی بر تکمیل عضویت شما در خبرنامه روزانه ایستنا نمایش داده میشود.

    با عضویت در خبرنامه پیامکی آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات (ایستنا) به طور روزانه آخرین اخبار، گزارشها و تحلیل های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را در هر لحظه و هر کجا از طریق پیام کوتاه دریافت خواهید کرد. برای عضویت در این خبرنامه، مشترکین سیمکارت های همراه اول لازم است عبارت 150 را به شماره 201464 و مشترکین سیمکارت های ایرانسل عبارت ozv ictn را به شماره ۸۲۸۲ ارسال کنند. دریافت موفق هر بسته خبری که محتوی پیامکی با حجم ۵پیامک بوده و ۴ تا ۶ عنوان خبری را شامل میشود، ۳۵۰ ریال برای مشترک هزینه در بردارد که در صورتحساب ارسالی از سوی اپراتور مربوطه محاسبه و از اعتبار موجود در حساب مشترکین سیمکارت های دائمی کسر میشود. بخشی از این درآمد این سرویس از سوی اپراتور میزبان شما به ایستنا پرداخت میشود. مشترکین در هر لحظه براساس دستورالعمل اعلامی در پایان هر بسته خبری قادر خواهند بود اشتراک خود را در این سرویس لغو کنند. هزینه دریافت هر بسته خبری برای مشترکین صرفا ۳۵۰ ریال خواهد بود و این هزینه برای مشترکین در حال استفاده از خدمات رومینگ بین الملل اپراتورهای همراه اول و ایرانسل هم هزینه اضافه ای در بر نخواهد داشت.