چرا وایبر هم محبوب است و هم منفور؟!
مانی نجفی انفرادی – فناوران : ساده، آسان و مهمتر از همه رایگان؛ حالا استفاده از برنامه‌های ارتباطی مبتنی بر VoIP و انتقال بی درنگ صوت و تصویر از طریق اینترنت، به شکل جنون آمیزی افزایش پیدا کرده. یک دسترسی ساده و ارزان قیمت به اینترنت کافیست تا بتوانید ساعت‌ها با دورترین نقاط جهان ارتباط تلفنی برقرار کنید و به تبادل رایگان تصویر و فیلم بپردازید.
به همین دلیل، ابزارهای ارتباطی مبتنی بر اینترنت که به سادگی بر روی تلفن‌های همراه نصب می‌شوند، سلطان بی منازع نرم‌افزارهای کاربردی موبایل لقب گرفته اند. جالب است بدانیم که تعداد مجموع حساب‌های کاربری ثبت شده و فعال نزد این برنامه‌های ارتباطی از 4 میلیارد مورد فراتر رفته است!
یکی از جدیدترین این برنامه‌ها، نرم‌افزار مشهور "وایبر" است که این روزها کاربران زیادی در جهان و البته ایران بدست آورده. تیم سازنده این شبکه اجتماعی موبایل اخیراً اعلام کرده که تعداد حساب‌های کاربری فعال در وایبر به بیش از 608 میلیون مورد رسیده است!
اما امنیت این شبکه اجتماعی محبوب، تا چه میزان می‌تواند آسیب پذیر باشد؟
ماهیت ابزارهای ارتباطی موبایل، همگانی (Public) بودن آن‌هاست. قطعاً بیشترکاربرانی که از وایبر، واتس اپ، لاین، وی چت و غیره استفاده می‌کنند، حریم بسیار خصوصی ندارند، هر چند شاید ارتباط‌های محرمانه‌ای هم داشته باشند که ترجیح می‌دهند محرمانه باقی بماند.
بر اساس اعلام شرکت امنیتی پاندا سکیوریتی، ذخیره، پردازش و یا افشای محتویات اطلاعاتی مبادله شده کاربران، به هیچ وجه مشکل اصلی امنیتی در شبکه‌های اجتماعی موبایل، محسوب نمی‌شود.
آنچه کارشناسان امنیتی را نگران می‌کند، همان قوانین و توافقنامه‌های اولیه استفاده از این برنامه‌هاست که در هنگام نصب، توسط خود کاربران تأیید میشود! مثلاً برای استفاده از "وایبر" چاره‌ای ندارید جز این که موارد زیر را تأیید کنید:
– دسترسی و حتی امکان تغییر اطلاعات شخصی شما توسط "وایبر"، این اطلاعات شامل فهرست تماس‌های خصوصی، تاریخچه مکالمات ورودی یا خروجی، فهرست تماس تمامی‌افراد، اطلاع از روند فعالیت‌های اجتماعی شما و غیره هستند.
– دسترسی "وایبر" به خدماتی که می‌توانند برای شما هزینه بر باشند؛ شامل برقراری تماس، ارسال پیامک، خدمات اینترنت همراه، ارسال پیام‌های چند رسانه ای و غیره
– دسترسی این نرم‌افزار به اطلاعات جغرافیایی و مکانی شما از طریق اینترنت و یا جی پی اس
– دسترسی و ایجاد تغییر در پیام‌های متنی و چندرسانه ای ورودی و خروجی
– دسترسی کامل "وایبر" به ارتباط اینترنت موبایل و امکان استفاده از بلوتوث و سایر قابلیت‌های ارتباطی موبایل
– دسترسی کامل به حساب‌های کاربری شما، امکان ایجاد، حذف و یا استفاده دلخواه از حساب‌های کاربری
– دسترسی و امکان ویرایش محتویات اطلاعاتی ذخیره شده در تلفن همراه شما
– دسترسی به وضعیت عملیاتی و اطلاعات شناسایی تلفن همراه شما
– کنترل بخش‌های سخت افزاری سیستم؛ شامل تنظیمات صدا و تصویر و غیره
– دسترسی نامحدود به ابزارهای مختلف تلفن‌های همراه شامل بلوتوث، اینترنت همراه، صفحه نمایش فعال یا غیر فعال موبایل، نمایش هشدارهای مبتنی بر سیستم عامل، تغییر وضعیت عملیاتی تلفن همراه، تغییر تنظیمات سیستمی‌‌تلفن همراه، کنترل و حتی بستن برنامه‌های درحال اجرا ، دسترسی به تنظیمات همگام سازی میان حساب‌های مختلف
– دسترسی ترافیک ورودی و خروجی از طریق اینترنت و شبکه، دریافت آزادانه اطلاعات از اینترنت و شبکه؛ دسترسی به سیستم مالی Google Play از طریق تلفن همراه شما و غیره
– دسترسی به تنظیمات تمامی‌سرویس‌های Google در تلفن‌های همراه، هر چند به گفته مدیر اجرایی "وایبر"، این دسترسی‌ها به دلیل اطلاع از مشکلات فنی و بهبود خدمات ارتباطی مشترکین انجام می‌گیرد!
جالب است بدانیم که وایبر توسط یک تیم اسراییلی طراحی و تولید شده که مدت‌ها در بخش‌های نظامی‌این کشور فعالیت داشته است. رهبر این تیم حرفه‌ای، "تالمون مارکو" هنوز هم مدیریت اجرایی شرکت Viber Media را در دست دارد. شبکه‌های اجتماعی اینترنتی iMesh و Bandoo که در گذشته موفقیت نسبی در جذب کاربران داشتند نیز توسط "تالمون مارکو" طراحی شدند.
بعدها شرکت "وایبر مدیا" به دلیل آنچه توجیه اقتصادی و ارزان بودن نیروی کار خوانده شد، سازمان مرکزی خود را از اسراییل به کشور بلاروس منتقل کرد و به قیمت 900 میلیون دلار توسط یک شرکت ژاپنی به نام Rakuten، خریداری شد.
به گزارش شرکت امنیتی پاندا سکیوریتی، واقعیت تلخ دنیای اینترنت به گونه ایست که هرچه میزان محبوبیت و توزیع یک نرم‌افزار در شبکه گسترده جهانی بیشتر شود، خطر انتشار آلودگی‌های ویروسی و نفوذ غیر مجاز مجرمان اینترنتی و سوء استفاده از اطلاعات کاربران افزایش می‌یابد. و این درست همان علتی است که می‌تواند "وایبر" را از یک ابزار ارتباطی کارآمد به یک سارق بی رحم اطلاعات تبدیل کند.
در مزیت‌ها و منافع "وایبر" و یا هر شبکه ارتباطی دیگر، شکی نیست. اما سطح دسترسی این برنامه‌ها آنقدر بالاست که می‌توانند تقریباً همه بخش‌های تلفن همراه ما را کنترل کنند، اطلاعات دلخواه شان را بیرون بکشند و حتی دسترسی خود ما را به بعضی برنامه‌ها و ابزارها قطع کنند!
در نهایت هیچ مدرک روشنی از جاسوسی علنی شبکه‌های ارتباطی موبایل، علیه کاربران در دست نیست، اما امکان جاسوسی و یا احتمال هر آنچه ما به عنوان نقض حریم خصوصی کاربران اینترنت می‌شناسیم، به شدت وجود دارد.
بنابراین به کاربران "وایبر" توصیه میشود که اگر تمام خطرات پیدا و پنهان این ابزار محبوب ارتباطی را به جان می‌خرند، دست کم از انتقال اطلاعات محرمانه و بخصوص تصاویر و فیلم‌های خصوصی پرهیز کنند.