بیانیه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در حمایت از استفاده‌کنندگان خدمات ICT
کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات همزمان با یازدهمین سالگرد تاسیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوئی بیانیه‌ای را درخصوص حمایت از استفاده‌کنندگان خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات صادر کرد.
در این بیانیه به پیدایش مفاهیم جدید در عرصه ICT در پی توسعه شبکه‌های باند پهن و ظهور فناوریهای جدید اشاره شده است که براساس آن رگولاتوری باید در حوزه دسترسی به اطلاعات، مقررات‌گذاری پویا، شفافیت و پاسخگوئی فعالان حوزه ICT، رسیدگی به شکایات بهره‌برداران، بررسی استانداردهای کیفیت خدمات و … به گونه‌ای گام بردارد تا حمایت از حقوق و منافع استفاده‌کنندگان به بهترین نحو محقق شود.
متن این بیانیه به این شرح است:
توسعه شبکه‌های باند پهن و ظهور فن‌آوری‌ها و خدمات جدید در این حوزه موجب بروز و پیدایش مفاهیم جدیدی در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی شده است و تمام فعالیتهای پیش رو در این حوزه را معطوف به این مفاهیم، راه کارهای عملیاتی کردن آنها و حمایت از حقوق ذینفعان آن کرده است. یکی از این مفاهیم اقتصاد دیجیتالی است که ضمن ایجاد فرصت‌های جدید، چالش‌هایی را نیز برای بهره‌برداران و مصرف‌کنندگان بوجود آورده که توجه ویژه¬ای را می طلبد. لذا، با در نظر گرفتن حقوق تمامی ذینفعان، سیاست‌ها و مقررات‌گذاری باید به نحوی باشد تا هم مصرف‌کنندگان و هم ارائه‌دهندگان خدمات بتوانند از فرصت‌های دیجیتالی ایجاد شده به نحو مطلوب بهره‌مند شوند.
در این رابطه موارد زیر مورد توجه و تاکید قرار می‌گیرد:
۱. حمایت از حقوق و منافع استفاده‌کنندگان در راستای:
– دسترسی به اطلاعات و خدمات عمومی از طریق اینترنت
– کیفیت خدمات
– حفظ حریم خصوصی و حفاظت از اطلاعات شخصی
– حق انتخاب از میان خدمات
– حق طرح شکایت و لزوم رسیدگی به آن
– امکان حفظ شماره با تغییر ارائه دهنده خدمات
– حقوق مالکیت معنوی
۲. چارچوب‌های قانونی و مقررات‌گذاری پویا، بی‌طرف و انعطاف‌پذیر قابل اعمال بر روی فناوریهای جدید، خدمات ابتکاری و فعالیتهای تجاری جدید، از قبیل: رایانش ابری، شبکه‌های اجتماعی، موبایل پهن باند، داده‌های حجیم و ارتباط بین اشیا از طریق اینترنت به نحوی که امکان بهره‌مندی از تنوع خدمات در تمام سطوح بازار ICT برای استفاده‌کنندگان فراهم شود.
۳. شفافیت و پاسخگویی فعالان این حوزه در فعالیتهای تجاری خود و اتخاذ تدابیر لازم در ارتباط با رعایت حقوق مصرف‌کننده نظیر حفاظت از اطلاعات شخصی، مبارزه با تبلیغات حجیم غیرمنصفانه و گمراه‌کننده، هرزنامه‌ها، و حفاظت از کودکان در ارتباطات برخط.
۴. ایجاد ظرفیتهای قانونی و مقرراتی برای جلوگیری از بروز اختلافات نامناسب و ناعادلانه بین حقوق و تکالیف برآمده از قراردادهای خدمات بدون توجه به اینکه به صورت بر خط یا هر شکل دیگری منعقد شده باشد. بر این اساس نیاز است شروط ضمن عقد برای قراردادهای آنلاین، فرم‌ها و رویه‌های مربوط به آن (نظیر شناسایی کاربر، تاییدیه، حذف و خاتمه سفارش) در قوانین مربوطه بطور شفاف تدوین شوند.
۵. نقش نهاد تنظیم‌کننده مقررات در میانجیگری، داوری و رسیدگی به شکایات بهره‌برداران برای جبران خسارات از ضروریات است و در این خصوص باید یک رابطه بدون اشکال با ارائه‌دهندگان خدمات ایجاد و حفظ شود. ما معتقدیم که مصرف‌کنندگان نه تنها حق شکایت بلکه حق ارائه راه حل برای زمانی که حقوقشان ضایع شده است را نیز دارند. به هنگام بروز اختلاف، ساز و کارهای جایگزین (مانند مصالحه، داوری و رفع اختلاف) که از رویه‌های شفاف و مشخصی پیروی می¬کنند برای حل و فصل اختلاف می‌توانند علاوه بر دادرسی¬های رسمی تعریف شوند و در نهایت مصرف‌کنندگان می‌توانند از حقوق خود بدون هزینه و یا با هزینه‌ای اندک، دفاع نمایند. مراکز میانجیگری تخصصی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌توانند بالاخص در این ارتباط موثر باشند.
۶. بررسی منظم حداقل استانداردهای کیفیت خدمات و مشخصه‌های فناوری‌ها و خدمات جدید، ارائه‌دهندگان خدمات، پایش کیفیت خدمات مخابراتی و انتشار نتایج آن بطوریکه عموم مردم از جمله آنهایی که ناتوانی خاصی نیز دارند، امکان دسترسی آسان و امن به کلیه خدمات را داشته باشند.
۷. وجود یک مجموعه قوانین همگرا برای حفاظت موثر از اطلاعات شخصی، بزرگترین دغدغه دنیای دیجیتال است. ضمناً کاربران باید بتوانند تصمیمات آگاهانه¬ای را در مورد میزان ارزیابی اطلاعاتشان بوسیله دیگران و استفاده‌ای که اشخاص ثالث می‌توانند از آن بکنند، اتخاذ نمایند.
۸. دنیای بر خط، کودکان و جوانان را در معرض ریسک‌های خاصی قرار داده است که به عنوان نمونه می‌توان به محتواهایی که مختص نوجوانان است و از آنها به عنوان طعمه‌ای برای مسائل غیراخلاقی استفاده می‌کنند اشاره کرد. به همین دلیل ما بر اهمیت ایجاد ابزارهای قانونی مکمل و یکسری اقدامات لازم شامل: سامانه حمایت عمومی، هشدارهای مربوط به محتوا، آموزش گروههای هدف مانند کودکان، جوانان، والدین و معلمان را تاکید می کنیم.
۹. نهاد تنظیم مقررات باید در زمینه اطلاع‌رسانی، ارتقا، تشویق و آگاهی‌رسانی به ذینفعان بخش درخصوص مزایا و چالشهای دنیای پهن باند فعالانه عمل کند. در این راستا ضرورت حمایت و آموزش مصرف‌کنندگانی که دارای نیازهای دسترسی متفاوتی هستند، خصوصاً استفاده‌کنندگانی که از نظر فریب اقتصادی آسیب‌پذیرترند یا نظیر بی‌سوادان، معلولین، کودکان و نوجوانان که در درک کامل شرایط و ضوابط خدمات دشواری‌هایی دارند، اهمیت به سزایی دارد.
۱۰. باید شرایطی ایجاد شود که ارائه‌دهندگان خدمات، اطلاعات به موقع و دقیقی را درباره خدمات و محصولاتشان بطور کاملاً شفاف و قیاسی ارائه دهند، که به یک تصمیم‌گیری معقول برای مصرف‌کننده منجر شود. این اطلاعات باید بطور منظم و پیوسته به هنگام شوند تا عملی و قابل اجرا باشند. مصرف‌کنندگان باید قادر باشند با استفاده از این اطلاعات، نوع خدمات، قیمت¬ها، نحوه محاسبه آنها، کیفیت ارائه خدمات را علاوه بر حقوق و مسئولیتهای خود بشناسند.