سونیتا سراب پور – ایران : یکی از خبرهایی که در چند روز گذشته مورد توجه اکثر رسانه‌ها قرار گرفت امکان خرید کاربران کشور از فروشگاه‌های آنلاین و معروف دنیا مانند eBay و آمازون بود. امکان خرید کاربران داخل کشور از این دو فروشگاه‌ بزرگ دنیا حدود دوماه پیش از سوی حسین مهری، مدیرعامل شرکت پست مطرح شده بود اما این خبر به شکل رسمی در نشست خبری اخیر وی در روز جهانی پست عنوان شد؛ درست یک روز بعد از اعلام این خبر، توئیتر eBay در پاسخ به سؤالی در خصوص این همکاری، آن را تکذیب و اعلام کرد «هر چند تحریم‌ها ممکن است از برخی کشورها برداشته شود اما ریسک آنقدر هست که اجازه ندهیم خرید از eBay صورت گیرد.» اما مسئولان شرکت پست این تکذیب سایت eBay را به مسائل بین‌المللی و محدودیت‌های ایجاد شده به خاطر تحریم‌ها ارتباط می‌دهند و اعلام می‌کنند که تا چند وقت دیگر با برداشته شدن رسمی تحریم‌ها باب این روابط تجاری بدون هیچ مشکلی گشوده خواهد شد. حالا فارغ از اینکه شرکت پست امکان خرید کاربران داخل کشور از سایت‌های بزرگ دنیا را فراهم کرده است یا نه، بسیاری از کاربران ایرانی سؤالات گوناگونی را در خصوص همکاری جدید ایران با ebay‌و آمازون مطرح می‌کنند. از جمله اینکه پیش از این نیز کاربران ایرانی با فراهم کردن کارت‌های اعتباری خارجی مانند مسترکارت، امکان خرید از این سایت‌های خارجی را داشته‌اند حالا قرار است با کمک شریک تجاری پست(سامانه یاتا) این خرید چه تفاوتی با گذشته داشته باشد؟ خرید از یاتا چه مزیت‌هایی را در مقایسه با خرید از سایت‌های آنلاین ایرانی در اختیار کاربران داخل کشور می‌گذارد؟ کالاهای خریداری شده با چه قیمتی و در چه فاصله زمانی به دست کاربران می‌رسد و ده‌ها سؤال دیگر. در گزارش زیر سعی می‌کنیم به این سؤالات پاسخ دهیم.

 

 

 جامانده از بازار تجارت الکترونیک

در همایشی که ابتدای هفته جاری به مناسبت روز جهانی پست در وزارت ارتباطات برگزار شد، محمود واعظی، وزیر ارتباطات به عنوان یکی از سخنرانان این همایش با اشاره به عقب ماندن ایران از بازار تجارت الکترونیک اعلام کرد؛ حجم پولی در تجارت الکترونیک جهان 5/1 تریلیون دلار است که 70 درصد این حجم پولی را مبادلات فرامرزی تشکیل می‌دهد. وی با اشاره به این آمار، از عقب‌ماندگی ایران در مبادلات تجارت الکترونیک جهان سخن گفت و تصریح کرد: ایران یک درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. بنابراین باید حجم تجارت الکترونیک ایران در سال 15 میلیارد دلار باشد اما گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد که ایران در بخش تجارت الکترونیک بسیار ضعیف عمل کرده و فاصله زیادی با دنیا دارد.

 

وزیر ارتباطات در این همایش یکی از راه‌های رشد تجارت الکترونیک را در تغییر ساختار شرکت پست عنوان و تأکید کرد که این شرکت می‌تواند با همکاری شرکت‌های بخش خصوصی و همچنین ایجاد نوآوری در سرویس‌هایش، این شکاف را در بخش تجارت الکترونیک کم کند.

 

حسین مهری، مدیرعامل شرکت‌پست در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران، با اشاره به برنامه‌های گوناگون این شرکت در جهت توسعه و ایجاد نوآوری در سرویس‌های پستی کشور می‌گوید: «شرکت پست در چند سال گذشته به عنوان یکی از شرکت‌های ضررده به حساب می‌آمد که در سال 92 این میزان ضرر براساس صورت‌های مالی برابر با 3 هزار و 550 میلیارد ریال بود اما در دوسال گذشته با اصلاح ساختار اقتصادی، مالی، فنی و نیروی انسانی و… توانستیم این میزان ضرر را کاهش دهیم تا جایی که در حال حاضر این ضرر سر به سر است و به نوعی می‌توان گفت با راه‌اندازی سرویس‌ها و طرح‌های زیرساختی مختلف توانسته‌ایم به سود هم دست پیدا کنیم.»

 

وی در پاسخ به این سؤال «ایران» که این شرکت برای رشد در بخش تجارت الکترونیک چه فعالیت‌هایی انجام داده است به همکاری‌اش با یک شریک پستی هوشمند اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در چند سال گذشته تعاملاتی با فعالان بخش خصوصی داشته‌ایم که یکی از این فعالان، شرکتی با نام «یاتا» است که به عنوان اپراتور جدید پستی توانسته قرارداد‌هایی با بازیگران بزرگ بازار تجارت الکترونیک مانند eBay و آمازون داشته باشد.»

 

مهری در واکنش به تکذیب سایت eBay در خصوص همکاری با شرکت پست ایران، این رفتار سایت eBay را طبیعی عنوان کرده و تأکید می‌کند که این فروشگاه به خاطر محدودیت‌هایی که هنوز به دلیل تحریم‌ها وجود دارد حاضر به علنی کردن همکاری‌اش با ایران نیست.

 

مدیرعامل شرکت پست می‌گوید: «در حال حاضر کالاهای سفارش شده کاربران ایرانی از طریق یاتا به نمایندگی این شرکت در ترکیه ارسال و در نهایت به ایران فرستاده می‌شود. اما در دوماه آینده و با برداشته شدن رسمی تحریم‌ها ایران نیز مانند دیگر کشورها با فروشگاه‌های آنلاین مطرح دنیا در ارتباط خواهد بود و سرویس‌های مورد نظر کاربران را در اختیارشان می‌گذارد.»

 

 چه اتفاقی در راه است

خرید از سایت‌های بزرگی همچون eBay و آمازون اتفاقی جدید برای کاربران داخل کشور نیست، چرا که تا پیش از راه‌اندازی سامانه «یاتا» بسیاری از سایت‌های اینترنتی می‌توانستند با فراهم کردن کارت‌های اعتباری خارجی امکان خرید کاربران کشور از چنین سایت‌هایی را فراهم کنند. فرزانه دانشمند، مدیرعامل اپراتور هوشمند پستی (یاتا) در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران در این خصوص می‌گوید: «با «یاتا» کاربران ایرانی برای خرید از سایت‌های خارجی اشاره شده نیاز به کارت‌های اعتباری خارجی ندارند و می‌توانند با کارت‌های بانکی فعلی خود دست به خرید بزنند.

 

همچنین «یاتا» امکانات گوناگون دیگری مانند تخفیف، در نظر گرفتن امکانات ویژه برای خریداران خاص و… را در اختیار کاربران خود می‌گذارد که این امکانات پیش از این برای آنها فراهم نبوده است. در کنار تمام این‌ها ما خودمان را موظف می‌دانیم مشاوره‌های مورد نیاز هنگام خرید را به کاربران ایرانی بدهیم تا به خاطر مسیر طولانی تهیه محصولات مورد نیازشان، یک سبدکالای مناسب و اقتصادی را انتخاب و خریداری کنند.»

فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بعد از مطرح شدن امکان خرید از eBay و آمازون پر است از نظرات گوناگون کاربران. بخشی از این نظرات در خصوص زمان طولانی تحویل مرسولات سفارشی و قیمت بالای این نوع خرید به خاطر تعرفه‌های گمرکی و پستی است. دانشمند در خصوص امکان کاهش زمان تحویل مرسولات و تغییر در تعرفه‌های گمرکی اعلام می‌کند که سامانه «یاتا» برای ارسال سریع سفارشات کاربران ایرانی از سایت‌های مورد اشاره، در حال افزایش هاب لجستیک خارجی(همکاران تجاری) خود است. براساس اظهارات وی همکاران تجاری این سامانه در حال حاضر در ترکیه، دوبی، آلمان و امریکا حضور دارند و بزودی نیز یک همکار جدید تجاری دیگر این شرکت در ایتالیا مستقر می‌شود.

 

مدیرعامل اپراتور هوشمند پستی «یاتا» تأکید می‌کند با افزایش میزان همکاران تجاری، کالاهای سفارشی کاربران از این سایت‌های فروش آنلاین بسرعت و بدون معطلی ارسال می‌شود. اما او در خصوص بالا رفتن قیمت خرید کالا از این طریق به خاطر مسائل گمرکی و ارز می‌گوید: «برای کاهش هزینه‌های سربار این نوع خرید مانند هزینه گمرکی، «یاتا» و شرکت پست مذاکراتی را با گمرک کشور انجام داده‌اند و امیدواریم این مذاکرات به نتیجه برسند.»

 

یکی از نکات مثبت سایت‌های فروش آنلاینی مانند eBay و آمازون امکان برگرداندن محصولات سفارشی کاربران در صورت وجود مشکل یا نارضایتی کاربران است. حالا در این بین این سؤال پیش می‌آید که آیا کاربران ایرانی نیز امکان بازگرداندن کالاهای سفارشی خود را در صورت وجود مشکل دارند؟ مدیرعامل اپراتور هوشمند پست اعلام می‌کند که اگر مشخص شود کاربر واقعاً از کالای سفارشی خود راضی نیست، سایت «یاتا» مسئولیت این خرید را برعهده خواهد گرفت. براساس اظهارات دانشمند در صورت بروز اشتباه هنگام ثبت سفارش کالا و براساس نوع اتفاق، سامانه «یاتا» یا هزینه این سفارش را به کاربر بازمی‌گرداند یا یک سفارش دیگر برای چنین کاربری به ثبت می‌رساند.

 

او با اشاره به خرید‌های کاربران از این سامانه در فاز آزمایشی آن می‌‌افزاید: «در دوماه گذشته که این سایت شروع به فعالیت کرد نزدیک به 120 سفارش ثبت شد که از بین این میزان تنها یک نفر از کالای ارسالی راضی نبود و در این خصوص، «یاتا» پول این سفارش را به کاربر بازگرداند.»

 

مدیرعامل اپراتور هوشمند پستی «یاتا» همچنین تأکید می‌کند که این سامانه قرار نیست به رقیبی برای دیگر فعالان داخلی فروش آنلاین تبدیل شود، چرا که با وجود حضور بازیگران مختلف در زمینه خرید و فروش آنلاین تنها یک درصد این بازار گرفته شده است. به باور وی این بازار آنقدر کشش دارد که باید تعداد مشتریان آن با افزایش قابل توجهی روبه رو شود. دانشمند تأکید می‌کند رفتار‌های کاربران ایرانی در آینده به این بازار شکل خواهد داد و هر کدام از این سرویس‌های فروش آنلاین می‌توانند بخش‌های متفاوتی از نیاز این کاربران را برطرف کنند.