از اوکراین سرد تا مدیرعاملی WhatsApp
«جان کوم» که یکی از موسسان پیام‌رسان معروف WhatsApp است، بخشی از سهام خود در شرکت فیس‌بوک را فروخته است. اوایل هفته گذشته او در حدود 300 میلیون دلار از سهامش در فیس‌بوک را فروخت. با این حال اما او همچنان یکی از ثروتمندان حوزه تکنولوژی به حساب می‌آید. این در حالی است که او همچنان به کسب و کار خانوادگی‌اش در زمینه صنعت غذا علاقه دارد. با این اوصاف شاید برایتان جالب باشد تا حقایقی درباره کوم بدانید:
ارزش دارایی‌های خالص کوم برابر با 8/ 8 میلیارد دلار است تا او جایگاه سوم را در فهرست ثروتمندترین کارآفرینان آمریکایی زیر 40 سال در مجله فوربس به خودش اختصاص بدهد. با این حال اما مدیر عامل WhatsApp پیشینه‌ای نه‌چندان ثروتمند دارد؛ او در سال 1976 در اوکراین به دنیا آمده است، آن هم در خانواده‌ای که حتی امکان دسترسی به آب بهداشتی هم نداشتند! او زندگی در کشورش و در حاشیه شهر کیف را اینطور توصیف می‌کند: «این منطقه به قدری قدیمی بود که حتی مدرسه ما یک سرویس دستشویی در محیط داخلی نداشت. زمستان اوکراین را تصور کنید؛ بچه‌ها مجبور بودند در دمای زیر 20 درجه سانتیگراد تمام محوطه پارکینگ را برای استفاده از سرویس دستشویی طی کنند. این در حالی بود که فضای عمومی تفکر در جامعه بسیار بسته بود.»
بعد از آنکه کوم شانزده ساله شد، به همراه مادرش به آمریکا مهاجرت کرد تا در آپارتمان کوچکی در مانتین‌ویو در کالیفرنیا زندگی کند؛ جایی که آنها در رفاه زندگی می‌کردند و از کوپن‌های غذا بهره‌مند می‌شدند. او در دوره دبیرستان سعی کرد دانش کامپیوتر را خودش و با خواندن کتاب‌های راهنما یاد بگیرد. او این کتاب‌ها را از فروشگاه‌های محلی می‌خرید و سپس هر کدام را که می‌خواند، پس می‌داد. او در نهایت در دانشگاه دولتی سن‌خوزه ثبت‌نام کرد و همزمان به عنوان یک تست‌کننده امنیتی هم در Ernst and Young مشغول به کار شد. در همان اوایل کار، او با «بریان اکتون» یکی از اولین کارمندان شرکت یاهو آشنا شد و شش ماه بعد در سال 1997 اکتون به کوم کمک کرد تا شغلی در بخش امنیت یاهو برای خودش پیدا کند.
در همان دو هفته اول کار در یاهو، کوم 21 ساله سعی کرد تا به‌صورت نیمه‌وقت به دانشگاه سن‌خوزه برود. این در حالی بود که او به‌صورت تمام‌وقت در یاهو مشغول به کار بود. با این حال وقتی که «دیوید فیلو» یکی از موسسان یاهو و البته مربی کوم او را صدا زد و درباره مشکلاتی که در بخش سرورها ایجاد شده به او گوشزد کرد، کوم تصمیم گرفت که خیلی زود دانشگاه را رها کند.
در حالی که در یاهو مشغول به کار بود،به یک گروه هکرهای نخبه که در زمینه امنیت فعالیت می‌کردند به نام w00w00 پیوست. این کار کمک زیادی به حل مشکلات یاهو در زمینه حملات هکرها کرد. کوم 9 سال در یاهو باقی ماند و تا سمت مدیر بخش مهندسی زیرساخت هم رسید و رشد کرد. با این حال در سال 2007 او و اکتون همزمان با یکدیگر این شرکت را ترک کردند و مدتی را به سفر در آمریکای‌جنوبی و تفریح گذراندند. وقتی از سفر برگشتند، هر دو درخواست استخدام در فیس‌بوک را دادند و جالب اینکه فیس‌بوک درخواست آنها را رد کرد. در این مدت بیکاری، کوم به کاری که می‌خواهد در آینده انجام دهد و ایده اینکه افراد بتوانند پست‌های خودشان در شبکه‌های اجتماعی را با گوشی موبایل‌شان آپدیت کنند، فکر کرد. به این ترتیب بود که کوم WhatsApp را در روز تولدش یعنی 24فوریه 2009 معرفی کرد. تا تابستان آن سال او و اکتون این محصول را به یک اپلیکیشن پیام‌رسان تبدیل کردند.
اولین دفتر این شرکت در واقع دو کابین کوچک بود و ابزار و لوازم‌شان هم با شرکت Evernote به صورت اشتراکی مصرف می‌شد. کارمندان در این دفتر کوچک برای گرم کردن خودشان را در پتو می‌پیچیدند. کوم و اکتون به خاطر تجربه‌ای که از کار در یاهو داشتند، سعی داشتند فلسفه محصول‌شان را روی تبلیغات متمرکز کنند. به این ترتیب WhatsApp روز به روز رشد کرد تا اینکه توانست در سال 2012 توجه مارک زوکربرگ و در واقع فیس‌بوک را به خودش جلب کند. به این ترتیب زوکربرگ با کوم تماس گرفت. آنها مدتی با هم پیاده‌روی کردند و قهوه نوشیدند، اما به نتیجه‌ای نرسیدند. با این حال هر دو با هم در تماس بودند، بیشتر به پیاده‌روی می‌رفتند و درباره نقطه‌نظراتشان با یکدیگر صحبت می‌کردند. تا اینکه بالاخره در ماه فوریه سال 2014 هر دو بعد از یک مهمانی شام به نتیجه رسیدند.
پیشنهاد خرید WhatsApp توسط مارک زوکربرگ در سر میز شام مطرح شد. کوم دو روز به این پیشنهاد فکر کرد و در نهایت در روز عشاق به خانه زوکربرگ رفت تا سر میز شام زوکربرگ و همسرش اعلام کند که پیشنهاد فیس‌بوک برای خرید WhatsApp را پذیرفته است.
چند روز بعد در حرکتی نمادین کوم اوراق اداری مربوط به فروش شرکتش به فیس‌بوک را روی در دفتر قبلی خودش امضا کرد. این دفتر کمی آن طرف‌تر از دفتر مرکزی WhatsApp در مانتین‌ویو قرار دارد. به این ترتیب ارزش سهام کوم در WhatsApp ناگهان به 8/ 6 میلیارد دلار رسید. کوم به هیات‌مدیره فیس‌بوک پیوست و قرار شد درآمد سالانه یک دلاری داشته باشد، در حالی که بخشی از سهام این شرکت را به ارزش دو میلیارد دلار در اختیار گرفت. چند روز بعد کوم به همراه اکتون برای حضور در کنگره جهانی موبایل به شهر بارسلونا رفت تا جشن تولد سی و هشت سالگی خودش را همراه با جشن فروش WhatsApp به صورت همزمان در آنجا برگزار کند.
او یک خودروی پورشه دارد که پیش از فروش شرکتش به فیس‌بوک آن را خریده است. کوم بارها اعلام کرده دوست ندارد به او کارآفرین بگویند و ترجیح می‌دهد روی تولید محصولات کاربردی کار کند تا جمع کردن ثروت. مدتی بعد از فروش شرکتش، او 556 میلیون دلار به بنیاد Silicon Valley Community برای کارهای انسان‌دوستانه کمک کرد. جالب است بدانید که وقتی فیس‌بوک WhatsApp را خرید این پیام‌رسان 450 میلیون نفر کاربر فعال ماهانه داشت که این تعداد حالا به 900 میلیون نفر رسیده است.