چرخ‌های سانتریفیوژ و چرخ‌های فاوا
نوشته سهیل مظلوم واجاری – نایب رییس پیشین سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور
آقای رییس جمهور در گفت وگوی تلویزیونی عصر روز چهاردهم فروردین ماه خود با مردم ضمن یادآوری تعهد انتخاباتی خود مبنی بر چرخش سانتریفیوژها در کنار چرخش چرخ‌های اقتصادی و معشیت مردم عزم دولتش در این زمینه را یادآور شد.
حال که به شکرانه بلندنظری و آینده نگری نظام و تلاش مستمر دستگاه دیپلماسی کشور شرایطی فراهم شده است تا دور از فشار، تهدید و تحریم، صنعت هسته‌ای کشور فعال بماند، جا دارد مسوولان و سیاستگذاران فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور هم به گونه‌ای عمل کنند که چرخ‌های فاوا نیز به گردش درآید.
برای به گردش درآمدن چرخ های فاوا باید هم تقاضا و هم عرضه در این حوزه تحریک گردند.
تحریک تقاضا
برای تحریک تقاضا وزارت فاوا می‌تواند دو کار انجام دهد یکی وارد کردن مبالغ پیش بینی شده در بودجه برای توسعه فاوابه بازار و دیگری تشویق و ترغیب بخش خصوصی به سرمایه گذاری در خدمات دولت الکترونیکی به عنوان جایگزین پول نفت.
در بودجه سال 93 ، مبلغی حدود دو هزار میلیارد تومان برای توسعه فاوا در نظر گرفته شده بود. حسب اظهار یکی از مقامات بلند پایه دولتی حدود 70 درصد از این مبلغ به شرکت‌های "با تابلو و یا بی تابلو از ما بهتران" رسیده است. یعنی با این حساب باید حداقل پانصد میلیارد تومان آن به بازار بخش خصوصی واقعی تزریق می‌شد. فضای عمومی بخش خصوصی در سال 93 نشان از تزریق این مبلغ از سوی دولت به بازار را ندارد.
البته اگر این مبلغ آن طور که گفته میشود به بازار تزریق شده باشد، انتظار می‌رود که فهرست قراردادها شامل موضوع، مبلغ و شرکت طرف قرارداد به طور رسمی‌اطلاع رسانی و شفاف سازی
شود.
در زمینه تحریک تقاضا از طریق به مشارکت طلبیدن بخش خصوصی در پروژه‌های سرمایه گذاری نظیر BOT و … علی رغم تلاش مجدانه وزیر فاوا و معاون پارلمانی ایشان در طول سال 93 پروژه ای روشن که به طور مشخص قابل نشان دادن باشد اجرا نشده است که امید است در سال 94 تلاش‌ها به نتیجه ای روشن برسد.
تحریک عرضه
عملکرد وزارت فاوا در زمینه تحریک عرضه بسیار قابل انتقاد است. در حالی که بیش از 200 میلیارد تومان پول از منابع وجوه ارایه شده در صندوق‌های مرتبط با وزارت خانه موجود بوده و اختصاص آن‌ها به پروژهای توسعه‌ای شرکت‌ها می‌توانست موجب تحریک عرضه همانند سال های 83_81 (برنامه تکفا) شود، متاسفانه حسب اطلاعات متقن حتی یک مورد وام پرداخت شده به شرکت‌ها در سال 93 صورت نگرفته و تعداد طرح‌های مصوب تحویلی به بانک مجری نیز به سی مورد نیز نرسیده است. این در حالی است که حسب فراخوان انجام شده در دی ماه سال 93 از سوی وزارت خانه بیش از 200 طرح تحویل شده است که هنوز فرآیند بررسی آن‌ها نیز آغاز نگردیده است.از این رو بر جناب دکتر واعظی واجب است که به این مهم توجه ویژه کند که زمان به سرعت در حال از دست رفتن است.
سراب‌های پیش رو
با تحولات انجام شده در مراودات با جهان خارج چند سراب در پیش رواست که امیدوارم بعنوان جایگزین نظام تحریک عرضه و تقاضای داخلی تلقی نشوند.
اولین سراب، سرمایه گذاری خارجی در حوزه IT در سال 94 است. تردیدی نیست که گشایش با جهان خارج می‌تواند موجبات رونق سرمایه گذاری خارجی در کشور باشد که بسیار هم مفید و لازم است. اما باید به یاد داشته باشیم که اولا تا رسیدن به توافق جامع هسته ای حداقل سه ماه دیگر زمان لازم است و پس از آن هم تا تصویب در شورای امنیت و …سال 94 به انتها خواهد رسید پس از محل سرمایه گذاری خارجی در سال 94 پولی به کشور نخواهد آمد نشستن در انتظار سرمایه‌های خارجی برای جبران عدم سرمایه گذاری داخلی توهمی‌بیش نخواهد بود .
دومین سراب، حضور شرکت‌های خارجی حوزه فاوا برای پوشش به خلاهای نظام عرضه داخلی است. تردیدی نیست که شرکت‌های داخلی در برخی زمینه‌ها ضعف دارند و شرکت‌های خارجی هم مشتاق حضور در ایران ، اما به همان دلایل گفته شد شرکت‌های صاحب نام و برند خارجی در سال 94 بطور واقعی به بازار ایران نخواهند آمد آنچه در این سال شاهد آن خواهیم بود کاریکاتوری از شرکت‌های خارجی است که به قصد گرفتن تتمه بازار از شرکت‌های داخلی با هیاهوی بسیار به تبلیغات خواهند پرداخت. اما سومین و خطرناک ترین سراب مربوط به گشایش منابع مالی دولت ناشی از آزاد سازی منابع ارزی تحت تحریم ایران در خارج است این منابع که از نیمه دوم سال به تدریج وارد چرخه اقتصاد کلان خواهند شد، همان تریاکی است که همه وعده‌های داده شده مبنی بر اقتصاد مقاومتی، توجه به سرمایه گذاری داخلی و تقویت نظام عرضه داخلی را به کناری افکنده و احتمالا از برخی دولتمردان خود همان سخن معروف هویدا در سال 55 را خواهیم شنید که می‌گفت از بس پول داریم نمی‌دانیم چگونه خرجش
کنیم.
یک انتظار
اگر به یاد داشته باشیم در کوران انتخاب وزرا پس از انتخابات سال 92 در کنار دکتر ظریف ، دکتر واعظی نیز یکی از گزینه‌های وزارت امور خارجه مطرح بود پس اگر واعظی وزیر امور خارجه می‌شد می‌بایست آن می‌کرد که ظریف در عرصه دیپلماسی کرد. پس حال انتظار بیهوده ای نیست که اگر از واعظی بخواهیم در عرصه فاوا آن کند که ظریف در عرصه دیپلماسی کرد.