نرمافزار ارتباطی تلگرام که این روزها مورد توجه و اقبال ایرانیان است، تاکنون سرویسهای مختلفی را ارائه کرده است و شاید یکی از دلایل محبوبیت این نرمافزار، همین سرویسهای متفاوت باشد. در میان خدمات ارائهشده، امکان ساخت استیکر، ساخت ربات و امکان ایجاد کانال، حاشیهساز شده است.
«گرداب» وابسته به سازمان بررسی جرایم سازمانیافته با این مقدمه نوشت: ارائه استیکرهای غیراخلاقی یا ساخت استیکر با تصاویر کاربران دیگر، نخستین حاشیه این نرمافزار بود. در حالیکه گمان میرفت این اقدامات باعث خواهد شد که کاربران ایرانی نتوانند از تلگرام استفاده کنند اما موضوع با همکاری شرکت مذکور، ختم به فیلتر نشد. واضح است که مدیران تلگرام نیز نمیخواهند حجم بالای مخاطبان ایرانی خود و منافعی که از این ناحیه به آنان میرسد، را از دست بدهند.
اکنون پس از غیر فعال شدن این امکان، دو امکان ایجاد ربات و کانال، محلی برای جولان برخی افراد سودجو شده است؛ عدهای که به صورت فردی یا سازماندهیشده در پی نشر محتوای خاص روی گوشیهای مردم هستند؛ محتوایی که به نظر میرسد با همه بندهای فهرست مصادیق محتوای مجرمانه (موضوع ماده 21 قانون جرایم رایانهای)، قابل تطبیق است:
الف) محتوا علیه عفت و اخلاق عمومی
ب) محتوا علیه مقدسات اسلامی
ج) محتوا علیه امنیت و آسایش عمومی
د) محتوا علیه مقامات و نهادهای دولتی و عمومی
ه) محتوایی که برای ارتکاب جرایم رایانهای به کار میرود (محتوای مرتبط با جرایم رایانهای)
و) محتوایی که تحریک، ترغیب یا دعوت به ارتکاب جرم میکند (محتوای مرتبط با سایر جرایم)
ز) محتوای مجرمانه مربوط به امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی
ح) محتوای مجرمانه مرتبط با انتخابات مجلس شورای اسلامی
ط) محتوای مجرمانه مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری
سوای از کاربرانی که به گوشهای از اقدامات مجرمانه آنها در بالا اشاره شد، تعدادی از سایتهای معاند نیز اقدام به راهاندازی کانال در تلگرام کردهاند؛ اقدامی که میتوان آن را در راستای پروژه نفوذ دشمن نیز ارزیابی کرد.
فهم اینکه این سایتها به چه دلیلی فیلتر شدهاند، چندان دشوار نیست. کافی است به محتوای آنها نگاهی انداخت؛ محتوایی که میتوان گفت با هر یک از بندهای فوق، قابل تطبیق است.
اینک استفاده از بستر تلگرام برای انتشار محتوای مجرمانه موجب نگرانی سایر کاربران شده است. چرا که با تداوم وضع موجود، احتمال آن وجود دارد که دود بیفرهنگی این عده، به چشم همه کاربران برود.
بخشی از کاربران با درک این موضوع، در گروههای خود مباحثی مانند راهاندازی کمپین درخواست از این سایتها برای خروج از تلگرام را مطرح میکنند.
گرداب ضمن هشدار جدی به این کاربران (بهویژه کسانی که به صورت سازماندهیشده این اقدامات را انجام میدهند) به مسئولان وزارت ارتباطات پیشنهاد میکند برای این موضوع نیز چارهای بیندیشند و موضوع را به گونهای با مدیران نرمافزار مذکور حل و فصل کنند.
فراموش نکنیم که در توضیح کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه برای فیلترینگ ویچت آمده بود: «به دلیل اینکه نرمافزار ویچت علاوه بر جمعآوری کلیه اطلاعات موجود در گوشیهای کاربران و رصد ارتباطات اعضاء، حریم خصوصی آنها را نقض نموده و در عین حال این نرمافزار عامل انتشار بسیاری از محتواهای مجرمانه غیراخلاقی و مستهجن که برای نوجوانان ضررهای جبرانناپذیری را بهدنبال داشته و به خاطر آسیبهای اجتماعی بسیار زیادی که برای جامعه در بر داشته و دارد و همچنین به لحاظ اینکه ایجادکنندگان این نرمافزار در خارج از کشور قرار داشته و به هیچ وجه پاسخگوی تخلفات خود و شکایات خانوادههای زیاندیده نبوده و نیستند؛ بنابراین کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در اجرای درخواستهای متعدد خانوادههای آسیبدیده ناچار به فیلتر و مسدودسازی نرمافزار مذکور گردیده است.»