از فیلترینگ هوشمند تا چالش مخابرات
دو سال پیش در چنین روزهایی بود که شایعه ورود پیش از موعد محمود واعظی برای بازدید از وزارت ارتباطات منتشر شد. خبری که در فاصله‌ای کم از سوی روابط عمومی وزارت ارتباطات تکذیب شد. حال دو سال از آن روزها می‌گذرد و می‌توان گفت نیمی از عمر دولت گذشته و بررسی کارنامه عملکرد وزارت ارتباطات در این مدت نقاط قوت و ضعف مختلفی را به همراه دارد.
شاید حضور محمود واعظی در وزارت ارتباطات را بتوان دوره‌ای پرجنب و جوش دانست چرا که در زمان او طرح‌های متعددی پس از سال‌ها وقفه به اجرا درآمد. در این مدت در حوزه روابط بین الملل نیز تلاش‌های مختلفی صورت گرفت و کشورهای متعددی میهمان ایران شده و نمایندگان کشور نیز در اجلاس مختلفی شرکت کردند.
در واقع در بخش قابل توجهی از این دوران فعالیت‌های وزارت ارتباطات به گونه ای بود که در طول هر هفته حداقل چندین برنامه در این وزارتخانه برگزار شده و تقریبا در اغلب روزها رسانه‌های کشور خبری از وزیر ارتباطات داشتند.
در این دولت طرح هم‌کد سازی تلفن ثابت از جمله طرح‌هایی بود که پس از چندین سال در دولت یازدهم به ثمر رسید و با اجرای آن تعرفه تماس‌های کاربران تلفن ثابت نسبت به قبل متغیر شد.
با اجرای این طرح که از سال‌ها پیش بر روی زمین مانده بود، قرار بر آن شد که مکالمات تلفن ثابت از حوزه پالس‌محوری خارج شده و به شیوه‌ی دقیقه‌محور تبدیل شوند. براین اساس تصمیم بر آن شد که هزینه هر دقیقه مکالمه درون استانی معادل 30 ریال و هر دقیقه تعرفه بین استانی در میان تمام استان‌ها به‌طور مشترک 330 ریال محاسبه شود.
این اتفاق در شرایطی رخ داد که شرکت مخابرات ایران در ابتدای دولت یازدهم پیگیر افزایش تعرفه‌های تلفن ثابت بود. اما پس از اجرای این طرح حاشیه‌های مختلفی ایجاد شده و طی دو سال گذشته همواره فراز و نشیب‌هایی میان مخابرات و وزارت ارتباطات وجود داشته است. موضوعی که شاید بتوان آن را جدی‌ترین چالش دوره وزارت محمود واعظی و حتی نکته ضعف آن دانست.
اما فعالیت‌های وزارت ارتباطات در دولت یازدهم به این نکته خلاصه نشده و در این مدت طرح‌های بزرگ دیگری نیز به سرانجام رسید. به عنوان مثال ورود اپراتورها به عرصه ارائه‌ی خدمات نسل سه و چهار که در گذشته به بهانه تمدید دوره انحصار رایتل عملیاتی نمی‌شد در نهایت در این دولت رخ داد و مشترکان هر سه اپراتور کشور موفق به دسترسی به اینترنت نسل سه شدند. البته هنوز پوشش اپراتورها در تمام کشور کامل نشده و این روند ادامه دارد اما به هرحال انحصار ارائه‌ی این خدمات در دولت یازدهم اتمام یافته و اپراتورهای مختلف موفق به ورود به این عرصه شدند.
اجرای طرح رومینگ ملی از دیگر اتفاقاتی بود که در دولت یازدهم رخ داد. براین اساس با اجرای این طرح مشترکان اپراتورهای مختلف قادر شدند در هر نقطه که اپراتور آنها پوشش لازم را نداشت در صورتی که اپراتورهای دیگر در آن منطقه پوشش داشتند از خدمات آنها بهره بگیرند.
افزایش ظرفیت پهنای باند داخلی و بین‌الملل نیز از دیگر اقدامات جدی وزیر ارتباطات دولت یازدهم بود که البته با حاشیه‌های بزرگی همراه شد و حتی در دوره‌ای پای واعظی را به بهارستان و مجلس نیز باز کرد و انتقادات مختلفی برای او به همراه آورد. در این مدت پهنای باند اینترنت داخل از 500 گیگابیت به 2400 گیگابیت و میزان پهنای باند بین‌المللی از 70 گیگابیت به 170 گیگابیت رسید.
از دیگر سیاست‌های قابل توجه دولت یازدهم در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌توان به بحث شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد که در این دولت با جدیت پیگیری شده و با وجود مخالفت‌های متعدد فعالیت نرم افزارهای موبایلی متوقف نشد و به نوعی وزیر ارتباطات، وزیر ارشاد، معاون اول رییس جمهور و حتی خود رییس‌جمهور در پای این موضوع ایستادگی کرده و اجازه ندادند که شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه مانند سایر شبکه‌های اجتماعی در سالهای گذشته متوقف شوند.
همچنین در برهه‌ای از این مدت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دستور کاهش قیمت ۳۵ درصدی پهنای باند اینترنت برای شرکت‌های ارائه‌کننده ADSL را داد و این شرکت‌ها موظف شدند اینترنت نهایی را با کاهش ۲۰ درصدی قیمت به کاربران بفروشند.
بنا بر آنچه وزیر ارتباطات اعلام کرده تعداد کاربران اینترنت موبایل که در آغاز به کار دولت حدود 200 هزار نفر بود به بیش از 10 میلیون نفر رسید و ظرفیت دسترسی مردم به اینترنت پرسرعت خانگی یا ADSL نیز به حدود 10 میلیون نفر رسید.
البته باید این نکته را هم مدنظر داشت که در این دولت تخصیص بودجه به وزارت ارتباطات نیز به طرز قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافت، به‌نحوی‌که برخی کارشناسان رقم بودجه ICT در سال 1393 را حدود ۵ برابر سالهای قبل عنوان کردند. این امر نشان از توجه دولت به مقوله ارتباطات و فناوری اطلاعات داشت و در کنار اختصاص این بودجه مقرر شد پروژه‌هایی تعریف و اجرا شود که نیاز بخش بزرگی از ICT کشور را پاسخگو باشد.
فیلترینگ هوشمند هم از دیگر اقداماتی بود که طی سالهای گذشته همواره به دلایل مختلفی از جمله پرهزینه بودن دسترسی به تجهیزات آن ناکام مانده بود اما در نهایت از سال گذشته پیگیری آن آغاز شده و در فاز اول آن امکان دسترسی به عکس‌ها و فیلم های مبتذل شبکه اینستاگرام بدون فیلتر کردن کلی این شبکه محدود شد.
البته با وجود عملکرد خوب و تلاش‌های مختلف وزارت ارتباطات، همچنان در این حوزه جا برای کار بسیار است و کاربران در مورد اینترنت و ارتباطات همراه مشکلات متعددی دارند و به آنها وعده داده شده که تا پایان سال جاری در این حوزه اتفاقات مثبتی رخ خواهد داد.