رودرو با مدیرعامل اپراتور چهارم؛ از چالش‌ها تا اینترنت 20 مگی
اسفندماه سال 89 بود که اپراتور چهارم کشور با ماموریتی متفاوت از سایر اپراتورها پروانه‌ای برای شروع به کار دریافت کرد و کارش گسترش شبکه فیبر نوری در سراسر کشور به منظور افزایش سرعت تبادل اطلاعات بود.
طبق پروانه شرکت ایرانیان نت، هدف نهایی از تاسیس فیبرهای نوری از سوی این شرکت آن است که اپراتور چهارم بتواند طی 10 سال و در سه فاز که به ترتیب مربوط به دسترسی دولتی، شرکتی و درنهایت خانگی است، هشت تا 10 میلیون مشترک (پورت) را با سرعت حداقل 20 مگابیت بر ثانیه پشتیبانی کند.
آبان ماه امسال طبق برنامه از پیش تعیین‌شده ایرانیان نت باید فاز اول ایجاد فیبر نوری را به بهره‌برداری برساند. پس از سکوت خبری چند وقت گذشته این اپراتور و حضور دوباره‌اش در نمایشگاه تله‌کام امسال ایسنا به سراغ مدیر عامل ایرانیان نت رفت تا از این اپراتور درباره برنامه‌هایش تا پایان امسال و چالش‌های پیش‌رو برای اجرای برنامه‌های آتی سوال کند.
محسن باقری چناری در این گفت‌وگو با اشاره به اینکه مرحله‌ی اول ایجاد شبکه اینترنتی از طریق فیبر نوری در هفت شهر تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، قم، کرج و تبریز به بهره‌برداری خواهد رسید، از سرمایه‌گذاران این اپراتور و مشکلات مالی آن در چند سال فعالیت این شرکت صحبت کرد.
وی همچنین به شرح مراحل بهره‌برداری از فیبرنوری در استان‌های مختلف کشور پرداخت و درباره اختلاف نظرهایی که از ابتدا بر سر ایجاد و ادامه فعالیت این اپراتور در کشور وجود داشت توضیحاتی را ارائه داد.
مشروح گفت‌وگوی ایسنا با مدیرعامل اپراتور چهارم کشور به شرح زیر است:
همکاری اپراتور چهارم با شرکت‌های خارجی
با توجه به اینکه شرکت ایرانیان نت برای اجرای شبکه فیبر نوری در ماه‌های گذشته با مشکل مالی روبه‌رو بوده است، میزان سرمایه مورد نیاز برای اجرای پروژه‌ها در مراحل مختلف چه میزان ارزیابی شده است؟
براساس برآوردی که در این بخش صورت گرفته، راه‌اندازی فیبرهای نوری در مرحله‌ی پسیو (غیرفعال) به سرمایه‌گذاری خارجی احتیاج ندارد. در واقع طبق تکالیفی که در پروانه شرکت آمده است و براساس ماده 46 قانون برنامه‌ی پنجم توسعه در بخش اجرا کل پروژه FTTx شامل شبکه پسیو، DOPها و شبکه دسترسی شرکت ایرانیان نت به پنج میلیارد دلار سرمایه گذاری احتیاج دارد.
خوشبختانه در بخش پسیو پروژه فیبر نوری در کشور که زیرساخت اصلی این شبکه است، هم فیبر و هم پیمانکار مجری و همچنین منابع مالی به اندازه کافی وجود دارد و تا پایان سال آینده هفت شهر در دستور کار قرار گرفته است. شرکت ایرانیان نت تاکنون از هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری خارجی استفاده نکرده است و فقط با حمایت سهامداران داخلی که یکی از مزیتهای این شرکت است برنامه‌های خود را در حال اجرا دارد.
ما اعتقاد داریم در بخشیهایی که در کشورمان توانایی‌های لازم وجود دارد می‌توانیم و بهتر است از همین توانایی‌ها استفاده کنیم.
با توجه به اینکه در داخل کشور هم تولید فیبر وجود دارد هم در بحث حفاری و فیبرکشی نیازی به کشورهای خارجی نیست، این منابع را از داخل کشور تامین می‌کنیم.
زیرساخت‌های بخش‌های دولتی و عمومی مانند شهرداریها و شرکت مخابرات به عنوان اینفرا استراکچر استفاده کنیم تا ظرفیت اجرای پروژه فیبر نوری به حداکثر برسد. با توافقی که در شهر کرج با شرکت توانیر انجام داده‌ایم از زیرساخت‌های این شرکت در پروژه مورد نظرمان استفاده می‌کنیم. در مشهد نیز با فاوای شهرداری این شهر قرار‌دادی برای همکاری بسته شده است.
برای اجرای شبکه مترو در مشهد به‌طور متوسط 140 کیلومتر فیبر نوری مورد نیاز بود که 200 کیلومتر آن از سوی شهرداری ایجاد شده است.
شهرداری مشهد طی توافقنامهای به‌طور کامل این امکانات را در اختیار شرکت ایرانیان نت قرار داده است که این امر باعث افزایش سرعت اجرای پروژه و کاهش هزینه‌های تمام شده آن میشود، زیرا در عین حال که شرکت ایرانیان نت از امکانات شهرداری استفاده می‌کند همزمان انجام بقیه پروژه و عاملیت شرکت را نیز برعهده شهرداری مشهد قرار داده است.
بنابراین برای اجرای متروی اینترنت در هفت شهر که اکنون آغاز شده است نیازی به سرمایه‌گذاری خارجی وجود ندارد. البته عدم نیاز به سرمایه گذاری خارجی در بخشهایی است که از داخل بتوانیم پروژه‌هایمان را جلو ببریم وگرنه در صورت لزوم حتما از سرمایه گذاری خارجی استقبال خواهیم کرد.
برای بهره‌برداری از شبکه مترو اینترنت و به اجرا درآوردن پروژه فیبرنوری و ارایه خدمات به مشترکان، شرکت به چه میزان سرمایه نیازمند است این سرمایه را از چه منابعی تامین خواهید کرد؟
در بحث ایجاد دسترسی برای مشترکان جهت سرمایه مورد نیاز توافقنامهای با یک شرکت چینی جهت استفاده از یک میلیارد دلار تسهیلات بانک سایناشور چین امضاء کردیم. جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای ایجاد شبکه توسط شرکت ایرانیان نت قبلا بوسیله دو وزیر ارتباطات سابق و وزیر ارتباطات فعلی تایید شده است.
اما در زمینه‌ی ایجاد شبکه مترو شرکت ایرانیان نت تنها از سرمایه سهامداران و منابع بانکی استفاده می کنیم به عنوان نمونه سرمایه‌گذار فیبرنوری در شهر تبریز بانک سپه است، زیرا طبق برنامه‌های «اقتصاد مقاومتی» لازم است شرکت‌ها از پتانسیل‌های داخلی استفاده کند. علاوه بر آن در بخش سرمایه‌گذاری خارجی با توجه به بحث تحریم‌ها، امکان کمتری برای استفاده در این بخش وجود دارد.
سرمایه‌گذاران شرکت ایرانیان نت
زمانی مطرح شده بود که تیم پرسپولیس تصمیم دارد در شرکت ایرانیان نت سرمایه‌گذاری کند. بحث سرمایه‌گذاری‌های این چنینی از سوی شرکت‌های خصوصی در ایرانیان‌نت به کجا انجامیده‌است؟
به‌طور خاص برای جذب سرمایه بخش خصوصی، استفاده از سرمایه تیم پرسپولیس مطرح نبود. بلکه آقای زنجانی علاقه‌مند بود در شرکت ایرانیان نت سرمایه‌گذاری کند. البته من در آن زمان در این شرکت مسئولیتی نداشتم و اطلاعات زیادی در این مورد ندارم، اما مستنداتی وجود دارد که بابک زنجانی برای سرمایه‌گذاری در این شرکت اظهار تمایل کرده بود که خوشبختانه اعضای هیات مدیره شرکت آن را رد کرده و نپذیرفتند تا این لحظه نیز هیچ سرمایه‌گذاری شخصی دیگری وارد شرکت ایرانیان نت نشده است.
یکی از بحث‌هایی که پس از ایجاد اپراتور چهارم، برای راه‌اندازی شبکه فیبرنوری در کشور به سرعت بالا گرفت بحث اعتراض شرکت مخابرات به صدور این پروانه ایرانیان نت بود. آیا شرکت ایرانیان نت تا به حال تعاملی با مخابرات برای استفاده از زیر ساخت‌های این شرکت داشته‌است؟
در تمام کشورهای دنیا که پروژه FTTX (فیبر نوری) را اجرا کرده‌اند، بحث تعامل اپراتورها در زمینه‌ی ارایه خدمات فیبرنوری وجود داشته و دارد اساسا اگر جز این باشد کار به شکل مطلوب پیش نمی رود. در کشورهای توسعه یافته این امر تحت عنوان بازی برد – برد شناخته میشود. زمانی که پروانه راه‌اندازی شرکت ایرانیان نت به این شرکت داده شد، قانونگذار بدین امر واقف بود که شرکت مخابرات ایران وجود دارد و از امکانات فیبر نوری هم برخوردار است. بنابراین قانونگذار به منظور رقابتی‌کردن این حوزه، به این نتیجه رسید که یک اپراتور دیگر نیز در حوزه فیبرنوری فعالیت کند اینگونه تصمیمات خلق الساعه و بی کار کارشناسی که اتخاذ نمی شود.
گذشته از این، شرکت ایرانیان نت ماموریتش صرفا FTTH است ولی شرکت مخابرات ماموریت‌های دیگری نیز دارد. برای مثال ماموریت اصلی این شرکت (مخابرات) در ابتدا ارایه‌ی خدمات تلفنی به مشترکین بوده است. بنابراین طرح این مساله که به وجود آمدن شرکت ایرانیان نت به نوعی دوباره کاری در عرصه ایجاد فیبرنوری است؛ به نظر من با توجه به وسیع بودن بازار IT در کشور، ادعا و موضعی بی‌معنا و نابجاست. ضمن اینکه بین سهم بازار IT به نسبت جمعیت رو به رشد کشور فاصله بزرگی وجود دارد همین امر و علل دیگری که مد نظر قانونگذار بوده وجود شرکت‌های مختلف در این زمینه را توجیه و قابل قبول می کند.
در ضمن «سازمان تنظیم مقررات ارتباطات» در پروانه‌ای که به همراه اول برای ارتقای 3G داده است، شرکت مخابرات را ملزم کرده که داکت‌های خود را با سایر شرکت‌های مخابراتی تقسیم کند. برهمین اساس شرکت ایرانیان نت درخواستی را برای استفاده از امکانات مخابرات نوشته و به سازمان تنظیم مقررات فرستاده است.
امیدواریم به زودی بتوانیم با تقسیم داکت‌ها و امکانات موجود بین اپراتورهای مختلف راه‌های عاقلانه‌ای این زمینه در پیش بگیریم. تا اهداف والای ملی در این بخش تحقق یابند. کنده‌کاری مجدد برای بخشهایی که پیش از این مخابرات در آنها کانال ایجاد کرده، دوباره کاری بی‌معنایی است و به‌نوعی هدر دادن منابع و امکانات ملی محسوب می شود آنهم در این شرایط خطیری که میهن اسلامی‌مان در آن بسر می برد.
بر همین اساس با توجه به اینکه شرکت مخابرات به لحاظ فنی نزدیک‌ترین سازمان به شرکت ایرانیان نت شناخته می شود ضروری است از زیرساخت‌های این شرکت بصورت بهینه و با در نظر گرفتن نفع طرفین، حتی فراتر با مد نظر قرار دادن منافع ملی، استفاده شود.
شرکت ایرانیان نت تلاش می‌کند با استفاده از ظرفیت مخابرات در حوزه فیبرنوری کمترین حفاری را داشته باشد، زیرا همانطور که اشاره کردم ما تمایلی به انجام کار مجدد نداریم.
شبکه فیبرنوری جزیی از سرمایه ملی کشورمان است و اهمیتی ندارد که چه سازمان یا بخشی از آن استفاده می‌کند. اگر بتوانیم منافع خود را با مخابرات یا شهرداری پیوند بزنیم بطوری که معامله ای برد – برد ایجاد شود حمایت این دو بخش را خواهیم داشت. دلیلی نمی‌بینیم که طرفین دیگر از ورود به توافقاتی که هم بُردشان و همچنین منافع ملی در گرو آنست سر باز زنند لذا به برقراری همکاری و تسریع در پیشبرد امور امیدواریم.
برنامه‌های سال‌های آینده ایرانیان نت
پس از آنکه ارایه خدمات از سوی شرکت ایرانیان نت در شهرهای مشهد، کرج، تبریز و تهران صورت گرفت، این شرکت برای سال‌های آینده چه برنامه‌هایی خواهد داشت؟
برای سال آینده در شهرهایی که مترو اینترنت وجود ندارد مانند شیراز، اصفهان و قم شبکه مترو اینترنت از سوی شرکت ایرانیان نت ایجاد خواهد شد. برای شهرهایی در حال حاضر شبکه مترو اینترنت در حال احداث است، خدمات پهن باند به بخش‌های دولتی و خصوصی داده
میشود و در سال آینده این خدمات به شرکت‌ها و مشترکان عادی ارایه خواهد شد. با این حال در درجه اول مشترکان بزرگ که خریداران خدمات عمده هستند مدنظر قرار می‌گیرند.
چه چالش‌هایی پیشروی اجرای شبکه فیبرنوری از سوی اپراتور چهارم تا به امروز وجود دارد؟
اولین چالش پیشروی ایجاد شبکه فیبرنوری، بحث سرمایه‌گذاری به خصوص در لایه دسترسی است و آن هم با وجود تحریم‌های ظالمانه‌ای است که علیه کشورمان اعمال شده، زیرا به دست آوردن تکنولوژی در دنیای امروز کار بسیار سختی است. البته ما بر اساس چارچوبهای تعیین شده مقام معظم رهبری و تمهیدات مشخص نظام برای شرایط موجود، بدون تردید برای عبور از موانع پا پس نخواهیم کشید و می‌کوشیم به سهم خود در حوزه حساس و پیچیده IT که بخشی از آن (خدمات فیبرنوری) بطور انحصاری بر عهده ما گذاشته شده است به یاری خدا گام های بلندی برداریم.
بحث چگونگی تامین سرمایه پروژه فیبرنوری برای نهایی شدن با توجه به اهدافی که قانونگذار برای این شرکت در نظر گرفته است از جمله مشکلات فعلی پیشروی برنامه‌های ایرانیان نت است؛ با توجه به اینکه شرکت ایرانیان نت باید در نهایت شش میلیون و هشتصد هزار مشترک داشته باشد بدین منظور سرمایه‌ای حدود 15 هزار میلیارد ریال نیازاست.
دیگر چالش پیشروی شرکت ایرانیان نت بحث سازمان‌های غیرمسوولی است که خدمات فیبرنوری را بدون داشتن مجوز ارایه می‌دهند. با توجه به اینکه «انحصار» ارایه خدمات فیبرنوری فقط به ایرانیان نت داده شده است، هیچ سازمان دیگری نباید در این زمینه فعالیت کند؛ در سرویس دهی نسبت به مخابرات هیچ محدودیتی نداریم.
با این حال برخی سازمان‌ها بدون وجود نظارت لازم وارد بازار فیبری کشور شده‌اند که عملا بخشی از ترافیک داده از طریق آنها منتقل میشود و به دلیل اینکه به صورت غیرقانونی در این حوزه فعالیت می‌کنند و هزینه‌ی پروانه را نمی‌پردازند ارایه‌ی خدمات فیبر نوری برای این شرکت‌ها هزینه زیادی دربر ندارد و می‌توانند سرویس ارزان‌تری را به مشترکان ارایه دهند.
البته ادامه این روند تبعات امنیتی، فنی و حقوقی خاص خود را خواهد داشت از این رو مسوولان ذی صلاح از این امر آگاه شدند که امیدواریم ثمره این آگاهی، برچیده شدن تمامی فعالیتهای غیرمسوولانه و بی مجوز در این حوزه باشد.
بحث انحصاری بودن ارایه خدمات در پروانه شرکت ایرانیان نت با چه شرایطی مطرح شده است؟
شرکت ایرانیان نت برای چهار سال، پروانه ارایه‌ی خدمات انحصاری فیبر نوری از جمله تلفن، VOIP و VIDEO UNDEMANDو Dataرا دارد و می‌تواند این انحصار تا سه سال بعد از آنهم قابل تمدید است.
جایگاه فیبر نوری برای 3G و 4G
با توجه به اینکه یکی از مهمترین ویژگی‌های آنچه به عنوان نسل سوم و چهارم ارتباطی وارد کشور شده، سرعت بالای انتقال داده‌هاست، کابل‌های نوری چه نقشی را می‌تواند در این حوزه ایفا کند؟
ارایه سرویس نسل سوم و چهارم ارتباطی از سوی اپراتورها از طریق کابل مسی امکانپذیر نیست. در صورتی که اپراتورها بخواهند سرویس‌های اصلی را با سرعت بالا بر روی سیستم 3G و 4G ارایه دهند باید مانند همه کشورهای دنیا از بستر و امکانات فیبرنوری استفاده کنند بنابراین دستیابی بدین بستر از طریق ایرانیان نت امکانپذیر است یا اینکه خودشان یک بستر فیبرنوری اختصاصی ایجاد کنند که به لحاظ بار مالی مقرون به‌صرفه نخواهد بود، در هر حال برای دستیابی به نسل سوم و چهارم استفاده از فیبرنوری گریزناپذیر است.
اپراتور چهارم نیز مانند سه اپراتور مخابراتی کشور ملزم به اجرای پیوست فرهنگی شده‌است؟ به نظر شما تصویب این پیوست چه تاثیری در ارایه خدمات اینترنتی خواهد داشت؟
پیوست فرهنگی از پیوست‌هایی است که شرکت ایرانیان نت طبق پروانه ملزم به اجرای آنست، اما در درجه اول این پیوست باید به شرکت ابلاغ شود. آنچه که در حال حاضر به عنوان پیوست توسط سازمان تنظیم مقررات جمع‌آوری شده جمع‌بندی نظرات اپراتورهای مختلف در مورد مسایل فرهنگی است. امیدوارم این پیوست سریع‌تر از سوی شورای عالی فضای مجازی بررسی و تصویب شود تا بلاتکلیفی‌های اپراتورها در این حوزه پایان پیدا کند.
با ورود تکنولوژی‌های جدید به هر کشوری، دولتها با توجه به ویژگی‌ها و ارزش‌های همان جامعه الزامات خود را برای آن تعریف می‌کنند. جالب است در سوابق اولین پیوست فرهنگی در حوزه ارتباطات، می بینیم که کره جنوبی نخستین پیوست فرهنگی را تدوین کرده است یعنی این امر فقط مختص ایران نیست.
پیوست فرهنگی مجموعه الزاماتی است که تکنولوژی جدید را با فرهنگ بومی و ملی انطباق می دهد و در زمینه‌ی استفاده از این تکنولوژی فرهنگ‌سازی صورت می گیرد. امیدوارم با مهندسی فرهنگی در کشور، شورای عالی، پیوست فرهنگی را ابلاغ کند و به اجرا بگذارد.
پیوست فرهنگی مدتی است که در انتظار تشکیل جلسه شورای عالی فضای مجازی است واز محتوای آن اطلاعی در دست نیست، نظرات شرکت ایرانیان نت در تدوین پیوست فرهنگی چه بوده است؟
به عنوان یک اپراتور طبیعی است که هرچه پهنای باند بیشتری به مشترکان فروخته شود شرکت سود بیشتری خواهد داشت و منافع ما ایجاب می‌کند که سرعت بیشتری برای اینترنت به مشترک ارایه شود. با این حال الزامات فرهنگی مساله‌ی دیگری است و لزوما هم ارتباطی به کم یا زیاد کردن پهنای باند نیست. امروزه در همه جای دنیا سطح دسترسی فرزندان خردسال به اینترنت محدود میشود و این امر به دلیل صیانت از کودکان در برابر مطالب غیراخلاقی و غیرقابل فهمی است که در فضای مجازی قرار داده میشود. پیش‌قدم چنین پیشگیری‌ها و محدودیت‌هایی نیز کشور ایتالیا است.
محدودیت براساس شرایط موجود در زمینه‌ی اینترنت اعمال میشود و این امر با الزامات فرهنگی متفاوت است، زیرا الزامات فرهنگی ذیل سند مهندسی فرهنگی کشور قرار می‌گیرد و با هدف ایجاد مصونیت در برابر آسیب‌های اجتماعی اعمال میشود. یکی از بحث‌های الزامات فرهنگی نیز بحث برابری جنسیتی در این حوزه است.
در صورت ارایه خدمات فیبرنوری به کاربران، اپراتور چهارم چه سرعت اینترنتی را به مشترکان ارایه می‌دهد؟
سرعت اینترنت در حال حاضر در کشور 128 کیلو بایت است، شرکت ایرانیان نت طبق قانون برنامه‌ی پنجم توسعه ملزم است به هر مشترک خانگی 20 مگ پهنای باند ارایه دهد که مشترکان می‌توانند از مجموع این پهنای باند در سه بخش تلفن، VOIP و VIDEO UNDEMANDو Data استفاده کنند. در واقع مجموع نیازهای مشترکان با دنیای بیرون خود از طریق 20 مگ می‌تواند برطرف میشود.
اینترنت ملی اصطلاح درستی نیست
زمانی بحث اینترنت ملی برای نخستین بار به گونه‌ای مطرح شد که نگرانی‌هایی درباره قطع اینترنت جهانی را در بین مردم به وجود آورد. اکنون شبکه ملی اینترنت بار دیگر در دستور کار ارگانهای مربوطه قرار گرفته است؛ راه‌اندازی این شبکه چه تاثیری در زمینه انتقال داده‌ها خواهد داشت؟
شبکه ملی اطلاعات در کشورهای مختلف وجود دارد که متاسفانه در افکار عمومی کشورمان اشتباها به عنوان اینترنت ملی جا افتاده بود. زمانی که از کلمه اینترنت استفاده میشود ناخودآگاه ما وارد گستره و شبکه جهانی می‌شویم که در این شبکه جهانی بحث اینترنت ملی را نمی‌توان مطرح کرد، اما بحث شبکه ملی اطلاعات قابل طرح و راه‌اندازی است. خود واژه ی «اینتر» با «ملی» قابل جمع نیست و کنار هم قراردادن شان جمع اضداد است.
در شبکه ملی اطلاعات می‌توان مجموعه اطلاعات مورد نیاز برای کشور را جمع‌آوری کرد بطور مثال فرستادن ایمیل از کاربران داخلی به داخل کشور و یا استفاده کردن از برنامه‌های جست‌وجوی خارجی برای اطلاعات داخلی کشور تنها GATEWAY های بین‌المللی را اشغال می‌کند و باعث کند شدن سرعت اینترنت میشود.
شبکه ملی اطلاعات به عنوان نیاز کشورها در اغلب کشورهای جهان احصاء شده است و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما طرح این بحث که شبکه ملی اطلاعات جایگزین اینترنت شود هیچ مبنای کارشناسی ندارد و می‌توان گفت بیشتر بحث‌های متداول عامه مردم است تا بحث‌های علمی دانشگاهی.
جایگزینی شبکه ملی اطلاعات به جای اینترنت بین‌المللی هیچ وقت در سیاست‌های کلان دولت و مجلس وجود نداشته و به همان دلایلی که عرض کردم در آینده هم نخواهد داشت.
نقش فیبرنوری و اپراتور چهارم در ارایه خدمات شبکه ملی اطلاعات چه می‌تواند باشد؟
اگر قرار باشد شبکه ملی اطلاعات در کشور راه‌اندازی شود، این شبکه به فیبر نوری احتیاج خواهد داشت، زیرا در حال حاضر ایران تنها مصرف کننده اطلاعاتی است که در دنیا تدوین میشود. در صورت راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات کشور باید خود به صورت اختصاصی به تولید اطلاعات بپردازد که عبور دادن این حجم از داده‌ها از طریق شبکه مسی امکانپذیر نیست. چنین اطلاعاتی با دیتابیس‌های مختلف در اقصی نقاط کشور باید از طریق فیبر نوری انتقال داده شود.