چگونه به ویروس های باجگیر یا بدافزارهای نابود کننده اطلاعات، آلوده نشویم؟
متأسفانه یا خوشبختانه، پیش گیری اولیه در برابر نفوذ، تنها راه چاره ما برای مقابله با بدافزارهای جدیدی ست که به ویروس های باجگیر یا Ransomware معروف شده اند؛ چون به محض ورود می توانند فعالیت تخریبی خود را آغاز کنند و اینجاست که دیگر کار از کار گذشته است.
تاکنون صدها گونه شایع و خطرناک از بدافزارهای باجگیر، توسط شرکت های امنیتی کشف شده، هر چند، اخیراً گزارش هایی نگران کننده از افزایش قابل توجه انتشار و فعالیت آن ها نیز منتشر شده است.
نماینده انحصاری ضد ویروس پاندا در ایران، ویژگی اصلی ویروس های باجگیر، رمزگذاری بر روی فایل های مهم ذخیره شده بر روی کامپیوتر و قفل کردن آن هاست؛ به شکلی که کاربر یا مدیر سیستم امکان اجرا ، مشاهده یا حتی دسترسی به محتویات آن ها را نداشته باشد.
فایل های قفل شده توسط ویروس های باجگیر شامل فایل های صوتی و تصویری اسناد متنی مانند فایل های .docx ، .pdf یا .pptx و سایر فایل های کاربردی است که معمولاً برای خود کاربر و نه رایانه او حیاتی هستند.
متأسفانه ماهیت عملیاتی Ransomware ها به شکلی است که پس آلوده کردن سیستم و رمزگذاری فایل ها، امکان بازیابی یا نجات فایل های کدگذاری شده را نیز از بین می برد؛ هر چند که برخی از انواع ویروس، در صورت پرداخت اینترنتی پول درخواستی توسط کاربر،کلید رمزگشایی را در اختیار وی قرار داده و حتی به او کمک می کنند تا فایل های قفل شده خود را بازیابی کند.
به هرحال در اغلب موارد فایل های رمز گذاری شده، قابل بازیافت نخواهند بود. بنابراین شرکت ایمن رایانه به تمامی کاربر های خانگی و مدیران شبکه توصیه می کند که …..
1. از تمام اطلاعات و فایل های مهم خود یک نسخه پشتیبانی – backup به صورت هفتگی و حتی روزانه در اختیار داشته باشید. برنامه های زیادی در این خصوص وجود دارد که به کاربران خانگی و مراکز سازمانی برنامه هایی مثلDropbox Professional Backup یاAcronis Business Backup را پیشنهاد می کنیم.
2. بابت باز گشایی فایل های قفل شده خود، هرگز هزینه ای پرداخت نکنید. اغلب برنامه های باجگیر با فریب کاربران، آنها را مجبور به پرداخت هزینه تعیین شده می کنند اما پس از آن، هیچ یک از فایل های از بین رفته را بر نمی گردانند.
3. حفره های امنیتی موجود در سیستم های عامل و برنامه های مهم کاربردی را مدیریت کنید. ویروس هایی مثل CryptoDefence یا CTB-Locker با سوء استفاده از نقص ها و حفره های امنیتی به درون رایانه ها نفوذ می کنند. کاربران خانگی و سازمانی می توانند از تمام برنامه های ضدویروس پاندا که مجهز به تکنولوژی Panda Anti-exploit هستند، استفاده نموده و به طور خودکار حفره های امنیتی را پوشش دهند.
4. توجه به مواردی مثل کلیک نکردن بر روی لینک های ناشناس و مشکوک، بازنکردن ایمیل های ناشناس و مشکوک، عدم دانلود برنامه ها و نرم افزارهای ناشناس یا مشکوک را جدی بگیرید.
5. از نرم افزارهای ضدویروس مجهز به "ابزار پیش شناسایی" بدافزار استفاده کنید. این ابزار باعث می شود تا بدافزار باجگیر و خطرناک روی سیستم کاربر هرچند جدید باشد، با استفاده از تحلیل رفتاری آن توسط نرم افزار ضدویروس شناسایی و فوراً قرنطینه شود.
6. از قابلیت System Restore و یا Previous Versions در سیستم عامل ویندوز استفاده کنید. با تعریف نقطه های بازیابی فایل ها Restore Points به صورت دائم می توانید حتی در صورت قفل شدن و نابود شدن فایل هایتان، آن ها را به آخرین نقطه تعریف شده در بخش System Restoreبرگردانید. بنابراین با تعریف روزانه نقطه های بازیابی از شر ویروس هایی که اطلاعات و اسناد مهم شما را هدف می گیرند مصون بمانید.
7. برای جلوگیری از اجرای برنامه های ناخواسته و مزاحم که شامل ویروس ها و بدافزار ها هم می شوند، می توانید در کامپیوتر های خانگی از بخش "مدیریت سیستم های امنیتی" Local Security Policy – در سیستم عامل ویندوز استفاده کنید. برای شبکه های سازمانی هم می توانید از قابلیت های موجود در بخش "”Group/Local Policy استفاده کنید. اینگونه می توانید با تعریف یک لیست سفید "White List" از فایل ها و برنامه های اجرایی دلخواهتان، اجرای تمام برنامه های خارج از این فهرست را مسدود (Block) کنید. بنابراین به سادگی از اجرای بدافزار ها و فایل هایی که نمی خواهید اجرا شوند، جلوگیری می کنید؛ هرچند که ممکن است کارآیی و بازده عملیاتی رایانه شما اندکی کاهش یابد.
8. از نرم افزارهای مجهز به Application Control، استفاده کنید. این ابزارها می توانند با ایجاد یک فهرست سفید از برنامه های مورد نظر شما، از اجرای برنامه های ناخواسته و مزاحم مانند بدافزارها جلوگیری کنند.
9. در صورت آلودگی سیستم ها به بدافزارهای باج گیر مانند CryptoLocker یا CTB-locker حتما قبل از انجام بازیابی فایل های رمزگذاری شده (توسط Backup، System Restore و …) از پاکسازی کامل ویروس و عدم آلودگی سیستم مطمئن شوید. به این منظور هم در کامپیوترهای خانگی و هم درسیستم های سازمانی می توانید از ابزار ویروس یاب آنلاین و رایگان Panda Cloud Cleaner استفاده نمایید و پس از پاکسازی آلودگی، فایل های قفل شده را بازیابی کنید.
و توصیه نهایی این که متاسفانه در بیشتر موارد امکان بازیابی مستقیم فایل های قفل شده وجود ندارد بنابراین یا با رعایت جوانب سفت و سخت حفاظتی از نفوذ ویروس های باجگیر جلوگیری کنید و یا همواره یک نسخه پشتیبان جدید از اطلاعات و اسناد مهم خود در اختیار داشته باشید.