عملکرد اپراتور چهارم از نگاه مجریان و منتقدان
میترا جلیلی – ایران : بحث بر سر موفق یا ناموفق بودن اپراتور چهارم بالا گرفته است؛ اپراتوری که طبق گفته مسئولان می بایست تا زمستان 93 یک میلیون پورت فیبرنوری برای مشترکان نصب می کرد. اکنون محمود خسروی مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در حالی از کلید خوردن طرح فیبرنوری این اپراتور در کرج خبر می‌دهد که غلامرضا داداش‌زاده معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به کلی این طرح را زیر سؤال برده و در گفت‌و‌گو با خبرگزاری مهر، اعلام کرده است که طرح اتصال فیبر نوری منازل تاکنون پیشرفت نداشته است. او حتی با لحن هشدار آمیز گفته است که کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات امکان تعلیق پروانه این اپراتور را بررسی می کند.
تعلیق پروانه دلیل می‌خواهد
معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری مهر مدعی شده است: براساس برنامه زمانبندی، اپراتور چهارم باید از ۹ تیرماه سال ۹۳ شبکه‌اش را به صورت تجاری بهره‌برداری می‌کرد و تا نهم دی ماه سال ۹۳ حداقل یک میلیون پورت فیبر نوری در کشور برای مشترکان نصب می‌کرد. سخنان معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درباره عملکرد ضعیف اپراتور چهارم ارتباطی کشور، حرف و حدیث‌های فراوانی به همراه داشت و هرچند تلاش‌های خبرنگار «ایران» برای مصاحبه با غلامرضا داداش‌زاده به نتیجه‌ای نرسید ولی مدیرعامل اپراتور چهارم در گفت‌و‌گو با «ایران»، در واکنش به این موضوع با ابراز تعجب از گفته‌های داداش‌زاده، اساساً تعلیق پروانه را از وظایف ایشان نمی‌داند و می‌گوید: این موضوع باید با 6دلیل قانع‌کننده در کمیته‌ای مطرح شود که در زمینه عملکرد اپراتور چهارم جز تأخیر، هیچ دلیل محکمه پسندی وجود ندارد و البته ما در این زمینه نیز حرف‌هایی داریم.
«محسن باقری چناری»، مدیرعامل اپراتور چهارم، پروانه این اپراتور را دارای ضعف‌هایی می‌داند و معتقد است صدور این پروانه در شرایطی خاص انجام شده و در آن زمان در تعیین برنامه زمان بندی، جنبه‌های مختلف طرح مورد توجه قرار نگرفته و همین مشکلات، سبب تأخیر در اجرای برنامه‌های اپراتور چهارم شده است. به اعتقاد وی، یکی از بخش‌هایی که مورد بی‌توجهی بوده، حوزه مطالعات این طرح بزرگ است؛ مطالعات طرحی با این وسعت حداقل به 2 سال زمان نیاز دارد. مدیرعامل اپراتور چهارم، یکی دیگر از بخش‌هایی که در این طرح از نظر دور مانده است را شبکه‌سازی این طرح می‌داند که به 3 سال زمان نیاز دارد پس به این ترتیب مشخص میشود که 5سال زمان در این طرح اصلاً دیده نشده است.
باقری چناری می‌افزاید: به بیان دیگر نگاه به پروانه این شرکت، موبایل محور بوده است ولی این طرح، نیاز به ایجاد هزار و 700کیلومتر مترواترنت شهری دارد که این شبکه‌سازی در هیچ جای این طرح دیده نشده و ما هم این موضوع را 29فروردین سال‌جاری در جلسه کمیسیون تنظیم مقررات که وزیر ارتباطات نیز حضور داشتند،گزارش کرده و جدول تعدیل پروانه شرکت را ارائه داده‌ایم. در این جلسه، با ارائه 21دلیل درخواست کردیم مجدداً بر مبنای واقعیت‌های جامعه، پروانه این اپراتور مورد بازبینی قرار گیرد و وزیر ارتباطات هم تأکید کردند کمک شود تا مشکلات پیش پای این اپراتور، برداشته شود ولی گاه برخوردهایی عجیب از دوستان می‌بینیم.
وی، هزینه اجرای این طرح را 5میلیارد دلار و حدود 18هزار میلیارد تومان برآورد کرده و معتقد است که سرمایه این شرکت، جوابگوی کل هزینه نیست و اینجاست که بحث استفاده از سرمایه‌گذار به میان می‌آید. چنین برخوردها و مصاحبه هایی، سرمایه گذاران را بی‌اعتماد می‌کند و آنها را به محاق می‌برد درحالی که اجرای این طرح به سرمایه‌گذار نیاز دارد.
وی همچنین با اشاره به اینکه هیچ اپراتوری در جهان، تعهد اجرای یک میلیون پورت در سال اول را ندارد، فرانسه را شاهد ادعای خود قرار می‌دهد که در سال اول حدود 250هزار پورت اجرا کرده است و می‌گوید: حالا چه اتفاقی افتاده که در کشور ما که در شرایط ناجوانمردانه تحریم‌های بین‌المللی قرار داریم قرار شده است این طرح مهم درطی 18 ماه و در سال اول یک میلیون شماره واگذار شود.
شبکه‌سازی بخش عمده عملکرد اپراتور چهارم
باقری چناری با رد ادعای معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مبنی بر صفر بودن عملکرد این اپراتور، شبکه‌سازی را بخش عمده‌ای از عملکرد این شرکت می‌داند و از راه اندازی 250هزار پورت فیبر نوری در کشور تا پایان سال‌جاری خبر می‌دهد. وی با اشاره به اینکه کار این اپراتور در استان البرز آغاز شده، مشهد را نیز دارای 20درصد پیشرفت فیزیکی می‌داند چون 180کیلومتر آن، فیبرگذاری و دیتاسنترهای آن، نصب شده است و در شیراز، شهرکرد، تبریز، رشت واصفهان نیز کارهایی انجام شده است. همچنین امروز عملیات اجرایی شبکه فیبر نوری اپراتور چهارم در تهران از نمایشگاه بین‌المللی آغاز میشود. وی بدون اشاره به نوع همکاری دولت قبل با این اپراتور، تلاش‌های دولت تدبیر و امید را بسیار مناسب می‌داند و با توجه به اینکه وزیر ارتباطات، این طرح را یک نیاز برای جامعه آینده می‌داند، می‌گوید: هربار به وزیر ارتباطات مراجعه کردم، هم راهگشا و هم راهنما بوده‌اند و در کمیسیون نیز از ما حمایت کرده‌اند.
باقری می افزاید: ما حق نظارت سازمان تنظیم را محترم شمرده و به رسمیت می شناسیم و امیدواریم ما را یاری کند.
مخابرات کار را ارزان‌تر تمام می‌کرد
اپراتور چهارم از همان ابتدای تشکیل، موافقان و مخالفانی سرسخت داشت. شماری با توجه به نیاز کشور در آینده به پهنای باند بالا، این طرح را اتفاقی خجسته در حوزه آی‌سی تی می‌دانستند و درمقابل، شماری دیگر با اشاره به هزینه بالای این طرح، موازی کاری با مخابرات و کمبود محتوای دیجیتال داخلی، آن را مقرون به صرفه نمی‌دانستند.
هرچند مدیرعامل اپراتور چهارم،اجرای شبکه فیبر نوری را موازی کاری با مخابرات نمی‌داند و حتی معتقد است که این شرکت به عنوان یک اپراتور غالب می‌تواند به اجرای شبکه فیبر نوری کمک کند، ولی مدیر کل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران به عنوان یک کارشناس، نظر دیگری دارد.
داوود زارعیان با بیان اینکه ما به عنوان شرکت مخابرات با تأسیس هیچ شرکتی مخالف نیستیم ولی نظر کارشناسی خود را اعلام کرده‌ایم و بر آن پافشاری می‌کنیم، می‌گوید: به اعتقاد ما در شرایطی که شرکت مخابرات ایران حداقل 28میلیون دسترسی، 28میلیون سیم مسی و 80 تا 90هزار کیلومتر فیبر نوری دارد برای کشور از نظر اقتصادی، منطقی نبود که اپراتور جدیدی راه اندازی شود و کار موازی با مخابرات انجام دهد. ما می‌توانستیم این کار را ارزان‌تر انجام دهیم.
این کارشناس با اعلام آمادگی برای همکاری با اپراتور چهارم می‌گوید: اگر بنا باشد آنها از امکانات ما استفاده کنند هزینه‌ها را باید منطقی به ما پرداخت کنند وما هم به عنوان یک اپراتور با آنها همکاری می‌کنیم.
وی ادامه می‌دهد: ما این امکان را داریم که این وضعیت را توسعه دهیم و در شرایطی که کشور ما در حوزه آی سی تی کارهایی با اولویت بیشتر و اساسی‌تر دارد، هزینه چند ده میلیارد دلاری برای فیبر نوری چندان به صرفه نیست اما مخالفتی هم با تشکیل کنسرسیوم نداریم. این کارشناس که امیدی به اجرای این طرح توسط اپراتور چهارم ندارد، میزان هزینه آن را بسیار بیشتر از مبلغ اعلام شده می‌داند و معتقد است از آنجا که در این طرح بازگشت سرمایه به سرعت انجام نمی‌شود نمی‌توان انتظار ورود سرمایه گذاران را داشت مگر اینکه دولت سرمایه‌گذاری کند که چنین چیزی هم امکان ندارد.
به اعتقاد زارعیان، اگر مخابرات می‌خواست این کار را انجام دهد بسترهای فیبری و زیرساخت‌هایی که در اختیار دارد را توسعه می‌داد پس هزینه‌اش کمتر می‌شد. ازسوی دیگر وقتی زیرساخت اصلی وجود داشته باشد، جایی را توسعه می‌دهید که نیاز است و مشتری وجود دارد. مدیر کل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران یک انتقاد دیگر هم دارد و می‌گوید: اگر امروز به در هر خانه‌ای پهنای باند 20 مگ بردیم ولی محتوا نداشته باشیم چه تأثیری دارد؟ البته تولید محتوا کار اپراتور چهارم نیست و بخش‌های دیگر هم باید کار خود را انجام دهند. ما باید توسعه متوازن را در نظر داشته باشیم تا بتوان از شبکه استفاده درست کرد. زارعیان ادامه می‌دهد: زمانی پهنای باند 20مگ معنا دارد که از تلویزیون کابلی، شبکه‌های مولتی مدیا، دیتای آموزش استفاده کنیم اگر فقط یک سایت معمولی بخواهیم استفاده کنیم چه نیازی به 20 مگ پهنای باند است؟
آمار ITU نشان می‌دهد میزان تأثیر پهن باند بر تولید ناخالص داخلی کشورهای درحال توسعه 35/1درصد است یعنی حدود 5/1درصد روی GDP کشورها است لذا توسعه شبکه پهن باند یک انتخاب نیست و یک ضرورت محسوب می شود. از سوی دیگر امروزه اگر قرار باشد از نسل 4 به نسل 5 بروید یا از فناوری اینترنت اشیا، شهر هوشمند، دولت الکترونیک و… استفاده کنید بدون وجود شبکه پهن باند امکانپذیر نیست که همه این موارد، نیازمند اجرای این پروژه در کشور است.