فیلترینگ و 3G روی میز شورای‌عالی فضای مجازی
دنیای اقتصاد: بیش از سه هفته از ورود 3G به کشور میگذرد و در این مدت بحثهای مخالفی هم در این زمینه از سوی برخی اعضای شورای‌عالی فضای مجازی مطرح شده است. مخالفان عمدتا اعتقاد دارند که وزارت ارتباطات باید پیش از عرضه این تکنولوژی به کشور آن را در شورای‌عالی فضای مجازی به بحث میگذاشت و مجوز لازم را از این شورا کسب میکرد.
وزارت ارتباطات و دولت، اما اعتقاد دارند که ارائه اینترنت پرسرعت و 3G چیزی است که پیش از این هم به کاربران اینترنت ایرانی ارائه میشده و صرفا در این بخش آزادسازی صورت گرفته تا انحصار رایتل از بین برود، ضمن اینکه سرعت اینترنت آن از سرویس رایتل بیشتر نشده است.
شورای‌عالی فضای مجازی از 14 عضو حقوقی شامل رئیسجمهوری (رئیس شورای‌عالی فضای مجازی)، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضائیه، رئیس سازمان صداوسیما، دبیر شورا و رئیس مرکز ملی فضای مجازی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر اطلاعات، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرمانده ناجا و دادستان کل کشور و هشت عضو حقیقی تشکیل میشود.
اعضای حقیقی این شورا هر سه سال یک بار انتخاب میشوند و در حال حاضر حمید شهریاری، سید جواد مظلومی، مسعود ابوطالبی، کامیار ثقفی، رسول جلیلی، علیرضا شاهمیرزایی، محمد سرافراز و مهدی اخوان بهابادی اعضای حقیقی این شورا هستند.
این شورا که از روزهای نخست فعالیتش را به‌عنوان تعیین‌کننده خط مشی و سیاست‌های اصلی فضای مجازی، در حوزه اینترنت و شبکه اطلاعرسانی آغاز کرد، در ابتدای دولت یازدهم این فعالیتها را در امتداد اقداماتش در دولت دهم ادامه داد. در همین حال در آن زمان هم اختلافهایی بین برخی اعضا و مدیران وزارت ارتباطات به وجود آمد. مهم‌ترین اختلافها در مورد نحوه سیاست‌گذاری و اجرای برنامهها بود و امروزه نیز چنین اختلافهایی در این زمینه بین وزارت ارتباطات و شورای‌عالی مجازی دیده میشود.
نخستین مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی در آبان ماه سال 91 و در ارتباط با وظایف، اختیارات و اعضای کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور به امضا رسید و پس از آن این شورا 9 مصوبه دیگر را در جلسات رسمی در حوزههای طرح‌های کلان مرکز ملی فضای مجازی، خدمات سلامت در فضای مجازی، حمایت از ترافیک داخلی و تعریف شبکه ملی اطلاعات تصویب کرد.
راه اندازی شبکه ملی ارتباطات در گرو تصمیم شورای‌عالی
میتوان گفت بحث راهاندازی شبکه ملی اطلاعات از سال 84 داغترین بحث در زمینه فناوری اطلاعات کشور به حساب میآید. با این حال مسائل زیرساختی و محتوایی مربوط به آن هنوز به نتیجه قابل قبولی نرسیده است. مطرح کردن بحثهای مربوط به اینترنت ملی و تایید و تکذیب چندباره آن عملا شبکه ملی اطلاعات و توسعه آن را تحت‌الشعاع قرار داد و پس از روی کارآمدن دولت جدید مشخص شد که بحث شبکه ملی اطلاعات همچنان در حد معماری شبکه و طراحی ابتدایی آن باقی مانده است. با این حال مصوبات قانونی توسعه این شبکه در مجلس حالا شرایط را برای اجرای آن تسهیل کرده است.
آنچه همواره در این سال‌ها از سوی مسوولان بر آن تاکید شده این است که شبکه ملی اطلاعات قرار نیست جایگزین شبکه اینترنت شود، اما فراهم شدن زیرساختهای ارتباطی در کشور میتواند گردش اطلاعات در کشور را سرعت بخشد. بر اساس تصمیمات شورای‌عالی مجازی برنامه زمانبندی شبکه ملی اطلاعات، بهرهبرداری تا پایان سال ۹۴ است.
با این وجود و درحالی‌که که تنها فرصتی دوساله برای راهاندازی اینترنت ملی در سه فاز باقی مانده است، هنوز محتواسازی در زمینه شبکه ملی اطلاعات انجام نشدهاست و از سوی دیگر به اعتقاد جلیلی، یکی از اعضای این شورا، بحث افزایش پهنای باند باید در زیرگروه شبکه ملی اطلاعات مورد توجه قرار گیرد.
فیلتــرینگ و اختــلاف‌نظـرات بر سر شبکه های اجتماعی
از سوی دیگر بحث فیلترینگ و شبکههای اجتماعی در فضای مجازی از دیگر مباحث مطروحه در شورای‌عالی فضای مجازی است که تصمیمگیری این شورا در این حوزه میتواند تاثیرگذار باشد.
با توجه به اینکه فیلترینگ و دسترسی محدود به شبکههای اجتماعی از جمله دغدغههای کاربران فضای مجازی است و دغدغه برخی مسوولان و عدم ایجاد محدودیت در دسترسی کاربران به برخی شبکههای اجتماعی در روزهای اخیر باعث ایجاد اختلافنظرهایی در این حوزه شده است، تشکیل جلسه در شورای‌عالی فضای مجازی و بحث در این مورد میتواند به رسیدن به یک نظر مشترک بین بخشهای مختلف صاحب‌نظر در این حوزه کمک کند.
خدمات نیمه‌کاره نسل سوم ارتباطی و تشکیل جلسه شورا
اما شاید بتوان گفت مهم‌ترین مسالهای که باعث میشود ضرورت تشکیل جلسه شورای‌عالی فضای مجازی بیش از پیش حس شود موضوع اعطای مجوز راهاندازی نسل سوم ارتباطی به دو اپراتور همراه اول و ایرانسل است.
نسل سوم ارتباطی که پیش از این در انحصار رایتل به دارندگان این خط موبایل ارائه میشد، از ابتدا به‌دلیل افزایش سرعت دسترسی به اطلاعات و امکان برقراری تماس‌های تصویری حاشیههای زیادی را در پی داشت.
درحالی‌که برخی از اعضای شورای‌عالی فضای مجازی از اعطای مجوز دو اپراتور اول کشور برای نسل سوم ارتباطی ابراز نارضایتی کرده بودند پاسخ همیشگی دولت و وزارت ارتباطات به آنها این بود که مجوز ارائه خدمات نسل سوم ارتباطی با شرایط مشابه رایتل به این اپراتورها داده شده و این دو اپراتور هیچ‌گونه خدمت متفاوت و مضاعفی بر آنچه که رایتل در این حوزه ارائه میداد نخواهند داشت.
وزارت ارتباطات دولت یازدهم همواره تاکید دارد که 3G در دو اپراتور همراه اول و ایرانسل نیز بدون تماس‌های تصویری ارائه میشود و ارائه خدمت تماس تصویری همچنان در صف تصویب پیوست فرهنگی مرتبط از سوی شورای‌عالی فضای مجازی خواهد ماند.
اما با در نظر داشتن این نکته که امکان برقراری تماس‌های تصویری از جمله خدمات مهم و با ارزش در نسل سوم ارتباطی است و در کنار آن یکی از مهم‌ترین ویژگیهای نسل سوم ارتباطی سرعت بالا و پهنای باند گسترده آن است که دسترسی مشترکان را به شبکه اطلاعات افزایش میدهد.