عقبگرد خیره‌کننده در صادرات صنایع هایتک؛به صفر نزدیک شدیم
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، سهم صنایع با فناوری بالا (هایتک) را در اقتصاد ایران بررسی کرد که نشان می دهد، سهم صنایع هایتک در صادرات در حال صفر شدن است.
دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوههشای مجلس اعلام داشت: سهم صادرات محصولات صنعتی با فناوری بالا از کل صادرات صنعتی کشور در سال های اخیر بسیار اندک و در برخی از سال ها، کمتر از یک درصد و روند این سهم نیز از سال 1384 تاکنون کاملا نزولی بوده به گونه ای که از حدود 1.5 درصد به حدود 0.73 واحد درصد در سال 1392 و به حدود 0.56 واحد درصد در هفت ماهه اول سال 1393 کاهش پیدا کرده است.
این گزارش می افزاید: ارزش صادرات صنایع هایتک در سال 1390 به بالاترین مقدار خود رسید که حدود 217.4 میلیون دلار بود و در سال های 1391 و 1392 به ترتیب به رقم 177 و 184.7 میلیون دلار کاهش پیدا کرد. طی چهارده سال اخیر همزمان با رشد صادرات صنعتی کشور، صادرات صنایع هایتک به اندازه آن رشد پیدا نکرد، هر سال از سهم صنایع هایتک در صنعت کاسته و تمرکز بر یک نوع محصول خاص مانند تولید دارو افزایش پیدا کرد.
بنابراین به رغم تاکید برنامه های چهارم و پنجم توسعه و رویکرد مبتنی بر افزایش نقش صنایع با فناوری های پیشرفته، نه تنها صنایع هایتک در اولویت و جهت گیری های دولت طی این سال ها نبود، بلکه کاملا بر عکس عمل شد و جایگاه صنایع هایتک در سال 1384 نیز از دست رفت.
در نتیجه گیری نهایی نیز باید اذعان کرد که صادرات صنایع هایتک کشور اصلا وضعیت مناسبی ندارد و با ادامه همین روند کنونی، چشم انداز خوبی برای این صنایع متصور نیست به خصوص وقتی که صنایع هایتک کشور از دو مشکل اساسی؛ پایین بودن حجم صادرات و روند نزولی سهم آن از یک طرف و فقدان تنوع و تمرکز بیش از 80 درصد ارزش آن، به یک نوع محصول خاص مانند تولید دارو از طرف دیگر، در معرض تهدید جدی قرار دارد .
لذا پیشنهاد می شود راهکارهای حل این مسئله در سیاست های دولت طی یک سال باقیمانده برنامه پنجم توسعه و به خصوص احکام لایحه برنامه ششم توسعه به دقت ملاحظه شود.