تاثیر پروانه‌های جدید در قیمت اینترنت
پروانه‌های شرکتهای اینترنتی در سال گذشته مورد بازبینی قرار گرفت و در نتیجه آن مقداری به حق امتیاز ایجاد شرکتهای جدید با عنوان ارتباطات ثابت افزوده شد این موضوع در کنار اینکه امکان بسترسازی هم هزینه‌های جدیدی را برای شرکتهای فعال در این زمینه دربردارد، این سوال را ایجاد کرده که آیا با سامان‌دهی وضعیت شرکتهای فعال در حوزه اینترنت باید انتظار افزایش قیمت اینترنت برای مشتریان نهایی را داشت؟
نبود ارتباط صحیح و منطقی بین پروانه‌های مختلف در حوزه ارائه خدمات اینترنتی، تکنولوژی محور بودن، ایجاد محدودیت برای شرکتهای اینترنتی و در نهایت محدود کردن شرکتها در ارائه خدمات با کیفیت‌تر به مشتریان از جمله دلایلی بود که سال گذشته برای لزوم بازبینی این پروانه‌ها مطرح شد.
سال 1393 اگرچه ایجاد تغییر در پروانه شرکتهای اینترنتی، جنجال‌هایی را از همان ابتدا به وجود آورد و دو دسته از فعالان حوزه اینترنتی یعنی صاحبان شرکتهای بزرگ PAP و صاحبان شرکتهای کوچکتر ISP و ISDP را مقابل یکدیگر قرار داد اما در نهایت تصمیم رگولاتوری بر این شد که در تیرماه سال آینده پروانه‌های شرکتهای ندا تجمیع شده و همه شرکتها در قالب دو پروانه فعالیت کنند.
در حال حاضر پروانه‌های فعالان این حوزه به پنج دسته ارائه خدمات انتقال داده‌ها (PAP)، عرضه و توزیع‌کنندگان اینترنت (ISDP)، ارائه خدمات عمومی تلفن ثابت (PSTN) و عرضه‌کنندگان خدمات اینترنت (ISP) تقسیم میشود.
اما پروانه‌های جدید حوزه شامل دو پروانه ارتباطات ثابت (FCP) و ارائه خدمات ارتباطی ثابت (servco) میشود که در حال حاضر پروانه مربوط به شرکتهای FCP از سوی رگولاتوری و با نظر سازمان نظان صنفی رایانه‌ای تصویب و ابلاغ شد و نام‌نویسی از شرکتهای متقاضی دریافت چنین پروانه‌ای نیز از سوی رگولاتوری تا سه ماه بعد از تصویب اصول حاکم بر پروانه servco ادامه داشت.
اما شرکت‌هایی که در غالب FCPها فعالیت خواهد کرد در واقع همان شرکتهای PAP و احتمالا ISPها و ISDPهایی هستند که سرمایه خود را افزایش داده و یا تصمیم دارند کنسرسیوم ایجاد کنند.
این شرکتها با حق امتیاز بالاتر برای خرید پروانه می‌توانند علاوه بر ارائه خدمات انتقال داده، بسترسازی نیز انجام دهند و این به آن معنا است که بر خلاف گذشته دیگر وظیفه بسترسازی منحصرا در اختیار شرکت مخابرات نخواهد بود و بنابراین در صورتیکه مخابرات از ارائه بستر به این شرکتها خودداری کند و یا توان کافی برای پاسخگویی به نیازهای آنها را نداشته باشد این شرکتها می‌توانند به بسترسازی برای ادامه فعالیت‌های اینترنتی خود اقدام کنند.
البته به گفته رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران، بعد از پایان انحصار دو ساله شرکت ایرانیان نت در زمینه ایجاد بسترهای فیبر نوری ، شرکتهای FCP می‌توانند در این زمینه نیز فعالیت کنند.
در همین راستا رگولاتوری نیز اعلام کرد که برای شرکت‌هایی که متقاضی دریافت پروانه FCP هستند، حق امتیاز 20 میلیارد تومانی در نظر گرفته شده است.
*** سرنوشت شرکتهای ندا
صادق عباسی شاهکوه – معاون بررسیهای ﻓﻨﯽ و ﺻﺪور ﭘﺮواﻧﻪ سازمان تنظیم مقررات – با اشاره به اینکه تکلیف تمام پروانه‌های حوزه خدمات اینترنتی تا پایان تیرماه 94 تعیین خواهد شد، اظهار کرد: بر این اساس شرکتهای PAP در قالب اپراتورهای جدیدی که تجمیع همه خدمات را دارا هستند ادامه فعالیت خواهند داد و شرکت‌هایی که تا پایان خرداد ماه برای این تغییر وضعیت اعلام آمادگی نکنند تنها تا یک سال پس از این مهلت قادر به فعالیت در قالب شرکت PAP خواهند بود.
وی درباره محدودیت شرکتها برای دریافت این تنوع مجوز و با توجه به امکان شبکه‌سازی در آن، به رد هرگونه محدودیتی برای دریافت مجوز FCP پرداخت و تصریح کرد که با توجه به شرایط ورودی در نظر گرفته شده، تنها تعداد محدودی از شرکتها قادر به دریافت این مجوز خواهند بود. این مجوز‌های جدید 10 ساله خواهد بود.
*** نقش پروانه‌های جدید در درآمدزایی دولت
معاون سازمان تنظیم مقررات ارتباطات در پاسخ به این سوال که آیا با تبدیل شدن پروانه‌های PAP به FCP هدف درآمدزایی برای دولت بوده، توضیح داد: حق امتیاز پروانه‌های قبلی رقم قابل توجهی نبود اما زمانی که قرار است یک پروانه به شرکتی و گروهی تعلق بگیرد و آن شرکت بتواند به این واسطه درآمدزایی کند، حقی از ملت به آن داده شده و لازم است برای ارائه این حق از آنها مبلغی به عنوان حق امتیاز به خزانه دولت واریز شود.
وی ادامه داد: اکنون هزینه‌ای که به عنوان حق امتیاز مطرح میشود به طور کلی حدود پنج درصد درآمد سالانه این شرکتها را شامل میشود همانطور که شرکت مخابرات هم در حوزه دیتا سالانه پنج درصد از درآمد خود را به حساب دولت واریز می کند که البته این رقم در حوزه تلفن ثابت شرکت مخابرات بیش از این است.
عباسی همچنین اظهار کرد: از این پنج درصد نیز دو درصد در ابتدای کار تحت عنوان حق امتیاز گرفته میشود و سه درصد آن بعدها به صورت تدریجی دریافت می شود که این رقم براساس تحلیل بازار تعیین شده است.
*** تاثیر پروانه‌های جدید در قیمت اینترنت
رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران درباره تاثیر پروانه‌های جدید در قیمت اینترنت با اشاره به اینکه تعرفه‌های خدمات اینترنتی از سوی رگولاتوری تهیه و اعلام میشود، با ابراز امیدواری از اینکه دولت تدبیر و امید در کنار بهبود بخشیدن به وضعیت اینترنت، به بحث قیمت‌ها نیز نظارت داشته باشند، گفت: در پروانه‌های جدید ضمن اینکه FCPها این اجازه داده میشود خدمات بیشتری را ارائه دهند هزینه‌های تمام شده این شرکتها افزایش پیدا می‌کند.
از سوی دیگر محمدرضا کریمی، رییس کمیسیون اینترنت این سازمان نیز درباره‌ی لزوم تغییر در قیمت‌های اینترنت اظهار کرد: مجوز‌های جدیدی که صادر شده است با توجه به اینکه هزینه‌های بیشتری برای شرکتهای اینترنتی دارند 17 تا 20 درصد قیمت‌های نهایی افزایش پیدا می‌کند، اما این افزایش قیمت با تغییر در قیمت سایر هزینه‌ها و تعدیل آنها ممکن است کمتر باشد.
اما معاون سازمان تنظیم مقررات رگولاتوری در پاسخ به این سوال که آیا در نهایت این روند منجر به افزایش قیمت اینترنت برای کاربران نهایی نخواهد شد، اظهار کرد: حق امتیازی که برای دریافت مجوز این شرکتها در نظر گرفته شده در نهایت معادل پنج درصد درآمد سالانه آنهاست که در فضای رقابتی شرکتها بعید به نظر می رسد برای این رقم قیمت‌های خود را بخواهند بالا ببرند.
درنهایت این افزایش قیمت با درخواست شرکتهای فعال در این حوزه و درصورت تایید رگولاتوری اتفاق خواهد افتاد.