مزاحمت تلفنی از جمله مشکلاتی است که اغلب آنهایی که به تلفن ثابت یا همراه دسترسی دارند حداقل یک بار آن را تجربه کرده اند. با این حال به نظر می رسد در این زمینه با خلاء قوانین بازدارنده مواجهیم.
آمارها گویای آن است که در سال 1392 و تنها در زمینه تلفن ثابت در تهران بیش از 5000 مورد مزاحمت تلفنی وجود داشته است،رقم بالایی که احتمالا در تلفن های همراه تا چند برابر افزایش پیدا می کند.
این معضل در خصوص تلفن های ضروری مانند آتش نشانی و اورژانس و … نیز دیده می شود به گونه ای که فروردین ماه سال قبل رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی مازندران اینگونه اعلام کرده بود که حداقل در این استان 70 درصد تلفنهای 115 مزاحمتهای تلفنی است که این کار مانع به موقع رسیدن اورژانس به محل حادثه میشود.
رئیس ستاد فرماندهی 125 نیز در آن دوره تاکید کرده بود که سازمان خدمات ایمنی شهر تهران نیز همانند اورژانس با معضل مزاحمان تلفنی روبروست.
وی در عین حال به تماس روزانه پنج هزار نفر با سامانه ۱۲۵ اشاره کرده و گفته بود: این در حالی است که در میان این پنج هزار تماس تنها دو درصد از تماس ها عملیاتی می شود و ۹۸ درصد از تماس های تلفنی غیرمرتبط با فعالیت های آتش نشانی است.
حتی زمانی وزیر ارتباطات نیز در نشستی خبری در این حوزه مورد سئوال قرار گرفته و اینگونه عنوان کرد که خود من نیز شمارهای را از 20 سال پیش تاکنون دارم اما با این وجود گاهی مزاحمتهایی دارم؛ به عبارت دیگر مزاحمتهای تلفنی برای من هم وجود دارد اما با این حال آنچه ثبت میشود رقم بالایی نیست هرچند که در کل میزان مزاحمتها زیاد است.
اما در قانون مجازاتها برای افراد که مزاحمت تلفنی برای مشترکان دیگر ایجاد میکنند، مواردی پیش بینی شده که شرح زیر است:
براساس قانون اصلاح تبصره دو ماده 14 قانون تاسیس شرکت مخابرات ایران، هر کس وسیله مخابراتی در اختیار خود را وسیله مزاحمت دیگری قرار دهد، یا به عمد و سوء نیت ارتباط دیگری را مختل کند، برای بار اول پس از کشف، ارتباط تلفنی او به مدت یک هفته همراه با اخطار کتبی قطع و تجدید ارتباط مستلزم پرداخت هزینههای مربوط خواهد بود.
برای بار دوم پس از کشف، ارتباط تلفنی او به مدت سه ماه همراه با اخطار کتبی قطع و تجدید ارتباط مستلزم سپردن تعهد از سوی مشترک و پرداخت هزینههای مربوط خواهد بود و برای بارسوم شرکت ارتباطی تلفنی وی را به طور دائم قطع و اقدام به جمع آوری منصوبات تلفنی کرده و ودیعه مربوط به مشترک را پس از تسویه حساب مسترد خواهد کرد.
طبق ماده 641 قانون مجازات اسلامی هر گاه کسی به وسیله تلفن یا دستگاههای مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند، بنا به رای مراجع قضایی علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب، به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد.
اما در ارتباط با مزاحمتهای تلفن همراه نیز مشترکان اپراتور اول می توانند درباره مزاحمتهای تلفنی خود از داخل شبکه همراه اول با 9990 و خارج از شبکه همراه اول و تلفن ثابت با 09129990 واحد ارتباط مردمی شرکت مخابرات ایران تماس بگیرند.
کلیه مشترکین شرکت ایرانسل هم میتوانند جهت طرح شکایت مزاحمت تلفنی و یا شکایت از پیامکهای کلاهبرداری از روشهای زیر اقدام کنند:
۱. در صورتی که سیمکارت مشترک و سیمکارتی که از طریق آن ایجاد مزاحمت شده و یا پیامک کلاهبرداری ارسال شده است هر دو متعلق به ایرانسل باشند، مشترک میتواند حسب مورد پس از تکمیل اصل فرم مربوط به مزاحمت تلفنی و یا فرم مربوط به پیامک کلاهبرداری که امضاء و اثر انگشت خود را بر آن ثبت کرده ، به یکی از نمایندگان حقوقی این شرکت در سراسر کشور مراجعه کند.
۲. در صورتی که سیمکارت مشترک متعلق به ایرانسل باشد اما شمارهای که از طریق آن ایجاد مزاحمت شده و یا پیامک کلاهبردای ارسال شده است اعم از (شماره تلفن همراه و یا تلفن ثابت) متعلق به اپراتوری دیگر باشد، مانند مورد اول، ضرورت دارد تا مشترک پس از تکمیل اصل فرم مربوط که امضاء و اثرانگشت خود را بر آن ثبت کرده، به یکی از نمایندگان حقوقی این شرکت در سراسر کشور مراجعه کند.
در صورتی که مشترک تلفن ثابت و یا تلفن همراه اپراتوری به غیر از ایرانسل قصد شکایت از یکی از شمارههای متعلق به ایرانسل تحت عنوان مزاحمت تلفنی را داشته باشد، ضرورت دارد موضوع را از طریق دفاتر حقوقی اپراتور مربوط به خود پیگیری کند. در این صورت موضوع از طریق همکاری دفتر حقوقی اپراتور مذکور و شرکت ایرانسل پیگیری خواهد شد.
اما با وجود حجم بالای مزاحمتهای تلفنی به نظر می رسد همچنان قانون محکمی درباره این موضوع تدوین نشده و راهکاری جدی برای مقابله با این معضل از سوی قانون گذاران اندیشیده نشده است چرا که اکنون افراد در موارد متعدد میتوانند با خرید سیم کارتهای اعتباری با هزینه بسیار کم به ایجاد مزاحمت برای افراد مختلف پرداخته و درنهایت پس از مدتی سیم کارت خود را بسوزانند چرا که در بسیاری موارد افراد به دلیل طولانی بودن روند پیگیری موضوع قید شکایت را زده و سعی می کنند مزاحمتهای تلفنی را تحمل کنند.
بر همین اساس مزاحمان در حاشیه ای امن می توانند به فعالیت بپردازند و با مشکل چندانی هم مواجه نباشند. از سوی دیگر با توجه به اینکه همچنان سیم کارتهای فعال در سطح شهر به فروش میرسند و با وجود تلاشهای صورت گرفته همچنان راه دستیابی به این سیم کارتها چندان مشکل نیست، امکان استفاده ازسیمکارتهای فعال برای ایجاد مزاحمت حاشیهای امن برای کاربران ایجاد کرده و موجب می شود فرد با خرید سیم کارتی که به نام فردی دیگر به ثبت رسیده بتواند فعالیتهای غیرقانونی مد نظر خود را به انجام برساند که در هر صورت ضروری به نظر می رسد توجه بیشتری نسبت به این معضل صورت گرفته و برای حل آن راهکاری جدی اندیشیده شود.