این خانه تاریک است!
بر اساس گزارشی که در وبسایت این سازمان منتشر شده، شرکت ارتباطات سیار (همراه اول) در بخش اپراتورهای سیار سراسری، شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل در بخش اپراتورهای وایمکس و شرکتهای آریا رسانه تدبیر (شاتل) و انتقال دادههای آسیاتک (بهطور مشترک) در بخش ارائهکنندگان اینترنت پرسرعت (ADSL) موفق به کسب رتبه اول شدهاند.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرده که این ارزیابی سالانه، بر اساس الگوی جامع ارزیابی، رتبهبندی و انتخاب اپراتورهای برتر حوزه سرویسهای ارتباطی و فناوری اطلاعات، در ۹ بخش اپراتورهای PAP ،SAP ،WiMAX ،ISDP، ارائهکنندگان تلفنهمراه سراسری و منطقهای، شرکتهای مخابرات استانی، ارائهکنندگان خدمات تلفن ثابت منطقهای و شرکت پست و در میان ۱۵۰ اپراتور انجام شده است.
در بخش اپراتورهای سیار سراسری شرکت ارتباطات سیار در حالی موفق به کسب رتبه اول شده است که سال گذشته این رتبه در اختیار ایرانسل بود و همراه اول رتبه دوم را در اختیار داشت که حالا در واقع جایگاه این دو شرکت در این ارزیابی سالانه جابجا شده است.
اما بررسی این لیست نکاتی را به ذهن متبادر میسازد که گفتن آنها خالی از لطف نیست. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوئی ارزیابی اپراتورهای حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات را بهصورت دو ماه یکبار و شش ماه یکبار انجام داده و نتایج آنها را اعلام و با توجه به همین روال، این سازمان نتایج ارزیابی سالانه این اپراتورها را نیز اعلام میکند. طبیعی است انتظار میرود برآورد نتایج ارزیابی دورهای این سازمان که همانطور که یاد شد هر دو ماه و هر شش ماه یکبار اعلام میشود در نتایج ارزیابی سالانه این سازمان نمود داشته و بهگونهای نتایج ارزیابی سالانه این سازمان را قابل پیشبینی کند اما بررسی و مقایسه این نتایج خلاف این موضوع را نشان میدهد.
بهطور مثال در بخش اپراتورهای سیار بنابر آنچه که بهطور دورهای در وبسایت سازمان منتشرشده، در بیشتر ارزیابیهای دوماهه و ششماهه، اپراتور برتر در بخش اپراتورهای سیار سراسری با نتیجه ارزیابی سالانه این سازمان متفاوت است و حتی در آخرین گزارش ارزیابیهای این سازمان در سال جاری در خصوص وضعیت پوششدهی و همچنین پوششدهی دیتا در شهرها و استانهای مختلف، اپراتور برتر ارزیابی سالانه، برتری ملموسی نسبت به سایر اپراتورها نداشته و حتی در جایگاه پائینتری قرار گرفته است. این موضوع در موارد دیگری همچون قیمت سرویسها و خدمات مشتریان نیز مشهود است.
در بخش اپراتورهای اینترنت پرسرعت (ADSL) نیز آخرین گزارشهای موجود که از در اختیار بودن بیشترین سهم بازار این بخش به ترتیب به شرکت مخابرات، شاتل و پارس آنلاین خبر دارد، رتبهبندی موجود در نتایج ارزیابی سالانه سازمان را کمی دور از ذهن نشان میدهد. چرا که مطمئناً این موضوعی پذیرفتنی است که صرفنظر از انحصار موجود در این بخش که بسیاری از مشترکان را به سمتوسوی استفاده از اینترنت مخابرات سوق میدهد، به طور طبیعی مشتریان به دنبال بهترین کیفیت و سرویس در این بخش بوده و معمولاً رتبهبندی سهم بازار نشانگر بهترین کیفیت و سرویس موجود است.
مطمئناً انتخاب مدیرانی که خود بهنوعی نقش و سهمی در شرکتها و اپراتورهای حاضر دارند بهعنوان ارزیاب دیگر اپراتورها مخصوص وقتی برتری در لیست موجود تنها با چند نمره حاصل شده حساسیت موجود را بالاتر میبرد.
این موارد نشان میدهد که فرض بر درست بودن انجام ارزیابی بر اساس معیارهای ارزیابی اعلام شده سازمان، سهم و تأثیر رضایتمندی مشتریان در ارزیابی اپراتورهایی که عملکرد آنها بیشترین تأثیر و ارتباط مستقیم را با مصرفکنندگان و مشتریان در جامعه دارند، اندک بوده و ظاهراً ارزیابیهای صورت گرفته بر اساس موجود بودن فرآیندها و نه بر اساس اجرای درست فرایندها و بررسی نتایج اجرا و تأثیر آن بر مشتریان و رضایتمندی آنها صورت گرفته است.
در هر حال نحوه ارزیابی و انتخاب ارزیابان این بخشها نیز ظاهراً آنطور که باید و شاید حتی از نگاه اپراتورهای شرکتکننده شفاف نشان نمیدهد. مطمئناً انتخاب مدیرانی که خود بهنوعی نقش و سهمی در شرکتها و اپراتورهای حاضر دارند بهعنوان ارزیاب دیگر اپراتورها مخصوص وقتی برتری در لیست موجود تنها با چند نمره حاصل شده حساسیت موجود را بالاتر میبرد.
از سوی دیگر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برخلاف سال گذشته و در اقدامی قابل توجه نمرات اخذ شده توسط اپراتورها را اعلام و همچنین بالاترین نمره قابل اخذ در این ارزیابی صورت گرفته را نمره 1000 اعلام کرده است. اگرچه همچنان اعلام نمرات اپراتورها در تمامی بخشهای مورد ارزیابی، درخواستی قابل قبول از سوی افکار عمومی به نظر میرسد اما درعین حال با توجه به همین نمرات کلی اعلام شده و حداکثر نمره قابل اخذ، نمیتوان بیشتر شرکتهای موجود را با عنوان برتر خطاب کرد چرا که اصولاً با توجه به نمرههای اعلام شده، اکثر این شرکتها نمرهای پائینتر از حتی حد قابل قبول دریافت کردهاند و این شاید همان موضوعی است که باعث شد در جشنواره ملی فاوا که مراسم پایانی آن با حضور رئیسجمهور برگزار گردید هیچ اپراتوری در بخش اپراتورهای سیار موفق به کسب رتبه اول و دوم در ردهبندی نشده و نهایتا دو اپراتور اصلی به طور مشترک رتبه سوم را کسب کردند.
به نظر میرسد با توجه به مواردی که ذکر شد باید در شیوه ارزیابی انتخاب اپراتورها تجدیدنظر صورت گیرد تا بتوان به لیست اعلام شده واقعا به عنوان برآورد خروجی واقعی از خدماتی که از این اپراتورها در جامعه دریافت میشود، نگریست.