قطار وزارت ارتباطات روی ریل توسعه
2 سال از روزی که حسن روحانی رئیس جمهوری ایران شد، می‌گذرد و هیأت دولت در این مدت پا به پای رئیس جمهوری حرکت کرده تا ضمن ترمیم نارسایی‌های دولت گذشته، اقتصاد و صنعت کشور را به سوی پیشرفت و توسعه سوق دهد. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز با سکانداری محمود واعظی در دولت تدبیر و امید برای بهبود ICT کشور تلاش می‌کند. نگاه مجلسیان، فعالان و کارشناسان را درباره عملکرد این وزارتخانه در مدت دوسال گذشته جویا شدیم که عملکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را چگونه ارزیابی می‌کنند.
مدیریت منطقی با وجود تحریم‌ها
«اگر بخواهیم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را نسبت به دو سال قبل مقایسه کنیم باید گفت یکی از اتفاقات خوب و بزرگی که در دولت افتاده است، این است که این وزارت از یک گسست مدیریتی برخوردار بود که در مدت دو سال اخیر تغییر و تحولات خوبی در حوزه مدیریتی آن صورت گرفت.»
رمضانعلی سبحانی فر، سخنگوی کمیسیون صنعت و معدن مجلس با بیان مطلب فوق به «ایران» و با اشاره به اینکه این وزارتخانه با تحریم‌های زیادی درخصوص تکنولوژی نسبت به سایر وزارتخانه‌ها مواجه شد، به «ایران» می‌گوید: «دولت با تشکیل مدیریت، گرفتن تصمیمات درست و منطقی، انسجام مدیریتی توفیق‌های زیادی مانند دوبرابر شدن پهنای باند، توسعه بخش اینترنت و بخصوص راه اندازی اینترنت در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها، توسعه فیبر نوری در بخش بین شهری و بین الملل، سوئیچ کردن مدیریت امنیت شبکه برای نخستین بار، توسعه زیرساخت‌های مناسب، فلت‌سازی در تلفن همراه و جابه‌جایی، هم کدسازی در شبکه تلفن ثابت در بین استان‌ها، راه اندازی تلفن همراه نسل‌های جدید 3G و 4G ، فراهم شدن استفاده از اینترنت با تلفن‌های همراه هوشمند و… حاصل کرده است.»
وی اظهار می‌دارد: «البته ناگفته نماند که در دوسال اخیر مجلس شورای اسلامی هم کار مهمی برای دولت انجام داد و آن در اختیار گذاشتن اعتبارهای مناسب برای این حوزه بود.»
نماینده سبزوار در ادامه به شرکت پست اشاره می‌کند و می‌گوید: «پست در سال 92 به میزان 280 میلیارد ریال زیان ده بود ولی هم‌اکنون به جایی رسیده است که از زیان‌دهی خارج شده و به سمت سوددهی می‌رود. البته فاصله زیادی با کشورهای توسعه یافته دارد و باید این فاصله کمتر شود.»
اما سبحانی فر از اینکه پست بانک از هدف اولیه‌اش دور شده ابراز نارضایتی کرده و اظهار می‌دارد: باید تلاش شود پست بانک به وظیفه اولیه‌اش که خدمت به روستاییان بود، برگردد. پست بانک اکنون در مراکز استان‌ها و شهرها ایجاد شده است اگر قرار بود که پست بانک را به این معنا تعریف کنیم، هیچ ضرورتی برای ساخت و توسعه آن وجود نداشت چون بانک‌های مختلف در شهرستان‌ها وجود دارد. پست بانک ایجاد شد تا به روستاییان خدمات ارائه دهد، در مجلس تلاش کردیم این اساسنامه حفظ شود.
پست بانک در کلانشهرها گرفتار شده و می‌طلبد که وزیر محترم ارتباطات در این بخش ورود کند تا حداقل 20تا 25درصد درآمد کشور که برای روستاییان است را جمع‌آوری و در اختیار خود روستاییان قرار دهد. وزارت باید تلاش کند تا شعبه‌های شهرهای بزرگ را ببندند. اگر در این باره اقدامی صورت نگیرد مجلس رأی به انحلال پست بانک می‌دهد تا مؤسسه شود.»
تعامل خوب با نمایندگان برگ برنده وزیر
«کار خوب واعظی، برقرار کردن تعامل با نمایندگان مجلس است. وی به عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با نمایندگان مجلس شورای اسلامی بخصوص با کمیسیون صنعت و معدن ارتباط خوبی دارد که این به معنی ارتباط خوب وی با مردم است و این، یک برگ برنده خوب برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات محسوب میشود.»
سید هادی حسینی، عضو کمیسیون صنعت و معدن مجلس با بیان مطلب فوق به «ایران» می‌گوید: در دولت گذشته در مجموعه وزارتخانه مشکلاتی مانند بحث ادغام‌ها وجود داشت و همین موضوع آرامش را از وزارتخانه گرفته بود. یکی از کارهای خوب و مهمی که محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات انجام داده این است که در تعامل مجموعه وزارتخانه آرامش برقرار کرده است.
حسینی نماینده مردم مازندران، واعظی را وزیر و مدیری برنامه محور دانسته و اظهار می‌دارد: «وی با توجیه معاونت هایش، کارها و مسائل را بر اساس برنامه محوری و مطابق قانون پیش می‌برد و در کمیسیون هم مطابق برنامه و قانون با نمایندگان ارتباط می‌گیرد، حتی در استان‌ها برنامه و مسائل را با عدالت و انصاف پیگیری می‌کند.»
اثرات تثبیت نرخ ارز برفناوری
«با توجه به اینکه عمده واردات تلفن همراه، از مبادی غیررسمی به صورت قاچاق وارد و ارز عمدتاً از بازار آزاد تهیه می‌شد، در دولت گذشته نوسات ارز بازار را خیلی تحت‌الشعاع خود قرار داده بود ولی با اقدام‌های مهم و بسیار مفیدی که از سوی دولت تدبیر و امید صورت گرفت، نرخ ارز تثبیت شد.»
افشار فروتن لاریجانی، رئیس انجمن فروشندگان سیمکارت و گوشی تلفن همراه با بیان این مطلب به «ایران» می‌افزاید: «خوشبختانه در مدتی که نرخ ارز کنترل شد، دیگر شاهد نوسانات زیاد نرخ ارز نبودیم و از این رو می‌توان گفت مقداری کاربران نسبت به وضعیت بازار و تثبیت قیمت‌ها مطمئن کرد.»
رئیس انجمن فروشندگان سیمکارت و گوشی تلفن همراه با بیان اینکه اقدام خوب و حمایتی دولت مربوط به بخش آی‌تی درخصوص معافیت‌ها و تسهیلات در بخش واردات بود، می‌گوید: «با انجام مذاکرات هسته‌ای بازتاب خوبی را در بازار و تشکل‌های صنف تلفن همراه شاهد بودیم از این رو در انتظار رونق گرفتن بازار تلفن همراه هستیم. با توافق هسته‌ای شرکت‌های مادر و تولیدکنندگان در عرصه آی‌تی و تلفن همراه نیز برای ورود به بازار ایران اعلام آمادگی کردند تا فعالیت خود را در قالب نمایندگی‌ها آغاز کنند که این نیز نوید خوبی برای آینده است.»
رئیس انجمن فروشندگان سیمکارت و گوشی تلفن همراه به یکی دیگر از دغدغه‌هایش که همانا نقش تشکل‌های صنفی در سیاستگذاری‌های اقتصادی و برنامه‌های دولت است، اشاره کرده و می‌گوید: «ارتباط تشکل‌ها با دولت پیش از این بسیار کمرنگ بود ولی رئیس جمهوری چند بار دراین باره اظهار نظر کردند و نشان دادند به این موضوع توجه خاص دارند و می‌خواهند تا ارتباط تنگاتنگی بین دولت و تشکل‌ها و انجمن‌های صنفی که عملاً پل ارتباطی بین بخش خصوصی و مصرف‌کنندگان هستند، برقرار شود بنابراین اگر این ارتباط قویتر شود، این صنف می‌تواند تجربه‌هایی را که در مدت 12 سال به دست آورده در اختیار دولت قرار دهد تا بهتر تصمیم‌گیری کند.»
فروتن لاریجانی، همچنین بحث تعیین تعرفه منطقی واردات را مطرح کرده و می‌گوید: «مهمترین بخش در کنترل قیمت گوشی‌های تلفن همراه، تعیین تعرفه منطقی واردات این کالاست که باید مناسب با حجم تولید صورت بگیرد. اگر این اقدام و اصلاح درباره واردات عملی شود نیازی به سایر اقدام‌ها برای کنترل بازار نخواهد بود.»
اتفاقی به نام افزایش پهنای باند
صابر فیضی مدیرعامل سابق مخابرات معتقد است که تنها بخشی از حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات خوب رشد کرده و آن افزایش پهنای باند ورود اطلاعات به کشور است.
فیضی دیگر اقدام مثبت وزارت را رقابتی کردن نسبی بازار از سوی سازمان تنظیم و مقررات دانسته و می‌افزاید: «در این زمینه می‌توان به وزارت نمره خوبی داد ولی اگر در نظارت و اجرا بازار را بیشتر رقابتی کنند خودبه‌خود حوزه ICT رشد می‌کند.»
فیضی اعتقاد دارد در ابتدای کار وزیر ایده‌های خوبی را در حوزه ICT مطرح کردند ولی مسیری را که باید برای رسیدن به اهداف ایده‌ها انتخاب می کرد، مسیر خوبی نبود.
فیضی می‌افزاید: «در ارتباط با شبکه ملی اطلاعات تمام کارهایی که در استان‌ها اتفاق افتاده بود، چند تا دیتاسنتر این طرف و آن طرف نصب کردند در حالی که ایده شبکه ملی اطلاعات در اصل یک ایده بسیار عالی است که وزیر پیشنهاد داد اما مشکل اصلی این است اهرم‌هایی که می‌خواهد این کار را انجام دهند همان کسانی هستند که 20 سال است همین حرف‌ها را می‌زنند، وزیر بازوی اجرایی خوبی ندارد.
وزیر در بخش‌هایی که می‌توانست از ناظران و بازوان اجرایی خوب و جوان استفاده کند، نکرد. اقدام‌های خوبی را ابتدای کار انجام دادند ولی نمی‌دانم چرا عقیم ماند. البته باید گفت کارشناسان و مسئولان زیرساخت هم کم لطفی کردند.»
به هرحال با همه فراز و نشیب‌های به وجود آمده در این دوسال سپری شده از مجموع اظهارات کارشناسان برمی آید که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در کارنامه خود نمره قبولی کسب کرده است و آهنگ حرکت این وزارتخانه در مسیر توسعه رو به جلو است.