اولتیماتوم بانکها به صاحبان ۸ میلیون حساب بی‌هویت
با جدی‌تر شدن هشدارها نسبت به وجود حسابهای بی‌نام و نشان و ضرورت حذف این گونه حسابها از نظام بانکی، اخیرا بانکها به طرق مختلف حتی اعلام بر روی دستگاه‌های خودپرداز نسبت به مراجعه سریعتر دارندگان آنها برای تعیین تکلیف اولتیماتوم دادند؛ مساله حائز اهمیتی که به اعتقاد برخی کارشناسان می‌تواند راهی برای سوء استفاده‌های بانکی باشد.
چندی پیش بود که با طرح مساله وجود حسابهای جعلی، برخی نمایندگان مجلس ضعف جدی نظارتی بانک مرکزی را در این باره مورد تاکید قرار داده و خواهان بازنگری در بخش‌های نظارتی این بانک شدند. موضوعی که در ادامه با اظهارات رییس کل بانک مرکزی به عنوان یکی از اعضای کمیته مبارزه با پولشویی همراه شد و آمار تازه‌ای از وجود این حسابها اعلام و از وجود 8 میلیون حساب شناسایی نشده در شبکه بانکی خبر داد.
ولی الله سیف طبق آخرین اطلاعاتی که دریافت کرده بود تعداد حسابهای نظام بانکی را حدود 300 میلیون عنوان کرد و توضیح داد که از این تعداد 38 میلیون را حسابهایی که با شماره شناسه و کد ملی تطبیق داده نشده و راکد شده‌اند تشکیل می‌دهد.
وی این را هم گفته بود که از این 38 میلیون حساب راکد یعنی حسابهایی که عملیات در آنها تا زمان ارائه کد ملی متوقف است، 30 میلیون شناسایی شده و 8 میلیون شناسایی نشده هستند.
سیف در حالی تاکید کرد که بنابر الزامات واحد مبارزه با پولشویی، دارنده حسابها باید از هویت کامل قابل شناسایی برخوردار باشند که با ابلاغ بخشنامه‌هایی به بانکها و موسسات اعتباری اخیرا فضای بانکها نسبت به وجود حسابهای این چنینی حساس‌تر شده و حسابهای بی هویت مسدود شده‌اند.
این در حالی است که حتی در مراجعه به دستگاه‌های خودپرداز برخی بانکها اعلام میشود که صاحبان حسابهایی که اطلاعات آنها تکمیل نبوده و از هویت کاملی برخوردار نیستند به شعب مراجعه و مدارک خود را تکمیل کنند.
گرچه طبق اعلام رییس کل بانک مرکزی حدود 8 میلیون حساب شناسایی نشده در بین 300 میلیون حساب بانکی موجود وجود دارد ولی به فاصله کوتاهی عبدالمهدی ارجمندنژاد- مدیر کل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی بانک مرکزی- اعلام کرد که بنا بر آخرین آمار اخذ شده از بانکها و موسسات اعتباری در پایان تیر ماه سال جاری، کل حسابهای بانکی بالغ بر 410 میلیون و 661 هزار و 216 حساب متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی و خارجی است.
وی توضیح داد که از این تعداد، 372 میلیون و 102 هزار و 60 حساب دارای شماره ملی یا شناسه ملی و یا شماره فراگیر اتباع خارجی هستند. بنابراین، تعداد حسابهای بانکی فاقد شماره ملی، شناسه ملی یا شماره فراگیر اتباع خارجی 38 میلیون و 559 هزار و 156حساب است که از این میان، فقط 2 میلیون و 442 هزار و 171 حساب فاقد شماره، فعال هستند و بانک مرکزی در حال پیگیری مراتب برای مسدود کردن این حسابها است، در عین حال که 36 میلیون و 116 هزار و 985 حساب فاقد شماره هم مسدود شده‌اند تا در اولین مراجعه مشتریان به بانکها و موسسات اعتباری، شماره یا شناسه آنها اخذ و در سوابق درج شود.
آمار و ارقام گاه متفاوت حسابهای بی‌نام و نشان در حالی مطرح میشود که اعلام نظر مدیران بانکی بیانگر قدیمی بودن اغلب این حسابهاست. این در حالی است که همتی-ریس شورای هماهنگی بانکها- با یادآوری اینکه اغلب این حسابها در حدود 20 تا 25 سال گذشته باز شده و قدیمی هستند و اکنون بانکها به طور جدی پیگیر این موضوع هستند تاکید دارد که به هر حال وجود چنین حسابهایی شرایط را به سمتی پیش برده تا ماخذی برای نقل و انتقال‌هایی از سوی افراد ناشناس شود به طوری که تا همین مدت اخیر نیز در برخی بانکها در جریان بوده است.
در عین حال که مدیرکل مبارزه با پولشویی بانک مرکزی دلایل دیگری را هم برای وجود میلیونی حسابهای بی‌هویت عنوان می‌کند.
آنطور که ارجمندنژاد توضیح داده برخی بانکها و موسسات اعتباری مجاز که در راستای ساماندهی موسسات غیر مجاز، اقدام به جمع آوری آنها کرده‌اند، حسابهای فاقد شماره یا شناسه ملی آنها را نیز به ارث برده‌اند که در بسیاری از موارد، دارندگان حسابهای فاقد شماره هنوز برای تکمیل اطلاعات پرونده‌های خود به موسسات ادغام کننده رجوع نکرده‌اند که حدود نیمی از حسابهای متعلق به اشخاص حقیقی ایرانی که فاقد شماره ملی هستند یعنی بیش از 200 هزار حساب، در همین گروه قرار دارند.
در عین حال که بسیاری از این حسابها، راکد و غیر فعال هستند و دارندگان آنها مدت‌ها است که به آن رجوع نکرده‌اند آن هم در شرایطی که بانکها و موسسات موظفند در اولین مراجعه شخص به بانک، اطلاعات حساب شخص را بر اساس مقررات ابلاغی از سوی بانک مرکزی تکمیل کنند. از سوی دیگر، برخی از این حسابها ممکن است مربوط به اشخاصی باشند که فوت کرده‌اند ولی وراث شخص، مراجعه‌ای به بانک نداشته‌اند.