رادیو در دنیای آنلاین امروزی کجا قرار دارد؟
75 درصد از خانواده‌ها در کشورهای در حال توسعه به رادیو دسترسی دارند و 44 هزار ایستگاه رادیویی در سراسر جهان وجود دارد
نوستالژی اغلب ما با رادیو معمولا از صدای خش‌خش آن هنگام تنظیم موج کلید می‌خورد و در نهایت به یک وسیله تزیینی آنتیک روی طاقچه خانه قدیمی‌ترها ختم میشود. این روزها بیشتر مردم ترجیح می‌دهند صدا را با تصویر به صورت همزمان داشته باشند و خبرها را در لحظه و کمترین زمان ممکن بشنوند. در واقع آنچه تلویزیون نتوانست برای کنار گذاشتن رادیو انجام بدهد، اینترنت حالا به تدریج انجام داده است. سیر تکامل سرگرمی‌ها و راه‌های جدید دسترسی به اطلاعات رسانه رادیو را در کنج عزلت فرو برده است.
رادیوی امروز
رادیو این روزها همچنان در شرایط سالم قرار دارد و هنوز نفس می‌کشد. بر اساس تحقیقات انجام شده توسط سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو)،در حال حاضر تقریبا همه مردم دنیا و دقیقا 95 درصد آنها به رادیو دسترسی دارند و رادیوی موج AM/FM در مجموع 86 درصد از کل زمان گوش دادن به رادیوی بزرگسالان را به خودش اختصاص می‌دهد. علاوه بر اینها گویا خانواده‌ها در کشورهای در حال توسعه مخاطبان مهمی برای رادیو به‌حساب می‌آیند چون بر اساس این آمار 75 درصد از خانواده‌ها در کشورهای در حال توسعه به رادیو دسترسی دارند و به نظر می‌رسد که 44 هزار ایستگاه رادیویی در سراسر جهان وجود داشته باشد.
«میرتا لورنکو» مدیر بخش جامعه و توسعه رسانه‌ای یونسکو در این مورد می‌گوید: «رادیو دانش و اطلاعات مختلف را در اختیار مردان و زنان می‌گذارد. این اطلاعات صرف‌نظر از سطح سواد افراد در اختیار آنها قرار می‌گیرد البته با دسترسی محدود به اشکال سازمان‌یافته‌تر مشارکت اجتماعی و سیاسی. شاید به همین دلایل هم هست که بیشترین نفوذ رادیو در کشورهایی با سطح فقر و بی‌سوادی بالا است.»
لورنکو همچنین به مناطق دورافتاده اشاره می‌کند که اغلب از دسترسی به مطبوعات، تلویزیون و اینترنت محروم هستند و تنها منبع اطلاعاتی آنها برای موضوعات داخلی و جهانی همان ایستگاه‌های رادیویی است.
تهدیدات
رادیو همواره رسانه بی‌دفاعی بوده و در طول سال‌ها با ظهور تلویزیون و ویدئو در قرن بیستم مورد تهدید قرار گرفته است. هرچند تهدیدهای امروزی شدیدتر و جدی‌تر هستند. تکنولوژی‌های موبایل و همراه با دسترسی به اینترنت به معنای این هستند که مردم می‌توانند به سرعت به ویدئوکلیپ‌ها، برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌های مورد علاقه‌شان دسترسی داشته باشند، در حالی که در حرکت و جابه‌جایی هستند. این در حالی است که کاربران می‌توانند خودشان محتوای مختلف را تولید کرده و با استفاده از خروجی شبکه‌های اجتماعی مانند:
YouTube، Facebook و Instagram با کاربران دیگر به اشتراک بگذارند. همین روند به تدریج باعث کاهش موانع پیشروی افراد برای دسترسی به محتوای مختلف و جریان آزاد اطلاعات شده است.
در همین حال جعبه‌های جادو همچنان تلاش می‌کنند تا بازار داغ خودشان را حفظ کنند. تلویزیون‌های HD با صفحه نمایش 50 اینچ و بزرگ‌تر، قابلیت نمایش تصاویر سه‌بعدی و پخش صدای محیطی به تدریج سعی دارند تجربه داشتن یک سینمای کوچک در خانه‌ها را برای کاربرانشان به ارمغان بیاورند و گویا توانسته‌اند توجه بسیاری از کاربران را در سراسر دنیا به خودشان هم جلب کنند.
این در حالی است که سرویس‌های دانلود موسیقی و پخش موسیقی آنلاین زیاد و مختلف هم وجود دارند که سعی دارند با رادیو به رقابت بپردازند. این سرویس‌های موسیقی این امکان را برای افراد فراهم می‌آورد که در هر زمان و هر جایی که باشند به آهنگ‌های مورد علاقه‌شان دسترسی داشته باشند. سرویس Spotify یکی از این سرویس‌های محبوب و پرطرفدار است که در حال حاضر بیش از
60 میلیون نفر کاربر در سراسر دنیا دارد و پتانسیل جذب میلیاردها کاربر را هم در آینده‌ای نه چندان دور دارد.
علاوه بر اینها، پادکست‌ها هم رقیبی جدی برای رادیو محسوب می‌شوند. بر اساس تحقیقی که در سال 2012 توسط موسسه تحقیقاتی Edison انجام شده است، استفاده از پادکست که به آن رادیوی اینترنتی هم گفته میشود از سال 2006 تا حال در آمریکا رشد 105 درصدی داشته است. یک تحقیق مربوط به سال گذشته میلادی در این زمینه نشان می‌دهد در حالی که تنها 7/1 درصد از کل زمان گوش دادن آمریکایی‌ها به رسانه‌های صوتی، به پادکست اختصاص دارد، طرفداران پادکست در بیشتر از 25 درصد از کل زمان گوش دادن‌شان به رسانه‌های صوتی از پادکست‌ها استفاده می‌کنند.
«استیو لیچفیلد» تولیدکننده پادکست محبوب The Phones Show، معتقد است که پادکست بدیل و جایگزینی عالی برای رادیو است: «پادکست ماندنی و رو به رشد خواهد بود، چون همیشه متقاضی و طرفدار دارد. در واقع پادکست می‌تواند به کاربرانش تضمین بدهد که هرگز چیزی را از دست نمی‌دهند و از محتوای مفید بهره ببرند، در حالی که رادیو اغلب گذرا و پر سر و صدا است با اطلاعات کم. قطعا این روزها برای اغلب افراد درست کردن برنامه رادیویی شخصی‌اش کار ساده‌تری شده است، بنابراین به راحتی می‌توان در اینترنت پادکست‌های مختلف از افراد متفاوت را دید که می‌تواند منعکس‌کننده تجربیات آنها در زمینه‌های متنوع باشد.»
یکی از تهدیدات بزرگ دیگر این حقیقت است که سازندگان خودرو در حال نصب سیستم‌های صوتی پیشرفته روی محصولاتشان هستند که به رانندگان امکان دسترسی راحت به کل مجموعه‌های موسیقی را می‌دهد. سیستم CarPlay شرکت اپل نمونه بسیار خوبی در این زمینه است که امکان دسترسی کاربران به محتوای دانلود و ذخیره شده روی گوشی آی‌فون‌شان را از درون خودرو می‌دهد. این سیستم‌های جدید که انتخاب‌های مختلف را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، برای رادیو خطرناک هستند.
رادیو چطور می‌تواند زنده بماند؟
در حالی که پیشرفت تکنولوژی تهدیدهای مختلفی را برای رادیو ایجاد کرده است، اما از طرفی به ثبات رادیو به‌عنوان یک رسانه هم کمک کرده است. اپلیکیشن‌هایی مانند TuneIn این امکان را برای طرفداران رادیو فراهم می‌آورند تا به هزاران ایستگاه رادیویی و برنامه‌های آنها دسترسی داشته و تجربه‌های تعاملی متفاوتی از رسانه رادیو داشته باشند.
علاوه بر این، دیگر مانعی برای ایجاد یک ایستگاه رادیویی مانند گذشته وجود ندارد، چون نیاز به دریافت گواهینامه پخش رادیویی نیست وقتی که شما و بقیه شنوندگان به اینترنت دسترسی دارند. با این حال اما ایستگاه‌های رادیویی قدیمی دیگر نباید با روشی که در گذشته با مخاطبانش تعامل می‌کردند، کار کنند. به عنوان مثال رادیو BBC از رسانه‌های اجتماعی و ویدئویی برای جلب توجه مخاطبان جوان‌تر استفاده می‌کند تا به این ترتیب یک تجربه چند جانبه برای سلایق مختلف و سرگرم‌کننده ایجاد کرده و نشان دهد که این ایستگاه وارد چشم‌انداز جدیدی شده است. در واقع شنوندگان باید این حس را داشته باشند که ایستگاه رادیویی مورد علاقه آنها همیشه با پلت‌فرم‌های جدید و تغییرات دنیای مدرن همراه شده و می‌تواند یک رسانه به روز و قابل اعتماد برای آنها باشد.
«جیمز کرایدلند» یک متخصص رادیو معتقد است که صرف‌نظر از تکنولوژی، رسانه رادیو یک موفقیت است و می‌تواند از همین طریق به آینده هم برود: آینده رادیو در گرو سادگی این رسانه است. رادیو می‌تواند از آنچه اینترنت می‌تواند برای پخش آنلاین در اختیارش بگذارد، بهره برده و به یک رسانه چند وجهی تبدیل شود. ما نمی‌توانیم هنگام رانندگی ایمیل خود را چک کرده یا مجله بخوانیم -البته تا زمانی که خودروهای بدون راننده به بازار نیامده باشند- اما رادیو می‌تواند به عنوان یک رسانه ما را برای انجام چنین کارهایی کمک کند و این نقطه قوت رادیو خواهد بود.»
اپلیکیشن‌های رادیویی با قابلیت شخصی‌سازی مانند Pandora می‌توانند نشانه‌هایی از آینده رادیو باشند. این اپلیکیشن در واقع با سرویس آنلاین Pandora مرتبط است که امکان دسترسی به ایستگاه‌های رادیویی و سرویس‌های پخش موسیقی آنلاین را برای افراد بر اساس نیاز و نوع انتخاب خودشان فراهم می‌آورد. چنین اپلیکیشن‌هایی نشان دهنده این هستند که مخاطبان رادیو از این رسانه چه می‌خواهند و رادیو می‌تواند در آینده به چه جایگاهی برسد.
