برچسب کوچکی را تصور کنید که به وزن پر ساخته شده است و به راحتی روی پوست بدن شما نصب میشود. این برچسب نهتنها احساسات و افکار درونی شما را درک میکند، بلکه قابلیتهای الکترونیکی پیشرفته را شامل میشود، اطلاعات اساسی را به شما میرساند، به صورت لحظه به لحظه امواج مغزی را اسکن میکند، آنها را به شکل پیامهای معنیدار نمایش میدهد، در قالب دستیار دیجیتالی مورد استفاده قرار میگیرد و به گفته پروفسور «جان راجرز» همان فناوریای است که بدن انسان را به رایانه تبدیل میکند.
پروفسور راجرز به کمک گروه تحقیقاتی خود به تازگی این برچسب چند سانتیمتری را از جنس طلا تولید و آن را Biostamp نامگذاری کرده است. زمانی که آن را در قالب یک ورقه نازک انعطافپذیر روی پوست خود نصب میکنید، حسگرهای هوشمند مینیاتوری به صورت خودکار فعالیت خود را آغاز میکنند و تمام امواج متصاعد شده از مغز شما را زیرنظر میگیرند تا آنها به پیامهای کاربردی و معنیدار ترجمه شوند تا در نهایت روشهای درمانی جدید یا نسل مدرن دستیارهای الکترونیکی برای انسان ارائه شود.
راجرز که از دانشمندان علوم مواد در دانشگاه ایلینو امریکا است در این خصوص گفت: «مدل اولیه این فناوری به گونهای ساخته شده است که میتواند شبیهسازیهای مختلف در مورد مغز انسان انجام دهد و مغز را به صورت هوشمند مانیتور کند. ما با این برچسب کوچک میتوانیم فعالیت نورونهای مغزی را زیر نظر بگیریم و از طریق یک سیستم رایانهای آنها را کنترل کنیم. بنابراین هر یک از امواج مغزی از طریق یک صفحهکلید مجازی به حروف تبدیل میشوند و در نهایت پیامی که مغز در مقابل هر کاری منتشر میکند، به زبان ما ترجمه میشود.»
این سیگنالها تاکنون از طریق الکترودهای بزرگ که به نقاط مخصوصی از سر متصل میشدند، مورد تحلیل و بررسی قرار میگرفتند. الکترودها روی کلاههای بزرگ نصب شده بودند و امواج مغزی فرد باید در شرایط آزمایشگاهی با دستگاههای پیشرفته تحلیل میشد. در این روش موهای سر فرد از ته تراشیده میشد و در برخی موارد پوست سر او باز میشد تا امکان تحلیل امواج مغزی فراهم شود. اما برچسب الکترونیکی جدید که کاربردهای فراوان برای آن در نظر گرفته شده است، روی هر نقطه از پوست بدن نصب میشود و انسان را به یک رایانه متحرک تبدیل میکند.
یک رایانه به نام انسان
مغز، آخرین و پیچیدهترین هدفی است که انسان برای کنترل آن تلاش میکند. راجرز نخستین بار در سال 2011 میلادی با تعریف قابلیتهای اولیه برای Biostamp سعی داشت از این فناوری در علم پزشکی استفاده کند. اما هماکنون که آخرین مدل مفهومی آن تولید شده است همکاران راجرز میگویند از این محصول میتوان در قالب دستیار دیجیتالی، گوشی هوشمند، سیستم ارتقای آموزش الکترونیک و… استفاده کرد. یک مدل ویژه از این محصول که هماکنون به تولید رسیده است روی پوست نوزاد نصب میشود تا علاوه بر کنترل دمای بدن و ضربان قلب، دیگر علائم حیاتی را در او زیر نظر بگیرد. این وسیله به والدین کمک میکند حتی در هنگام خواب هم بتوانند از سلامت فرزند خود اطمینان حاصل کنند و بهترین شرایط را برای رشد او فراهم آورند.
شرکت Reebok از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات ورزشی در جهان نیز طرحی را دنبال میکند تا به کمک Biostamp بتواند تأثیر روشهای مختلف ورزشی روی افراد مختلف را بررسی کند. در این روش برچسبهای هوشمند در انواع لوازم ورزشی، از کتانی گرفته تا دستکش مخصوص بدنسازی یا عینک شنا نصب میشوند و سیگنالهای منتشر شده از مغز کاربر و وضعیت جسمانی او هنگام انجام اعمال ورزشی به دقت مانیتور میشود و در نهایت یک جدول جامع ارائه میشود تا وضعیت او مورد تحلیل قرار گیرد.
لازم به ذکر است علاوه بر موارد مذکور شرکت موتورولا هماکنون طرحی را برای استفاده از این برچسبها در قالب گوشی هوشمند دنبال میکند. شرکت L'Oreal از بزرگترین تولیدکنندگان لوازم آرایشی نیز قصد دارد آن را در محصولات جدید خود به کار گیرد و میزان جذب آب توسط پوست افراد را محاسبه کند، ارتش امریکا آن را برای بررسی شرایط جسمانی سربازان خود به کار میبرد و… بهطور کلی این فناوری در هر مکان و هر زمان مورد استفاده قرار میگیرد.
دستگاههای الکترونیکی پزشکی که به عنوان اعضای مصنوعی در بدن انسان استفاده میشوند، این روزها فناوری Biostamp را آزمایش میکنند. دانشمندان میگویند این فناوری علاوه بر آنکه میتواند بیماری را در بدن انسان تشخیص دهد، شرایط لازم برای درمان آن را هم فراهم میکند و شبیهسازیهای الکترونیکی ویژه در این برچسب میتواند به عنوان جایگزین مناسب برای انواع مختلف دارو به کار گرفته شود. همین مسأله باعث شده است تا پزشکان به این نتیجه برسند که برچسبهای Biostamp میتوانند روی انواع ارگانهای بدن نصب شوند و مشکلات آن را زیر نظر بگیرند تا پیش از بروز بیماریهای خطرناک از جمله سرطان، شرایط لازم برای پیشرفت آن فراهم شود و به عبارت دیگر بیماریهای کشنده و خطرناک از این طریق درمان شوند.
فضاهای نوظهور
محققان دانشگاه ایلینوی در آخرین آزمایش خود برچسبهای الکترونیکی را روی لگن انسان نصب کردند تا از این طریق اختلال عملکرد مثانه را تحلیل کنند. در گروه دیگری از افراد این برچسب روی سطح قلب قرار گرفت تا نحوه فعالیت سیستمهای ضربانساز هنگام کارکرد در شرایط مختلف به دقت تحلیل شود. آنها همچنین برچسبهای خود را برای دورههای زمانی مشخص در سیستم داخلی بدن افراد سالم نصب کردند تا از این طریق هرگونه اختلال ایمنی در آنها بررسی شود. نتایج حاصل از تمام این آزمایشها نشان داد Biostamp میتواند در افراد سالم مانع بروز اختلالات جدی شود و برای بیماران نیز شرایط پایدار فراهم کند تا بیماری آنها تشدید نشود.
پروفسور راجرز در خصوص این یافته علمی توضیح داد: «تاریخ توسعه محصولات الکترونیکی به ما نشان میدهد بشر همواره سعی داشته است نسل جدید فناوری را به صورت شخصیتر و متناسب با نیازهای خود تولید کند. در ابتدا رایانههای بزرگ وارد این عرصه شدند و سپس رایانههای رومیزی به عنوان نخستین دستگاه الکترونیکی شخصی وارد خانهها شدند. لپتاپها گام بعدی در این زمینه بودند و سپس تلفن همراه وارد جیب انسان شد و این روزها ساعت مچی هوشمند با این هدف به کار گرفته میشود ولی ما قصد داریم گام بعدی را در این زمینه مشخص کنیم. بر این اساس مطمئن باشید بزودی برچسبهای هوشمند جایگزین تمام این فناوریها میشوند و پس از نصب روی پوست بدن انسان، تمامی دستگاههای الکترونیکی امروزی را کنار میگذارند. این برچسبهای بیوالکترونیک میتوانند تمام نیازهای شما را برآورده کنند و در زمینههای مختلف مورد استفاده قرار بگیرند».
کلید اصلی موفقیت در این زمینه این است که دانشمندان بتوانند به جای استفاده از بوردهای پیچیده الکترونیکی در انواع مختلف دستگاههای دیجیتال، حسگرهای مورد نظر خود را به برچسبهای انعطافپذیر کوچک انتقال دهند و در فرآیند تکمیل Biostamp بتوانند همه قابلیتهای پیشرفته یک دستگاه بزرگ را به یک ورقه نازک چند سانتیمتری انتقال دهند. راجرز و گروهش برای رسیدن به این هدف بوردها و مدارهای الکترونیکی را از دنیای فناوری حذف کردند و با مینیاتوری کردن قابلیتهای مورد نظر خود و توسعه آنها در مقیاس نانو، پیشبینی میکنند تا پایان دهه حاضر این فناوری را به تولید انبوه برسانند. اگر این پیشبینی درست باشد میتوان به این نتیجه رسید که در سال 2020 میلادی انسان میتواند به جای حمل رایانه لوحی 10 اینچی، یک برچسب هوشمند 10 میلیمتری روی پوست خود نصب کند تا همه قابلیتهای مورد نیاز را در اختیار بگیرد.