رشد سریع کاربران تلفن هوشمند در ایران
تخمین زده میشود حدود 40 میلیون ایرانی تلفن هوشمند داشته باشند
امروزه کمتر کسی را میبینیم که تلفن همراهی که در دست دارد هوشمند نباشد. تلفنهای هوشمند در سالهای اخیر به ابزاری مهم برای انجامدادن کارهای روزانه تبدیل شدهاند و برای اغلب افراد زندگی بدون این دستگاه حتی برای یک روز هم دشوار است. حالا دیگر بیشتر مردم درصد قابل توجهی از کارهای روزانه خود را به کمک موبایلهای هوشمندشان انجام میدهند؛ از انجام کارهای مالی و بانکی گرفته تا دریافت اخبار و اطلاعات. این موضوع در همه کشورهای دنیا به چشم میآید به‌ویژه در کشورهای توسعهیافته که از پهنای باند مطلوبی بهره میبرند. با این حال در کشور ما هم باوجود محدودیتهایی که در فضای مجازی وجود دارد و همچنین سرعت پایین اینترنت در مقایسه با کشورهای توسعهیافته این رشد استفاده از تلفن همراه هوشمند در بین کاربران کاملا محسوس است. به‌طور کلی فراهم شدن زیرساختهای مناسب نقش مهمی در توسعه استفاده از تلفنهای همراه هوشمند دارد.
رشد چشمگیر استفاده کاربران تلفن همراه از موبایلهای هوشمند علل متفاوتی دارد که یکی از تاثیرگذارترین آنها سرعت اینترنت است. در کشور ما با اینکه هنوز هم پهنای باند مطلوبی در اختیار کاربران نیست ولی از هنگام شکستن انحصار نسل سوم موبایل، که پیش از آن در دست اپراتور سوم بود، وضعیت روی آوردن کاربران به استفاده از اینترنت همراه تغییر جالب توجهی کرد. پیش از آن، که مشترکان اپراتورهای اول و دوم موبایل اینترنت 2G در اختیار داشتند، تمایلی به استفاده از اینترنت همراه وجود نداشت و کمتر کسی پیدا میشد که اینترنت 2G را در تلفنش فعال کند چراکه استفاده مطلوبی هم نمیشد کرد. به این ترتیب کاربرانی هم که تلفن هوشمند نداشتند چندان احتیاجی به استفاده و به تبع آن خرید این نوع دستگاه نداشتند. پس از شکستن انحصار نسل سوم موبایل، اپراتورهای اول و دوم که تعداد مشترک قابل توجهی دارند اینترنت نسل سوم یا همان 3G را ارائه کردند و از آن به بعد بود که کاربران به سمت استفاده از اینترنت در تلفنهای همراهشان روی آوردند و به دنبال آن نیاز به داشتن تلفن همراه هوشمند بیش از هر زمانی احساس شد. به همین ترتیب اینترنت نسل چهارم استفاده از اینترنت همراه را فراگیرتر از گذشته کرد.
از طرفی نباید از نقش مهم و تاثیرگذار شبکههای اجتماعی موبایلی در این روند غافل شد. افزایش انواع اپلیکیشنهای کاربردی و جذاب برای سیستم عاملهای موبایل استفاده از اسمارتفونها را در کشورمان کاربردیتر کرده و هر روزه افراد بیشتری به سمت استفاده از این ابزار، گرایش پیدا می‌کنند. استقبال مردم از شبکههای اجتماعی موبایلی به حدی بوده که به مرور کار را به جایی رسانده که اگر تلفن همراه هوشمند نداشته باشید به دنبال آن از محافل دوستانه مجازی هم جدا افتاده و نه از حال و احوال کسی از دوستانتان خبر دارید و نه از اخبار و مسائل روز. برنامههای کاربردی مانند اپلیکیشنهای پرداخت آنلاین هم به نوبه خود در این سیر نقش داشتهاند. وقتی می‌توان این امکانات متنوع را با تهیه یک گوشی هوشمند در اختیار داشت چرا گوشی معمولی؟ این سوالی است که برای همه کاربران دیر یا زود پیش میآید و درنهایت همه را متقاعد میکند که به خرید گوشی هوشمند اقدام کنند. موضوعی که در این بین میتواند نقش تعیینکننده داشته باشد قیمت گوشی است که برخی سازندگان تلفن همراه این مشکل را هم حل کردهاند. قیمت تلفن هوشمند در سالهای ابتدایی ظهور به طرز چشمگیری بیشتر از گوشیهای معمولی بود ولی حالا مدتی است که بهراحتی می‌توان با صرف هزینهای نه‌چندان زیاد یک گوشی هوشمند تهیه کرد. علت این امر هم این است که در مقطعی از زمان گوشیهای هوشمند را فقط صاحبان برندهای بزرگ و مشهور عرضه می‌کردند بنابراین قیمت این گوشیها هم بالا بود. ولی بهمرور که بقیه شرکت‌ها هم دست به تولید گوشیهای هوشمند زدند قیمت این نوع دستگاه را دربازار تلفن همراه پایین آوردند.
حالا دیگر حتی گوشیهای هوشمندی تولید شدهاند که قیمت آنها از گوشی معمولی هم کمتر است. اخیرا شرکت الجی از یک گوشی 10 دلاری رونمایی کرده که سر و صدای زیادی هم به پا کرد. این گوشی که در فروشگاه اینترنتی وال‌مارت با قیمت 82/ 9 دلار برای فروش قرار داده شده بود پس از گذشت ساعاتی تمامی موجودیاش به پایان رسید. البته این گوشی تواناییهای چندان بالایی ندارد ولی نیازهای اولیه کاربر را کمال و تمام برآورده میکند. پردازنده 2 هستهای با فرکانس کاری 2/ 1 گیگاهرتز، صفحه نمایش 8/ 3 اینچی، ۴ گیگابایت حافظه داخلی قابل افزایش تا ۳۲ گیگابایت و دوربین ۳ مگاپیکسلی از ویژگیهای این گوشی است که همان‌طور که میبینید در مقایسه با قیمتی که دارد از امکانات و ویژگیهای مناسبی برخوردار است. به علاوه سیستم عامل پیش‌فرض این گوشی اندروید ۴.۴ بوده و از 3G نیز پشتیبانی میکند.
این دسته از تلفنهای همراه حتی میتوانند برای شرکت‌های بزرگ تهدید به حساب بیایند ولی از طرفی موردی که موجب بقای شرکت‌های بزرگ میشود لوکسگرایی افراد است. بسیاری از افراد تلفنهای همراهی را میخرند که شاید بتوان گفت حتی از 10 درصد از امکانات آن نمیتوانند استفاده کنند. افشار فروتن لاریجانی، رئیس انجمن صنفی فروشندگان سیمکارت، گوشی و لوازم جانبی کشور در این باره به «دنیای اقتصاد» میگوید: کاربران و مصرفکنندههای تلفن همراه عمدتا به دو دسته تقسیم میشوند؛ یک دسته کاربرانی هستند که استفادهای که از تلفن همراه دارند فقط در حد برقراری ارتباط کلامی و گاهی پیامک است. دسته دوم هم که تعدادشان بیشتر از دسته اول است افرادی هستند که توانمندی و کاربری خاص خود را دارند و نیازشان فراتر از ارتباط کلامی و متنی صرف است و به گوشی به چشم یک رایانه همراه نگاه می‌کنند.
فروتن درباره دسته اول میگوید: اغلب این افراد با وجود اینکه نیازی به تلفن هوشمند ندارند به علت میل به تجملگرایی به خرید گوشیهای معمولی رضایت نمیدهند و به سراغ خرید گوشیهای هوشمند میروند. برخی هم که امکان و توانایی استفاده از گوشی هوشمند را ندارند به دنبال تکنولوژی روز و استفاده از امکانات جدید هستند. درواقع هرچه رو به جلو میرویم افرادی را میبینیم که در گذشته توانمندی استفاده از گوشی هوشمند را نداشتند ولی حالا تا حدی هرچند کم از امکانات گوشی هوشمند استفاده می‌کنند و این روند در حال افزایش است. به گفته فروتن 70 درصد کاربران تلفن همراه کسانی هستند که اگر هم تلفن هوشمند ندارند جزو برنامههایشان است که تهیه کنند.
درباره آمار دقیق کاربران تلفن همراهی که گوشی هوشمند دارند به سراغ گمرک رفتیم. ولی متاسفانه از آنجا که 90 درصد واردات تلفنهای همراه در کشور به صورت قاچاق و غیررسمی است نمی‌توان آمار دقیقی از گوشیهای موجود در کشور داشت. به‌طور کلی تلفنهای همراهی که از راه قانونی در هفت ماه ابتدایی سال جاری به کشور وارد شدهاند 303 هزار و 532 کیلوگرم به ارزش تقریبی 131 میلیون دلار است که باز هم متاسفانه این آمار کمکی نمی‌کند تا دستکم دریابیم که از این میزانی که به‌طور قانونی وارد کشور میشوند چه درصدی تلفن هوشمند است. البته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پنجمین جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطلاعات که در اردیبهشت سال‌جاری برگزار شد با بیان اینکه ۷۱ میلیون ایرانی از تلفن همراه استفاده می‌کنند، گفته بود: 5/ 27 میلیون گوشی تلفن هوشمند در کشور فعال است و ۹ میلیون نفر نیز از اینترنت موبایل استفاده می‌کنند که قطعا تا الان این آمار با رشدی که دارد بسیار بیشتر شده است.
برای دریافتن تخمینی از تعداد تلفنهای موجود در کشور می‌توان از اپراتورها هم کمک گرفت که ما این کار را کردیم. همراه اول تعداد کل تلفنهای همراه در این اپراتور را 64 میلیون نفر اعلام کرده است که از این میان حدود 47 میلیون نفر را دارای تلفن همراه هوشمند دانسته است. در نهایت هم تعداد تلفنهای همراه هوشمند فعال در این اپراتور را 20 میلیون نفر اعلام کرده است. اپراتور دوم هم چندی پیش اعلام کرده بود که 5/ 12 میلیون مشترک از شبکه 3G ایرانسل در کشور استفاده می‌کنند. این اپراتور در پاسخ به «دنیای اقتصاد» درباره تعداد کاربران تلفنهای هوشمند اعلام کرد که مجاز به ارائه آمار تعداد کاربران اسمارتفون نیست با این حال چندی پیش اعلام کرده بود 14 میلیون کاربر خدمات پهنباند دارند. اپراتور سوم موبایل نیز مرداد ماه سال جاری اعلام کرده تعداد مشترکانش به عدد چهار میلیون و 300 هزار مشترک رسیده است. با توجه به اینکه اغلب مشترکان رایتل از دیتا استفاده می‌کنند و به‌طور کلی رایتل از زمان ظهور، به علت داشتن اینترنت G3 کاربرانی را به سمت خود جذب کرد که از اینترنت استفاده می‌کردند، می‌توان تخمین زد که درصد جالب توجهی از این میزان از دستگاه هوشمند استفاده می‌کنند. به‌طور کلی با توجه به آمارهای جستهگریختهای که بهدست آوردیم می‌توان به‌طور تقریبی گفت که در حال حاضر حدود 40 میلیون کاربر تلفن همراه داریم که این رقم نیز روزبهروز در حال افزایش است.
آمار جهانی
اریکسون موبیلیتی (Ericssin mobility) اخیرا گزارش سالانهای منتشر کرده که براساس تحقیقی که انجام شده است در حال حاضر 6/ 2 میلیارد کاربر جهانی تلفن همراه وجود دارد که پیشبینی میشود این رقم تا سال 2020 به 1/ 6 میلیارد کاربر برسد. این 1/ 6 میلیارد کاربر تلفن هوشمند به این معنا است که در پنج سال آتی 70 درصد کل جمعیت جهان از تلفن هوشمند استفاده می‌کنند. بر اساس این گزارش 90 درصد از این میزان هم توسط شبکههای پهنباند تلفن همراه پوشش داده خواهند شد. طبق تحقیقات اریکسون موبیلیتی، تقریبا 80 درصد از مشترکان جدید از آسیا-اقیانوسیه، خاورمیانه و آفریقا خواهند بود. این گزارش میافزاید: با ادامه رشد و توسعه دستگاههای تلفن هوشمند پیشبینی میشود که رقم ترافیک داده تلفن هوشمند در سال 2020 به 10 برابر برسد. این گزارش همچنین درباره ترافیک ویدئو تا سال 2020 آورده است: در این حوزه هرسال تقریبا رشدی برابر با 55 درصد به صورت سالانه خواهیم داشت و حدود 60 درصد از ترافیک داده تلفن همراه تا آن زمان را ویدئو دربر خواهد گرفت.