اینترنت ایران سرگردان بین گرانی و ارزانی
هنوز بسیاری از کاربران از قیمت اینترنت گله داشته و چشم به تدبیر دولت برای کاهش هزینه‌های این بخش دوخته‌اند با اینحال وزیر ارتباطات تاکید دارد اینترنت ایران از ارزان ترین‌هاست.
بخش مهمی از کاربران اینترنت کشور این روزها با استفاده از تلفن همراه به اینترنت متصل می‌شوند. در این میان با ارائه خدمات پهن باند اینترنت توسط اپراتورهای موبایل در این زمینه سرعتی به نسبت بهتر از قبل در اختیار کاربران قرار گرفته است. با این وجود بحث قیمت اینترنت همچنان از دغدغه‌های مهم کاربران اینترنت به شمار می رود.
پیش از این حتی زمانی که اپراتورهای اول و دوم کشور به ارائه اینترنت نسل دو یا همان GPRS می پرداختند گاهی صاحبان گوشی‌های هوشمند با قبض‌های 200 یا حتی 300 هزار تومانی مواجه می شدند که گفته می‌شد علت رقم بالای این قبض‌ها استفاده مشترک از اینترنت آزاد اپراتور بوده است.
حتی گاهی اینگونه عنوان می شد که مشترکان حتی با این که استفاده‌ای از اینترنت نداشته‌اند به دلیل روشن بودن اینترنت گوشی شان نرم‌افزارهای مختلف آنها به‌روزرسانی شده و بر همین اساس رقم قبض‌های آنها تا این حد افزایش داشته است. بعدها با ارائه 3G از سوی اپراتورها این سوال به ذهن می‌رسید که اگر یک ماه روشن بودن اینترنت موبایل با اینترنت GPRS هزینه‌ای اینچنینی به همراه دارد استفاده از اینترنت نسل سه چه قبضی برای مشترکان به ارمغان خواهد آورد؟
به هرحال انتقادات مختلفی که در آن دوره مطرح شد موجب شد کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تعرفه اینترنت موبایل را بار دیگر مورد بررسی قرار داده و از میزان آن تا حدود پنج برابر بکاهد. همچنین اپراتورهای مختلف ملزم به ارائه بسته‌های تخفیفی متنوع به کاربران شدند اما با این حال اگر میانگین هر یک از بسته های اینترنتی را برای مدت یک ماه 12 هزار و 500 تومان هم در نظر بگیریم طی یک ماه یک خانواده چهارنفره مجبور به پرداخت حداقل 50 هزار تومان بابت استفاده از اینترنت موبایل است.
از سوی دیگر به گفته عضو سابق شورای عالی فضای مجازی با تعرفه‌های فعلی دانلود یک فیلم سینمایی از طریق اینترنت موبایل هزینه ای بالغ بر 50 هزار تومان به همراه دارد و در نهایت تمام این موارد گویای آن است که اینترنت موبایل خیلی هم ارزان نیست.
در این میان آبان ماه سال قبل و البته پیش از کاهش پنج برابری تعرفه های اینترنت موبایل، رییس دفتر فناوری‌های نوین مرکز پژوهش‌های مجلس نیز به اظهار نظر درباره هزینه های استفاده از اینترنت پرداخته و اینگونه متذکر شده بود که این مرکز در حال تهیه گزارشی درباره تعرفه اینترنت موبایل است چراکه تعرفه‌های اینترنت موبایل نیز همچون تعرفه اینترنت به صورتی نیست که مردم به استفاده از آن ترغیب شوند.
فروردین ماه سال گذشته نیز این مرکزدر قالب گزارشی اعلام کرده بود: در وضعیت کنونی اکثر کاربران اینترنت، از قیمت و کیفیت دسترسی به اینترنت در داخل کشور، ناراضی اند و از دو معضل گرانفروشی و کم فروشی پهنای باند دسترسی به اینترنت شکایت دارند.
این گزارش با بررسی ساختار بازار عرضه و تقاضای توزیع پهنای باند در کشور به بررسی علل گرانفروشی و کم فروشی پهنای باند در اینترنت پرداخته و متذکر شده بود: کاربران و مشترکان اینترنت از گرانفروشی و کم فروشی پهنای باند اینترنت شکایت دارند. بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهند که هر STMI پهنای باند اینترنت که به قیمت حدود 9 میلیون تومان وارد کشور میشود، با خرید و فروش آن توسط واسطه‌های مختلف مانند شرکت ارتباطات زیرساخت، شرکت‌های ندا، شرکت‌های مخابرات استانی و شرکت‌های فراهم آور خدمات اینترنت، نهایتا با احتساب ضریب اشتراک گذاری به قیمت 232 میلیون تومان به دست کاربر نهایی می‌رسد که 25 برابر قیمت اولیه آن است.
گرانفروشی پهنای باند اینترنت در کشور علل بسیاری دارد. اول اینکه شکاف زیادی میان عرضه و تقاضای پهنای باند به وجود آمده که ناشی از رشد فزایند تقاضا و عدم تامین میزان مورد نیاز است. دوم اینکه دو مقررات گذار برای قیمت گذاری پهنای باند وجود دارند که هریک ملاحظات خاص خود را می‌کنند و مستقل از هم، مقرراتی را برای تعرفه گذاری و قیمتگذاری پهنای باند وضع می کنند. سوم شرکت ارتباطات زیرساخت به عنوان یک شرکت دولتی در جایگاه متصدی، نقش ایفا می کند و به عرضه پهنای باند بین الملل می‌پردازد.
البته گرانفروشی پهنای باند اینترنت تنها معضل این حوزه نیست و کم فروشی نیز رنج خریداران پهنای باند را افزون تر کرده است.
اما با وجود تمام این تفاسیروزیر ارتباطات نظر متفاوتی در این حوزه دارد. محمود واعظی که طی دو سال دوره وزارت همواره از منتقدان وضعیت اینترنت بوده، چندی پیش در پاسخ به این سوال که آیا قیمتهای فعلی اینترنت را به گونه ای می داند که رضایت کاربران را به همراه داشته باشد،اظهار کرد: به جرات می‌گویم که اکنون تعرفه اینترنت ما جزو چهار یا پنج کشوری است که ارزان‌ترین تعرفه‌ها را دارند.
محمود واعظی در توضیح بیشتر این مطلب گفت: گاهی گفته میشود که برخی کشورها پهنای باند رایگان در اختیار مشتریان می‌گذارند، اما به شخصه چنین کشوری را نمی‌شناسم حال ممکن است برخی کشورها در فرودگاه، مراکز خرید یا سایر مراکز عمومی خود به ارائه‌ی اینترنت رایگان بپردازند، اما باید توجه داشت که این اتفاق در کل کشور رخ نداده و حالت تبلیغات و جذب مشتری دارد.
وزیر ارتباطات در عین حال متذکر شد: طبق آمارهای رسمی و آنچه ITU اعلام کرده اکنون قیمت اینترنت ما یکی از ارزان‌ترین‌هاست حال در خصوص آفریقا به‌طور دقیق نمی‌دانم اما در سطح اروپا و آسیا این جایگاه حتمی است.
وزیر ارتباطات تاکید کرد: با وجود صحبت‌هایی که مبنی بر ارائه‌ی اینترنت رایگان در برخی کشورها میشود، هیچ کشوری به‌طور رایگان اینترنت واگذار نمی‌کند و در حال حاضر قیمت اینترنت ایران از ارزان‌ترین قیمت‌هاست.
دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز از دیگر مسوولانی است که در خصوص تعرفه اینترنت کشور به اظهار نظر پرداخته است.
محمدحسن انتظاری خرداد ماه امسال در گفت‌وگویی با ایسنا از تدوین سیاست‌های پهن باند و ابلاغ مصوبه‌ای در این زمینه خبر داده و درباره تصمیمات شورای عالی فضای مجازی در زمینه قیمت پهنای باند اینترنت گفت: در این زمینه سیاست‌های تعرفه‌ای پهن باند را در کمیسیون عالی تنظیم مقررات تصویب و آن را به وزارت ارتباطات ابلاغ کرده‌ایم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این صحبت به معنای لزوم کاهش تعرفه‌های اینترنت به شمار می‌رود، توضیح داد: هدف اصلی ما این است که تولید محتوا ارتقاء پیدا کند اما با وضعیت فعلی چنین اتفاقی نمی‌افتد. به همین دلیل لازم است تعرفه‌های پهن باند به گونه‌ای تعریف شود که مردم نسبت به تولید محتوا ترغیب شوند چراکه تعرفه‌های فعلی چنین انگیزه‌ای را ایجاد نمی‌کند.
دبیر شورای عالی فضای مجازی درباره اینکه همین حالا هم اپراتورهای موبایل مدعی آن هستند که با تعرفه‌های فعلی اینترنت موبایل متضرر می‌شوند تصریح کرد: این مسائل همه به یکدیگر پیوستگی دارند اما ما تمام این موارد را مدنظر داریم.
انتظاری ادامه داد: درحال حاضر هر دستگاه تنها حرف خود را می‌زند و در این میان تنها جایگاهی که دید ملی دارد مرکز ملی فضای مجازی است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی در پایان درباره اینکه آیا در قالب مصوبه ابلاغ‌شده به وزارت ارتباطات عدد و رقمی برای تعیین تعرفه‌های این بخش اعلام شده، تنها به ذکر این نکته بسنده کرد که مصوبه مذکور ارسال شده و در آن سیاست‌ها به طور کامل توضیح داده شده است.