چشم‌انداز مثبت بازار آی‌تی در ایران
در چند روز اخیر اتحادیه رایانه تهران دچار تغییراتی شد و اگرچه اعضای جدید آن یک بار دیگر از میان اعضای آشنا و سابقه دار در اتحادیه انتخاب شدند، اما برگزاری انتخابات جدید باعث تجمع فعالان کامپیوتر بازار تهران و برخوردهایی میان آنها با هم شد. تغییرات این اتحادیه حاکی است که اعضا به دنبال اجرایی کردن ایده‌های عقب مانده از جمله پیگیری مشکلات مالیات اعضای صنف رایانه هستند.
بابک صالحی، یکی از اعضای قدیمی در اتحادیه رایانه تهران از طیف اتحاد 94 در بین اعضای هیات مدیره جای گرفته است که درباره تحولات بازار آی تی با او به گفت‌و‌گو پرداختیم.
آنچه از برگزاری انتخابات جدید برآمده نشان از پیگیری اعضای جدید درباره مطالبات چهار سال پیش است، برنامه‌های دوره جدید چطور قرار است پیگیری شود؟
در ابتدای شروع به کار هیات مدیره در سال 90، 20 ماده وجود داشت که همه اعضای هیات مدیره تعهد کردیم آنها را انجام دهیم، اما در این چهار سال به جز اجرای یک یا دو مورد مابقی مسائل همچنان حل نشده باقی مانده است. یکی از مهم‌ترین مسائلی که از سال گذشته دغدغه خاطر اعضا و فعالان بوده است، یعنی مساله پرداخت مالیات است که باعث شده اعضا فشار مضاعفی روی کارهایشان احساس کنند.
چطور رسیدگی به آن 20 ماده در این سال‌ها اجرایی نشده است؟
پرداختن به مشکلات ریز و درشتی که هر سال به نسبت وضعیت همان سال پیش روی اعضا و هیات مدیره قرار می‌گیرد مانع از این شده که وضعیت صنف به سطح اولیه برگردد تا روال انجام دادن تعهدات به‌طور عمومی صورت گیرد، البته با توافقی که اتحادیه با سازمان امور مالیاتی انجام داده مساله مالیات در حال حل شدن است.
چه توافقی صورت گرفته است؟
قبل از توافق به‌عنوان مثال اگر یک میلیون تومان به‌عنوان مالیات در نظر گرفته می‌شد الان بعد از توافق 30 درصد افزایش داشته و به یک میلیون و 300 هزار تومان رسیده است. بعد از آن شما جریمه می‌شوید که به یک میلیون و 500 هزار تومان می‌رسد. با احتساب مجموع این هزینه‌ها در حال حاضر اعضا چیزی نزدیک به 50 درصد هزینه را پرداخت می‌کنند. درحالی این بار مضاعف بر دوش اعضایی قرار می‌گیرد که با سود 2 تا 4 درصد درحال کارند. اعضا به شدت با هزینه‌های بالا روبه‌رویند و باید تعهدات شان را پرداخت کنند.
با این وضعیت خیلی‌ها اعلام کرده‌اند که کار را تعطیل می‌کنند و از این صنف خارج می‌شوند. هر سال مجمع امور صنفی و اتاق اصناف کشور که مسوول کل اتحادیه‌های سراسر کشور هستند با اداره مالیات نشست‌هایی را برگزار می‌کنند و بر همین اساس امسال بر مبنای 10 درصد سال قبل افزایش مالیات به 18 درصد رسیده است. این درحالی است که وضعیت امسال اعضا در مقابل سال قبل قابل مقایسه نیست و معلوم نیست اعضا این 18 درصد افزایش را چگونه پرداخت خواهند کرد.
پس این محاسبات مالیاتی چطور صورت می‌گیرد؟
در حالت کلی احتساب مالیات برای درآمدهایی بر مبنای 200 تا 300 میلیون تومان انجام میشود. افزایش یافتن‌‌های چند باره برای صنف رایانه میزان درآمدها را به 300 میلیون نزدیک می‌کند. مشخص نیست این برنامه‌ریزی‌ها چطور انجام میشود چراکه با وجود مسائل تحریم یا افزایش تورم و افزایش هزینه‌ها این نرخ مالیات به جز به وجود آمدن مسائلی همچون کلاهبرداری و ورشکستگی نتیجه‌ای نخواهد داشت. درحال حاضر خیلی از افرادی که قدیمی این کار هستند، تصمیم گرفته‌اند از کار کنار بکشند و بسیاری مانده‌اند با اجاره‌هایی که هر سال به شدت افزایش یافته‌اند و در نهایت توان پرداخت پیدا نمی‌کنند و از کار کنار می‌کشند.
به نظر می‌رسد اتاق اصناف کشور یا سازمان مالیات نمی‌خواهند متوجه این اوضاع شوند درحالی‌که به راحتی می‌توان در بازار حضور پیدا کرد و متوجه شد مانیتور یا سیستم با چند درصد سود به فروش می‌رسند.
این‌طور که اعضای صنف می‌گویند نرخ سود هم بسیار پایین است؟
درحال حاضر خرید یک نوت‌بوک یک میلیون و 230 هزار تومان هزینه دارد و اعضای ما به دلیل بحران مالی آن را یک میلیون و 250 هزار به فروش می‌رسانند، سودی حدود 2 درصد به دست می‌آورند تا تنها بتوانند چک‌های تعهد کرده‌شان را پاس کنند و شما فکر کنید این فرد چطور می‌تواند مالیات 18 درصدی پرداخت کند در همین اوضاع هم شهرداری، آب، برق و گاز نیز هزینه‌های مضاعفی پیدا کرده‌اند. با این وجود رئیس اتحادیه نشست‌هایی با اداره مالیات داشته و توافقاتی صورت گرفته اما در عمل می‌بینیم که اداره مالیات خارج از توافقات مجددا به اخذ مالیات از اصناف پرداخته است.
در این شرایط اتحادیه چه کاری انجام داده است؟
اتحادیه‌ها تنها می‌توانند به‌عنوان ریش‌سفید منازعات عمل کنند و عملا هیچ دادگاه یا دستوری برای اجرایی کردن ندارند. تاکنون فقط سعی کرده‌ایم با ریش‌سفیدی مسائل و مشکلات را حل کنیم. چراکه عواقب کسی که امروز چک برگشتی دارد و نمی‌تواند پرداخت کند فردا به شما برمی‌گردد، چراکه شما روی این چک حساب باز کرده بودید. اینجا ما همه زنجیره‌ای هستیم که به هم متصلیم. در این وضعیت تنها چند شرکت بزرگ توانسته‌اند سرپا بمانند و ضررهایی که از این وضعیت می‌بینند چندان تاثیری روی عملکردشان ندارد.
وضعیت اتحادیه در این سال‌ها چگونه بوده است؟
مسائل صنفی، خزانه‌داری، دبیرخانه و شفافیت داشتن عملکرد اعضای اتحادیه رایانه از جمله مسائلی است که باید به آن توجه داشت. نحوه عملکرد اعضا باید برای همه حتی یک عضو معمولی این صنف شفاف و مشخص باشد. یکی دیگر از برنامه‌های سال آتی افزایش توقع اعضا از هیات مدیره است تا درخواست‌ها در یک دایره مشخص باقی نماند.
منفعل شدن اعضا شاید به نوعی به ناامیدی از پیگیری مشکلاتشان در اتحادیه مربوط باشد، چنانچه در انتخابات شاهد کاهش یافتن تعداد کاندیداها برای دوره جدید بودیم.
منفعل بودن به معنی ناامید شدن نیست و این اتحادیه است که باید سطح توقعات را طوری تعیین کند که افراد برای شرکت در انتخابات تهییج شوند. درباره کاهش تعداد کاندیداها هم باید به مدیریت زمان‌بندی برای ثبت‌نام اشاره کرد. هر سال زمان برای ثبت‌نام اعضا یک ماه تعیین می‌شد درحالی‌که امسال این زمان 15 روزه بود که بسیاری از اعضا که خارج از کشور بودند نتوانستند خودشان را برای ثبت‌نام برسانند.
اتحادیه به جوان‌سازی نیروها در هیات مدیره نیاز دارد چراکه بسیاری اعضا با داشتن مدرک لیسانس و فوق لیسانس اقتصاد و سخت‌افزار می‌توانند گزینه‌های بهتری برای راهبرد امور باشند و به مرور ایده‌های جدیدتری را ارائه کنند که افراد مسن‌تر کمتر به ذهنشان می‌رسد. از 15 تا 18 سال پیش رشد صنعت تکنولوژی در بخش کامپیوتر و سخت‌افزار به شدت افزایش یافته است. این درحالی است که در بین اعضای جدید و انتخاب شده برای دوره جدید رده سنی جوان دیده نمی‌شود و این یکی از نواقص کار است.
درباره نوسان قیمت کالای دیجیتال در بازار که به دلیل رکود منجر به کاهش دادن خودخواسته قیمت‌ها از سوی فعالان بازار شده است، چه راهکاری دارید؟
این رفتار البته از سر ناچاری و گریز از بدهکاری و مقروض شدن است که از طرف اعضای صنف سر زده است. اما درباره برخوردهای قانونی آن باید گفت متاسفانه درحالی‌که راجع به گران‌فروشی از یک ریال تا یک میلیارد ریال هزار و یک قانون وجود دارد درباره ارزان‌فروشی هیچ قانونی وجود ندارد. ارزان‌فروشی به اقتصاد یک کشور همان اندازه ضربه می‌زند که گران‌فروشی آسیب‌زا است و این کار به معنی به بازی گرفتن قوانین اقتصادی است.
با این وجود چه چشم‌اندازی را برای صنف رایانه و بازار آی‌تی می‌بینید؟
اگر دولت این روال خوبی را که برای از بین بردن تحریم‌ها در پیش گرفته ادامه دهد حداقل می‌توان به 2 یا 3 سال آینده امیدوار و شاهد رشد روز به روز در بازار بود. از همین حالا باید به فکر شرایط پساتحریم بود چراکه پس از برداشته شدن تحریم‌ها به تدریج شرکت‌های بزرگ به فکر حضور پیدا کردن در بازار ایران می‌افتند و ما به‌عنوان اعضای این صنف باید به فکر راه‌ها و ایده‌های پس از برداشته شدن تحریم‌ها باشیم؛ این درحالی است که تاکنون یا برنامه‌ای ارائه نشده یا اگر ارائه شده ناپخته و نامناسب است.
نحوه تعامل اتحادیه اصناف با دولت چطور است؟
تنها پل ارتباطی رئیس اتحادیه است که از طریق برگزاری نشست رئیس اتحادیه با شورای اصناف و مسوولان دولتی برقرار میشود و نظرات اعضا انتقال می‌یابد درحالی‌که از این طریق نیز هیچ تضمینی نیست که خواسته‌های اعضا به وسیله روسا انتقال یابد و به نظر من رئیس شورای اصناف و حتی اتحایه‌ها باید از نظر همه اعضا استفاده کند و روسا در شرایطی که می‌بینند قادر به ادامه کار نیستند باید با شفافیت مشکلات را بیان کنند و بگذارند افراد با تخصص‌های بهتر کار را در دست بگیرند.