تحلیل همشهری از آگهی پر ابهام فروش مخابرات
روزنامه همشهری امروز نوشت: دیروز مالکان شرکت توسعه اعتماد مبین، که سهامدار ۵۰ درصد سهام شرکت مخابرات ایران است، تهدید خود را عملی کردند و ۱۰۰درصد سهام شرکت توسعه اعتماد مبین را روی میز فروش گذاشتند تا پس از ۳هفته جنجال و جنگ لفظی این بار توپ به زمین دولت بیفتد.
اکنون پرسش این است که آیا مالکان شرکت توسعه اعتماد مبین به‌عنوان مالک اصلی سهام مخابرات واقعا قصد دارند سهام این شرکت را بفروشند یا اینکه انتشار آگهی فروش فقط یک بلوف سیاسی در برابر دولت است. 3هفته پیش سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد قصد دارد 5درصد سهام مخابرات را بفروشد.
استدلال سازمان خصوصی‌سازی این بود که سهامدار اصلی مخابرات یعنی شرکت توسعه اعتماد مبین که در سال87 یک بلوک 50درصدی از سهام شرکت مخابرات ایران را به ارزش 7800میلیارد تومان به‌صورت قسطی خریده بود اقساطش را پرداخت نکرده است. با این استدلال، سازمان خصوصی‌سازی به نمایندگی از دولت 5درصد از سهام مخابرات را پس گرفت و روی میز فروش گذاشت. شرکت توسعه اعتماد مبین باید هر 6 ماه 484میلیارد تومان به‌حساب خزانه واریز کند.
اما چند روز بعد شرکت توسعه اعتماد مبین با صدور یک چک، قسط عقب‌افتاده‌اش را پرداخت کرد. به این ترتیب ماجرای فروش بلوک 5درصدی سهام مخابرات منتفی شد، اما مالکان مخابرات بیکار ننشستند. چند روز بعد در جریان افتتاح یک پروژه مخابراتی رئیس هیأت مدیره مخابرات با لحنی تند به این رفتار دولت پاسخ داد.
او به صراحت اعلام کرد سهامداران توسعه اعتماد مبین عاشق سهام مخابرات نیستند و اگر کسی خواستار خرید مخابرات باشد این سهام را می‌فروشند. یک هفته پس از این اظهارنظر‌ها مالکان سهام مخابرات به وعده‌هایشان عمل کردند. دیروز آگهی فروش 100درصد سهام شرکت توسعه اعتماد مبین به‌عنوان سهامدار اصلی سهام مخابرات در رسانه‌ها منتشر شد. با توجه به ترکیب سهامداران، فروش 100درصد سهام توسعه اعتماد مبین به‌معنای فروش نیمی از سهام شرکت مخابرات ایران و تحت کنترل درآوردن شرکت ارتباطات سیار موسوم به همراه اول هم هست. ارزش کل سهام مخابرات روی تابلو بورس تهران 9500میلیارد تومان است. ارزش کل سهام همراه اول هم در بورس تهران معادل 10هزار میلیارد تومان است.
مرور سخنان گذشته
برای پاسخ به پرسش و ابهام‌های موجود بهتر است سخنان هفته قبل رئیس هیأت مدیره شرکت مخابرات را مرور کنیم.سیدمصطفی سیدهاشمی، رئیس هیأت مدیره شرکت مخابرات در جریان افتتاح یک پروژه مخابراتی از ضرر 270میلیارد تومانی مخابرات سخن گفت و تأکید کرد: ما عاشق نگه داشتن سهام مخابرات نیستیم و اگر فردی بخواهد این سهام را بخرد با همان شیوه‌ای که آن را خریداری کرده‌ایم واگذار خواهیم کرد. او درعین حال بلافاصله به ریشه اختلافات دولت و سهامداران مخابرات اشاره کرد و گفت: نگرانی ما بابت این است که کاهش تعرفه‌های مخابراتی یکی پس از دیگری مهره‌های کمر مخابرات را خرد کند. دیگر از این ساختار نمی‌توان انتظار داشت که مانند یک انسان سالم بدود. هزینه تماس در هیچ کجای دنیا مانند تلفن ثابت ایران نیست و در میان 166کشور عضو اتحادیه بین‌المللی مخابرات، ایران ارزان‌ترین تعرفه‌ها را دارد.
بررسی صورت‌های مالی شرکت مخابرات نشان می‌دهد اتفاقا روند رشد سود شرکت مخابرات در شرایطی که اقتصاد ایران در رکود تورمی به سر می‌برد کاملا مثبت است. اطلاعات مالی منتشر شده در بورس تهران نشان می‌دهد سود سهام مخابرات در سال93 معادل 33درصد رشد کرده است. سود هر سهم شرکت مخابرات نیز از 181ریال در سال92 به 241ریال در سال1393 رسیده است. در عین حال میزان فروش شرکت مخابرات با 16درصد رشد به 1187میلیارد تومان رسیده است. این اطلاعات بیانگر این است که روند کسب سود شرکت مخابرات به‌هیچ‌وجه نابسامان نیست. با این شرایط مشخص نیست هدف از انتشار اگهی فروش سهام شرکت توسعه اعتماد مبین چیست؟
آیا فروش سهام قانونی است
پرسش دیگری که وجود دارد این است که آیا فروش سهام شرکت توسعه اعتماد مبین به‌عنوان شرکتی که 50درصد از سهام شرکت مخابرات را داراست و هنوز اقساط سهامش را به‌طور کامل پرداخت نکرده مجاز و قانونی است؟ برای یافتن پاسخ درست این پرسش به سراغ اسماعیل غلامی معاون سابق سازمان خصوصی‌سازی، یعنی همان کسی که 6سال پیش نقش اصلی را در واگذاری سهام مخابرات داشت، رفتیم. غلامی گفت: فروش سهام شرکت توسعه اعتماد مبین توسط مالکانش منع قانونی ندارد زیرا این دارایی متعلق به‌خود آنهاست. مشکلی هم در مورد پرداخت اقساط سهام پیش نخواهد آمد چون توسعه اعتماد مبین به‌عنوان یک شخصیت حقوقی متعهد پرداخت اقساط سهام مخابرات است.
او در عین حال به یک نکته جالب اشاره کرد و گفت: اما نکته‌ای که در اینجا باید درنظر گرفته شود، تأیید اهلیت خریدار سهام شرکت توسعه اعتماد مبین است. در زمان واگذاری 50درصد سهام مخابرات به شرکت توسعه اعتماد مبین صلاحیت آن، تحت عنوان اهلیت، در هیأت عالی واگذاری مورد تأیید قرار گرفت، بنابر این به‌نظر می‌رسد صلاحیت مالک جدید شرکت توسعه اعتماد مبین هم باید مورد تأیید قرار گیرد.
ابهام‌های موجود برای فروش شرکت توسعه اعتماد مبین اطلاعات مالی و اوضاع خوب شرکت مخابرات در کسب سود طی سال مالی1393 نشان می‌دهد احتمالا این آگهی فروش یکی از حربه‌های فشار بر دولت برای تصویب طرح افزایش تعرفه‌های مخابراتی است. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد در آگهی فروش سهام توسعه اعتماد مبین، ابهام‌های بسیاری وجود دارد. به‌عنوان مثال برخلاف استانداردهای موجود، در این آگهی اصلا مشخص نیست قیمت پایه برای فروش سهام شرکت توسعه اعتماد مبین چقدر است؟ در این آگهی مشخص نشده شرکت عرضه شده، به جز سهام شرکت مخابرات چه دارایی‌های دیگری را در اختیار دارد؟ در نهایت معلوم نیست فروشنده سهام شرکت توسعه اعتماد مبین، چه فرد یا افرادی هستند و اصلا ترکیب سهامداران این شرکت چگونه است؟
همچنین براساس بند 11 آگهی منتشر شده، کسب اطلاعات کافی و وافی از وضعیت مالی، اقتصادی، فنی و حقوقی شرکت مورد معامله برعهده خریدار است، درحالی‌که شرکت توسعه اعتماد مبین حتی سایت رسمی نیز ندارد. همچنین با توجه به ضوابط تایید اهلیت مالکان مخابرات، مشخص نیست آیا دولت این حق را برای خود محفوظ می‌داند که سهام شرکت مخابرات را بار دیگر پس بگیرد یا خیر؟