با تلاش غول‌های دنیای فناوری و دولت‌ها؛ بهای اینترنت در جهان کاهش می‌یابد
میترا جلیلی – ایران : هر روز بر دامنه نفوذ تکنولوژی و فناوری‌های نوین در زندگی بشر افزوده میشود که البته بخش عمده این موفقیت به دلیل افزایش ضریب نفوذ اینترنت در گوشه و کنار جهان است. با وجود همه این موفقیت‌ها و تلاش‌های فراوانی که برای گسترده‌تر شدن آن در اقصی نقاط جهان صورت می‌گیرد ولی باز هم جمعیت کثیری از این کره خاکی از دسترسی به اینترنت محروم هستند و نمی‌توانند دنیای خود را با جهانی سرشار از اطلاعات گره بزنند.
دوسوم جمعیت جهان اینترنت ندارند
هنوز هم دو سوم جمعیت جهان به اینترنت متصل نیستند و این فقر دسترسی به اطلاعات جهان، آنها را در زمینه‌های مختلف علمی، تجاری، فرهنگی، حوزه سلامت و… عقب نگه داشته است. این موضوع اقتصاد چنین کشورهایی را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است. درحالی که در 5 سال گذشته 21 درصد تولید ناخالص داخلی در کشورهای توسعه یافته در نتیجه اینترنت و ارتباطات گسترده آن بوده، این شانس هرگز در اختیار کشورهای کمتر توسعه‌یافته و محروم قرار نداشته است. دسترسی آسان و کم هزینه همه مردم جهان به اینترنت و مزایای حاصل از آن، مدت‌هاست که در اولویت شرکت‌های بزرگ فناوری جهان و همچنین دولت‌های مختلف قرار دارد و هر بار نیز خبرهای تازه ای در این زمینه می‌شنویم. یک بار گوگل می‌خواهد اینترنت را با بالن گوگلی به روستاهای دورافتاده و مناطق صعب العبور ببرد و بار دیگر بنیانگذار فیس‌بوک خبر از پرواز هواپیماهایی بدون سرنشین می‌دهد که می‌تواند اینترنت را به دست مردم کشورهای فقیر برساند. نمونه‌هایی از این دست کم نیستند که می‌خواهند اینترنت با پهنای باند مناسب را به طور رایگان در اختیار ساکنان چنین مناطقی قرار دهند ولی در تازه‌ترین طرح، حرف بر سر کاهش بهای اینترنت در گوشه و کنار جهان است نه رساندن اینترنت رایگان.
حضور غول‌های دنیای فناوری در طرح جدید
این بار اتحادیه‌ای با نام A4AI به معنای اتحاد برای اینترنت مقرون به صرفه با تلاش بیش از 30 شرکت خصوصی، دولت‌ها و مؤسسات غیرانتفاعی تشکیل شده است تا با برنامه ریزی مناسب، زمینه ساز کاهش چشمگیر بهای اینترنت در مناطق در حال توسعه شود و به این ترتیب، مردم از پس مخارج آن برآیند.در این طرح که به ابتکار تیم برنرزلی پایه‌گذار شبکه جهانی وب (www) به سرانجام رسید،غول‌های بزرگ دنیای فناوری همچون مایکروسافت، یاهو و گوگل و همچنین فیس‌بوک، سیسکو و…حضور یافته‌اند تا تجربیات خود را در کشورهای کمتر توسعه یافته به کار بگیرند. برخی دولت‌ها نیز در این پروژه قدم گذاشته و سهیم شده‌اند تا بهای اینترنت در سراسر جهان کاهش یابد. این طرح در واقع مرزهای جغرافیایی، قومی و… را درنوردیده و همه با یک هدف مشترک به یکدیگر کمک می‌کنند.
این طرح همچنین اسپانسرهایی مانند (DFFD) از بریتانیا، آژانس توسعه بین‌المللی امریکا USAID وomidyar networkودارد و شرکت‌های دولتی، غیردولتی و غیرانتفاعی هم برای اینترنت معمولی و هم تلفن همراه تلاش می‌کنند.
در حال حاضر حدود 1/1 میلیارد نفر در سراسر جهان به اینترنت دسترسی ندارند که 91 درصد از این رقم در کشورهای کمتر توسعه‌یافته زندگی می‌کنند. در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته، قیمتی که کاربران برای دسترسی به اینترنت با پهنای باند مناسب می‌پردازند 7/1 درصد حقوق و درآمد ماهیانه‌شان است، در حالی که این رقم در کشورهای فقیر گاه حتی تا 30 درصد حقوق آنها نیز می‌رسد که رقمی بسیار بالاست و به همین دلیل بسیاری عطای آن را به لقایش می‌بخشند و آن را در اولویت قرار نمی‌دهند. بسیاری معتقدند گرایش کم مردم چنین کشورهایی به اینترنت،بیشتر در نتیجه هزینه بالایی است که مردم مناطق کمتر توسعه‌یافته برای در اختیار داشتن اینترنت باید بپردازند. این در حالی است که رشد فناوری و افزایش دسترسی مردم به اینترنت پرسرعت با پهنای باند مناسب سبب شده است تا شاهد رشدی سریع و فناورانه در حوزه‌های مختلف همچون سلامت، تحصیلات و همچنین علوم مختلف در کشورهای توسعه یافته باشیم؛ موضوعی که سبب نگرانی دولتمردان کشورهای کم‌درآمد شده است. به همین دلیل در طرح جدید، این موضوع مورد توجه قرار گرفت و قرار شد همه تلاش‌ها به کار گرفته شود تا میزان هزینه‌ای که مردم مناطق درحال توسعه برای اینترنت می‌پردازند، در سراسر جهان به 5 درصد درآمد ماهیانه آنها برسد که این رقم نسبت به پرداخت قبلی یعنی 30 درصد از مبلغ حقوق ماهیانه آنها، رقمی‌قابل قبول است و می‌تواند تعداد کاربران اینترنت را در سراسر جهان افزایش داده و در تبادل اطلاعات در جهان نیز یک توازن ایجاد کند.
تأکید بر اصلاح قوانین رگولاتوری
تاکنون برخی پروژه‌ها بر کاهش بهای تلفن‌‌های هوشمند تمرکز داشته‌اند، ایجاد کابل‌های زیردریایی و همچنین ابتکاراتی در اینترنت وایرلس، وای‌فای و… هریک زمینه را برای رشد تعداد کاربران در گوشه و کنار کره زمین هموار کرده‌اند.
طرح جدید در قالب اتحادیه A4AI که برای نخستین بار 7 اکتبر 2013 در نیجریه آغاز به کار کرد، بیشتر بر تغییر قوانین رگولاتوری‌ها تأکید دارد چون حتی خلاقانه‌ترین راه‌حل‌های فناورانه نیز اگر در جهان با قوانینی دست و پاگیر مواجه شوند نمی‌توانند چندان کارآمد باشند. بنابراین این طرح از طریق دفاع، پژوهش و توزیع و تقسیم دانش، قوانین رگولاتوری کشورها را تغییر می‌دهد تا شرایط برای بازارهای پهنای باند رقابتی و خلاقانه فراهم شود. درواقع می‌توان گفت با تلاش‌های این اتحادیه، بازیگران متعددی که در قیمت‌گذاری بهای اینترنت نقش ایفا می‌کنند،هدفی واحد را در نظر گرفته و به یک بازیگر متحد تبدیل می‌شوند تا بتوان اختلاف سلیقه‌ها را نیز تا حد امکان کاهش داد.
A4AI پس از نیجریه، در غنا همایشی را برگزار کرد تا نظر دولتمردان این کشور و مؤسسات غیرانتفاعی آن را به این طرح مساعد کند. سومین همایش نیز در‌هاپوتو یکی از شهرهای موزامبیک برگزار شد و سران بخش‌های دولتی، غیردولتی و غیرانتفاعی را گردهم جمع کرد تا درباره راهکارهای کاهش بهای دسترسی مردم به اینترنت در این منطقه بحث و گفت و گو شود. موزامبیک پس از نیجریه و غنا سومین کشور آفریقایی است که با اعضای A4AI ملاقات داشته تا راهی برای اصلاح قوانین رگولاتوری بیابند.
دسترسی 5درصد جمعیت موزامبیک به اینترنت
به گفته (مخابرات جهانی) ITC در موزامبیک کمتر از 5 درصد جمعیت موزامبیک کاربر اینترنت هستند و این کشور، پانزدهمین کشور فقیر جهان به حساب می‌آید. همچنین بهای پهنای باند ثابت و معمولی بسیار بالاست طوری که چهارمین اینترنت گرانقیمت جهان را از آن خود کرده است.
وقتی حرف از پهنای باند اینترنت تلفن همراه هم به میان بیاید، اوضاع بغرنج‌تر میشود و در حالی که کاربران، برای اینترنت معمولی باید 30 درصد از حقوق خود را بپردازند این رقم برای اینترنت تلفن همراه به 65 درصد حقوق ماهیانه آنها می‌رسد که رقمی‌بسیار بالاست. هرچند ضریب نفوذ اینترنت در این کشور با وجود همه مشکلات روبه افزایش است ولی همچنان تعداد کاربران نسبت به سایر نقاط جهان بسیار پایین است. این همایش، گامی‌بزرگ به سوی جهانی شدن این کشور بود و در قالب آن،مقرر شد تا دولت موزامبیک، اصلاحاتی در قوانین رگولاتوری برای دستیابی به سرویس‌های مخابراتی، فناوری اطلاعات و اینترنت اعمال کند. بخشی از این اصلاح قوانین شامل حذف بها و مالیات اضافه برای تجهیزات مخابراتی میشود. درواقع در حال حاضر در 3 کشور نیجریه، غنا و موزامبیک تلاش‌هایی برای کاهش بهای اینترنت آغاز شده است و امید می‌رود بزودی نتیجه بدهد. در حال حاضر بیش از 90 درصد مردم در 49 کشور کمتر توسعه‌یافته، هنوز آنلاین نیستند و تنها 16 درصد مردم قاره آفریقا از اینترنت استفاده می‌کنند که این تعداد، نصف رقمی‌است که در آسیا و اقیانوسیه کاربر اینترنت هستند. پروژه A4AI می‌خواهد به مردم چنین کشورهایی کمک کند تا به اینترنت راحت‌تر دسترسی پیدا کنند و دری به اطلاعات جدید، فرصت‌های تازه و ایده‌های نوین برای آنها باز شود.انتظار می‌رود تا سال 2016 این پروژه حداقل در 10 کشور فعال شده و زمینه دستیابی به اینترنت ارزان فراهم شود.