در ” گفت‌وگوی فرهنگی ” هشدار داده شد: فضای مجازی علاوه بر خط، فرهنگ ایرانی و اسلامی ما را نیز تهدید می کند
یک کارشناس فضای مجازی گفت: ما به طور کل در این فضا با تهدید قرار گرفتن فرهنگ ایرانی و اسلامی مان علاوه بر خط و ادبیات مان مواجه هستیم.
برنامه "گفت‌وگوی فرهنگی" با موضوع تاثیرگذاری فضای مجازی بر خط و زبان فارسی و با حضور دکتر غلامحسین مراقبی نویسنده و پژوهشگر ادبی، دکتر محمود جنیدی جعفری پژوهشگر ادبی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و ابوذر منتظر القائم کارشناس فضای مجازی روانه آنتن شد.
دکتر غلامحسین مراقبی با اشاره به این مطلب که زبان ما فارسی است یا پارسی، گفت: زبان ما پارسی است و حتی در روایات مذهبی ما به ما پارس گفته می شود و نمی توانیم بگوییم فارسی، زیرا فارس یک استان از کشور ما است. به عنوان مثال این حدیث از پیامبر که می گوید، دانش اگر در ثریا هم باشد، مردمی از پارس به آن دست خواهند یافت.
وی با بیان اینکه شبکه های اجتماعی نیز یک رسانه هستند، اظهار داشت: ما هم می توانیم درباره این رسانه هم موضع منفی داشته باشیم و نقد کنیم و هم مثبت باشیم؛ هر چند که این رسانه در ذات یک رسانه خوب است اما باید بهینه سازی کنیم و چاره گر بهتر از سرکوب یک رسانه است.
این نویسنده و پژوهشگر ادبی افزود: تعداد چاپ کتاب ها پایین است و شماره های روزنامه های ما نیز کم است، بنابراین راه جدیدی باز شده است. کوتاه نویسی در زبان ما از شیوه های این زبان است ولی اگر واژگان را زیبا به کار ببریم. به عنوان مثال به جای راه پو می گوییم ره پو.
مراقبی با اشاره به ورود کلمات خارجی گفت: گاهی واژگانی را از زبان بیگانه وام می گیریم و در این حالت ما یعنی اساتید زبان در ایران هستیم که روی آن واژه کار نکرده ایم و معنای برابر را نساخته ایم. هر صنعت و واژه ای که وارد این کشور می شود، مانند گمرک باید بلافاصله برای آن واژه جدیدی بسازیم.
دکتر محمود جنیدی جعفری در ادامه با تائید سخنان مراقبی گفت: به جهت اهمیتی که زبان پارسی در عرصه جهانی شدن دارد، دغدغه های پیش روی ما کم نیست و از جمله آن فضاهایی است که پیرامون ما قرار می گیرد، از جمله فضای مجازی و اینگونه هم نیست که در را ببندیم و منتظر بمانیم تا از خود چیزی را بیافرینیم تا مقابله کنیم، بلکه باید همگام باشیم و خودمان را آماده کنیم.
وی افزود: دغدغه ما این است که ذهن نوجوانان و جوانان آمیخته به فضای مجازی نگردد تا زبان و ادبیات ما مورد هجمه قرار گیرد. لذا باید اقتضائات و کارکردهای فضای مجازی را بشناسیم و اگر نشناسیم، قدرت های بزرگ با خدشه وارد کردن به زبان کهن و فرهنگی ما باعث رسوخ به زبان ما و در نتیجه خدشه به فرهنگ ما می شود.
پژوهشگر ادبی به مواردی که باعث خدشه به زبان می شود، اشاره کرد و بیان داشت: اینکه فینگلیش بنویسیم و یا زبان را کوتاه و موجز در این فضای مجازی به کار ببریم، در حقیقت هویت خودمان را از دست می دهیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بیان اینکه دو گونه زبان محاوره ای و نوشتاری وجود دارد، اظهار داشت: زبان محاوره ای همین زبانی است که ما در این استودیو داریم با هم صحبت می کنیم. اگر بخواهم برای این زبان گویش ادبی بکار ببرم شنونده دچار مشکل و اذیت می شود ولی به راحتی با زبان محاوره ای گفت و شنود می کنیم.
وی به زبان نوشتاری اشاره کرد و افزود: زبان نوشتاری زبانی است که زبان رسم الخط و ادبی من است و به عنوان فارسی معیار باید در زبان نوشتاری حفظ شود.
این پژهشگر ادبی، زبان گذشتگان را ادبی دانست و عنوان کرد: زبان و کتابت قدیم بر اساس ادبیات اصیل بوده و در فیلم ها نیز شاهد هستیم کسی که مثلا به جای ابن سینا بازی می کند، عین متن را می خواند ولی نکته ای را نباید فراموش کنیم؛ ما یک زبان و یک گویش داریم. گویش از زبان ما نشات گرفته که خیلی راحت محاوره می کنیم و این تکنولوژی نیست که زبان من را شکسته است.
وی افزود: شکستن کلام محاوره نیست و در قسمت هایی زبان محاوره را خیلی راحت صحبت می کنیم و بر اساس گویش سخن می گوییم. به عنوان مثال در زبان تهران قدیم می گوییم پی فلانی رفته ای؟ یعنی دنبال فلانی رفته ای؟ ولی در محاوره خیلی راحت تر صحبت می کنیم زیرا اگر بخواهم در محاوره ادبیات نوشتاری را به کار ببرم، مخاطب خیلی اذیت می شود.
مراقبی اظهار داشت: وقتی ما به فرهنگ مان اهمیت نداده باشیم و استادان مان را با زبان پارسی به ویژه آنهایی که در زمینه فنی است، آشنا نکرده باشیم، ناگزیر از فرهنگ های مردم کوچه و بازار استفاده می کنند. در حقیقت ما بستر سازی و فرهنگ سازی نکرده ایم.
ابوذر منتظر القائم کارشناس فضای مجازی با تاکید بر این موضوع که نیازی به کار بردن کلمه پارسی به جای فارسی نیست، اظهار داشت: بر اساس مطالعاتی که داشتیم، نوعی برخورد باستان گرایی با ادبیات می شود و به جای اینکه نگران زبان فارسی باشیم که از تبادل فرهنگ ها به فرهنگ ما وارد می شود، فقط نوعی برخورد عجیب و مشکوک با کلمات عربی می بینیم.
وی افزود: البته اگر بخواهیم بی دلیل و با نوعی فخر فروشی از ادبیات عربی در ادبیات فارسی استفاده کنیم، باید پالایش شود. متاسفانه مخالفتی با کاربرد الفاظ انگلیسی و فرانسوی نیست و در حقیقت اسلام زدایی به بهانه عرب زدایی صورت می گیرد.
وی به فضای مجازی اشاره کرد و گفت: ما به طور کل در این فضا با تهدید قرار گرفتن فرهنگ ایرانی و اسلامی مان علاوه بر خط و ادبیات مان مواجه هستیم و فقط خط و زبان نیست هر چند که زبان و خط فارسی یکی از مولفه های اقتدار کشورمان می دانم به خصوص برای رهبر معظم انقلاب حفظ زبان و ادبیات فارسی خیلی با اهمیت است و در حکم اول خودشان برای شورای عالی فضای مجازی نیز به صراحت به آن اشاره کردند.
قابل ذکر است؛ برنامه "گفت‌وگوی فرهنگی" شنبه تا چهارشنبه، ساعت 20:15 از شبکه رادیویی گفت‌وگو پخش می شود.