رسول جلیلی: «فضای مجازی ملی» و «شبکه ملی اطلاعات» باید از هم تفکیک شود
عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: مشکل این است که یک استاد دانشگاه یا یک دانشجوی دکترا را که نماد پژوهش است، پشت همان پهنای باندی می‌گذاریم که یک کاسب یا دانشجوی معمولی را گذاشته‌ایم.
به گزارش تسنیم، رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف مدتی پیش در نشست هم‌اندیشی شبکه‌کانون‌های تفکر ایران در پاسخ به این سوال که چرا شبکه ملی اطلاعات محقق نمی شود گفت: به نظر می‌آید که یک فهم مشترک اولیه بین مدیران سطح بالای دست اندرکار در شبکه ملی اطلاعات وجود ندارد.
وی افزود: برخی فکر می‌کنند که شبکه ملی اطلاعات یعنی فیبر پهن کردن و نصب سوئیچ؛ در حالی که عده‌ای معتقدند هر آنچه که هم اکنون داریم کافی است و روی همین ظرفیت موجود، باید پهنای باند داخلی ایجاد کنیم؛ چون هرچه پهنای باندخارجی بخریم، نمی توانیم توان گذردهی بین مثلاً تهران و اصفهان را با آن پر کنیم مگر آنکه با محتوای خارجی آن را پر کنیم.
جلیلی راه اندازی IXP را یکی از تجربیات خوب کشور دانست و گفت: در این بحث، موضوع مهم این بود که کسی اعلام کرد که من IXP راه اندازی می‌کنم و به واسطه آن بخشی از پهنای باند مورد نیاز کشور را در داخل ایجاد می‌کنم. این کار در محدوده‌ای انجام شد و بعد از آن هم پیگیری شد که همین الگو را تعمیم دهند و به کسانی که پهنای باند داخلی تولید کنند پول بدهیم؛ اما شرکت ارتباطات زیرساخت به هیچ عنوان حاضر نشد که زیر بار این موضوع برود و حتی کارشناسانی که در سازمان تنظیم مقررات هستند فکر می‌کنند که اگر پهنای اینترنت خارجی کمتر خریداری شود، درآمد «زیرساخت» کمتر می شود! در جلسات مختلف هم بحث بوده است که وظیفه شرکت ارتباطات زیرساخت، فروش اینترنت نیست بلکه فروش ظرفیت مبادله‌ی پهنای باند است.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی تصریح کرد: «فضای مجازی ملی» و «شبکه ملی اطلاعات» را باید از هم تفکیک کنیم. شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت ارتباطی فضای مجازی ایران است. وزارت ارتباطات وظیفه بنا کردن زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور را دارد و این بدین معنا است که وزارت ارتباطات در حوزه شبکه ملی اطلاعات نه مأمور و نه موظف است و نه اختیار دارد که در حوزه های خدمت، داده و محتوا ورود پیدا کند؛ حال اگر این کار را بر اساس سایر مأموریت هایش انجام می دهد، مستقل از شبکه ملی اطلاعات است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف گفت: در جلسه شورای عالی زمانی که شبکه ملی اطلاعات تعریف می‌شد، مصوب شد که وظیفه وزارت ارتباطات صرفاً در حد زیرساخت ارتباطی باشد. زیرساخت ارتباطی دقیقا مانند راه‌ها و جاده‌ها است که وزارت راه، آنها را می سازد و اینکه در آن راه‌ها چه مقرراتی باید اعمال شود، راه‌ساز آنها را تنظیم و تدوین نمیکند. این که در این جاده امروز پیکان می رود، فردا سمند می‌رود، 10 سال دیگر تویوتا می‌رود یا …، ربطی به راه‌ساز و وزارت راه ندارد. اگر این دو موضوع را از هم تفکیک کنیم، معلوم میشود که در کجا به بودجه عمومی نیاز داریم. اگر بخش خصوصی در حوزه محتوا سرمایه‌گذاری نمیکند، آیا بدین معناست که در حوزه‌ی زیرساخت ارتباطی هم سرمایه گذاری نمی کنند؟
جلیلی ادامه داد: به نظر می رسد هم اکنون سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت ارتباطی کشور آنقدر جذاب است که بخش خصوصی داخلی کشور که از بودجه دولتی استفاده نمی‌کنند، با هر تعرفه‌ای حاضر به سرمایه‌گذاری است و با سر می‌آید. در همین رابطه تجربه‌ای در سال گذشته داشتیم و یکی از بخش‌های خصوصی حاضر شد ده‌ها میلیارد تومان به حساب واریز نماید فقط به خاطر برگزاری یک مراسم مجوزدهی و این برای ما تعجب برانگیز بود. با این حال حتی بعدا این موضوع مورد اعتراض سایر بخش‌های خصوصی واقع شد که آنها حتی حاضر بودند بیشتر از این مقدار را هم پرداخت نمایند. پس در نتیجه هنوز هم می توان از ظرفیت بخش غیردولتی استفاده کرد و با حداقل صرف بودجه عمومی، زیرساخت ارتباطی مورد نظر را بنا کرد.
وی افزود: به گفته آقای دکتر تقی‌پور، وزیر اسبق ارتباطات، زیرساختی که در زمان ایشان تهیه شد برای شبکه ملی اطلاعات مورد نیاز ما در فضای امروز کفایت می‌کند. یعنی توان گذردهی بین استان ها به اندازه کافی زیاد است و ما خیلی ظرفیت خالی داریم. درست است که باید این زیرساخت را توسعه داد اما حاکمیت در گذشته به اندازه کافی در حوزه زیرساخت ارتباطی سرمایه‌گذاری کرده است و بیشتر از این فضا را می‌توان با سرمایه گذاری‌های بخش غیردولتی تامین نمود؛ هم اکنون برای تحقق «شبکه ملی اطلاعات» تنها قانون‌گذاری و تنظیم مقررات مناسبی که انگیزه سرمایه گذاری ایجاد کند لازم است.
جلیلی راه اندازی IXP را یکی از تجربیات خوب کشور دانست و گفت: در این بحث، موضوع مهم این بود که کسی اعلام کرد که من IXP راه اندازی می‌کنم و به واسطه آن بخشی از پهنای باند مورد نیاز کشور را در داخل ایجاد می‌کنم. این کار در محدوده‌ای انجام شد و بعد از آن هم پیگیری شد که همین الگو را تعمیم دهند و به کسانی که پهنای باند داخلی تولید کنند پول بدهیم؛ اما شرکت ارتباطات زیرساخت به هیچ عنوان حاضر نشد که زیر بار این موضوع برود و حتی کارشناسانی که در سازمان تنظیم مقررات هستند فکر می‌کنند که اگر پهنای اینترنت خارجی کمتر خریداری شود، درآمد «زیرساخت» کمتر می شود! در جلسات مختلف هم بحث بوده است که وظیفه شرکت ارتباطات زیرساخت، فروش اینترنت نیست بلکه فروش ظرفیت مبادله‌ی پهنای باند است.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی افزود: مهم نیست که پهنای باند را حتما خارجی‌ها تولید کنند؛ بر این اساس باید همه کسانی را که محتوای مورد نیاز ایرانیان را تولید می‌کنند راضی کنیم که به داخل کشور بیایند و ارزی که بابت اینترنت خارجی پرداخت می کردیم را می توان به این ها داد و این به نفع درآمد شرکت زیرساخت هم خواهد شد.
وی افزود: ایجاد حرص و ولع در جامعه آفت است، چه برای بنزین چه برای پهنای باند خارجی. چرا ما فکر می کنیم آحاد جامعه ما فقط به پهنای باند خارجی نیاز دارند؟ در سطح دانشگاهی، نیاز زیادی به پهنای باند خارجی هست؛ اما مشکل این است که یک استاد دانشگاه یا یک دانشجوی دکترا را که نماد پژوهش است، پشت همان پهنای باندی می‌گذاریم که یک کاسب یا دانشجوی معمولی را گذاشته‌ایم.
جلیلی در پایان گفت: از طرف دیگر وقتی موضوع سیاسی می شود اوضاع بدتر می شود. بعضی از مسئولین فکر می کنند که از این خاستگاه مردم، باید استفاده سیاسی و جناحی کنند. این هم آفتی است. چرا ما صلاح جوانان و نوجوانان ایرانی را بر خواست های جناحی و سیاسی ترجیح نمی دهیم؟ برخی از این حرص و ولع ایجاد کردن‌ها واقعا خاستگاه سیاسی دارد و افراد، شعار را برای رای سه سال بعد می دهند! هر چند که خودشان قائل به استفاده به این نحو نیستند.