قاتل کامپیوترهای ارزان‌قیمت کیست؟
در سال ۲۰۰۸، نِت‌بوک‌های ارزان‌قیمت سهم بزرگی از بازار کامپیوترهای شخصی را در دست داشتند. بازار پُر بود از لپ‌تاپ‌های کم‌توان و ارزان. اما آن دوران به‌سر رسیده. کامپیوترهای ارزان‌قیمت ویندوزی کم‌کم می‌روند که به تاریخ بپیوندند. اما چه چیزی جای آن‌ها را تنگ کرده بود؟ احتمالا شما پاسخ این سوال را می‌دانید. تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها کمر همت به حذف PCهای ارزان‌قیمت بسته‌اند. در ادامه با آمار دقیق به این تغییر رویکرد مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان خواهیم پرداخت.
با کوچک‌تر شدن بازار کامپیوترهای شخصی، دستگاه‌های موبایل توانسته‌اند جای کامپیوترهای ارزان‌قیمت را بگیرند. این روزها آن‌دسته از افرادی که به دنبال خرید یک کامپیوتر جدید هستند، بیشتر ترجیح می‌دهند یک کامپیوتر قدرتمند بخرند. روزبه‌روز افراد کمتری به خرید لپ‌تاپ‌های ضعیف و ارزان تن می‌دهند. هنوز هم ردپای لپ‌تاپ‌های ارزان‌قیمت در بازار دیده میشود؛ اما این میزان هرگز به اندازه‌ی چند سال پیش نیست. همین حالا شما می‌توانید با قیمتی بسیار ناچیز یک لپ‌تاپ ویندوزی ارزان‌قیمت یا یک کروم‌بوک را از بازار بخرید.
اما اگر این کار را کردید بدانید که در اقلیت قرار گرفته‌اید. در واقع هیچ خرده‌ای به این انتخاب نمی‌توان گرفت. در برخی موارد خرید چنین محصولاتی کاملا منطقی است. آن‌چه این‌جا گفته میشود، بیشتر به روند بازار مصرف اشاره دارد. کروم‌بوک‌ها را مثال می‌زنیم. کروم‌بوک‌ها با وجود برگ برنده‌شان (قیمت مناسب) نتوانسته‌اند در این بازار جدید جایگاه مناسبی را برای خود دست‌وپا کنند. کروم‌بوک‌ها در حال حاضر، تنها ۲٫۸ درصد از بازار PCها را در دست دارند.
دو شرکت اچ‌پی (HP) و دل (Dell) سعی دارند به‌تدریج و طی چند مرحله، تولید کامپیوترهای ارزان‌قیمت‌شان را به حداقل برسانند. این شرکت‌ها هنوز هم چند دستگاه لپ‌تاپ و دسکتاپ زیر ۳۰۰ دلار را روانه‌ی بازار کرده‌اند. واضح است که شرکت‌های تولیدکننده هم بی‌جهت حاضر نیستند در یک بازار متزلزل و با حاشیه‌ی سود کم، سرمایه‌گذاری کنند.
شرکت‌های مطرحی که تا چند سال پیش بر روی تولید لپ‌تاپ‌های ارزان‌قیمت تمرکز کرده بودند، حالا رَوَند جدید بازار را دریافته‌اند. آن‌ها حالا می‌دانند که فروش لپ‌تاپ‌های ارزان، کم شده و لپ‌تاپ‌های قدرتمند طرفداران خاصی پیدا کرده.
می‌رسیم به سه شرکت ایسر (Acer)، ایسوس (Asus) و لنوو (Lenovo). در حال حاضر، لپ‌تاپ ویندوزی آیدیاپد ۱۰۰ (IdeaPad 100) و کروم‌بوک لنوو از ارزان‌ترین لپ‌تاپ‌های لنوو هستند. قیمت اولی از ۱۷۹ دلار شروع میشود و قیمت دومی هم ۲۰۰ دلار است. مابقی لپ‌تاپ‌های لنوو، بالای ۳۴۱ دلار قیمت دارند. دو شرکت ایسر و ایسوس هم چند سالی است که کروم‌بوک‌های ارزان‌قیمت تولید می‌کنند.
گوگل کرومکروم‌بوک‌ها در سال ۲۰۱۴ و اوایل ۲۰۱۵، با قیمت‌های پایین‌شان بازار کامپیوترهای شخصی را به‌شدت تحت تاثیر قرار دادند. اما آن دوران هم سپری شده. مایکروسافت با مشاهده‌ی کروم‌بوک‌های ارزان، خونش به جوش آمد و سازندگان کامپیوتر‌ها را تشویق کرد تا دست به تولید لپ‌تاپ‌های ویندوزی ارزان بزنند. اما وقتی ویندوز ۸٫۱ جای خود را به ویندوز ۱۰ داد، بار دیگر قاعده‌ی بازی تغییر کرد. از دید آقای «جی چاو» (Jay Chou)، یکی از مدیران موسسه‌ی تحقیقاتی IDC، با انتشار ویندوز ۱۰ حجم زیادی از آن لپ‌تاپ‌های ویندوزی ارزان از بازار حذف شد.
متهمان ردیف اول: گوشی و تبلت
اما چرا کامپیوترهای ارزان‌قیمت به چنین روزی دچار شدند؟ واقعیت این است که حالا وقتی کاربران پای خرید یک محصول می‌روند، نیازهای خود را می‌سنجند و بر اساس آن نسبت به خرید اعمال می‌کنند. تا چند سال پیش، کاربران برای اینترنت‌گردی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی به سمت خرید یک لپ‌تاپ ویندوزی ارزان می‌رفتند؛ اما حالا با وجود تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها، دیگر خرید آن لپ‌تاپ‌ها یا نِت‌بوک‌ها منطقی نیست.
اما خُب هنوز بازار کامپیوترهای شخصی طرفداران پروپاقرص خود را دارد. این عده از خریداران که تعدادشان هم کم نیست، به دنبال خرید کامپیوترهایی قدرتمند و سریع هستند.
آن‌ها حاضرند برای داشتن نمایشگر بهتر، پردازشگر سریع‌تر، رم بیشتر و حافظه‌ی SSD بیشتر، کلی پول خرج کنند. تا وقتی پی‌سی بازها، پی‌سی گیمرها و گرافیست‌ها هستند، کامپیوترهای قدرتمند هم به حیات خود ادامه می‌دهند.
تا چند سال پیش کاربران برای گشت‌وگذار در اینترنت یا استفاده از شبکه‌های اجتماعی ترجیح می‌دادند که یک لپ‌تاپ ارزان داشته باشند؛ اما این روند به‌تدریج تغییر کرد و همه چیز به نفع بازار تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها تمام شد.
بر اساس آمار موسسه‌ی تحقیقاتی IDC، در سال ۲۰۱۵ شرکت‌ها توانستند ۲۷۶٫۲۱ میلیون کامپیوتر شخصی به فروش برسانند. این عدد، ۱۰٫۴ درصد کاهش را در مقایسه با سال قبل‌اش نشان می‌دهد. در سال ۲۰۱۵ لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای رومیزی مخصوص بازی، بیشترین رشد در فروش را تجربه کردند. موسسه‌ی IDC پیش‌بینی کرده که واقعیت مجازی و صنعت بازی، در چند سال آینده، به رونق هر چه بیشترِ بازار کامپیوترهای قدرتمند و گران‌قیمت کمک کنند.
کسب‌وکارها و سازمان‌ها هم هنوز به‌طور کامل با کامپیوترهای شخصی قهر نکرده‌اند. با این وجود، برخی سازمان‌ها به دستگاه‌های هیبریدی (تلفیق تبلت و کیبورد) مثل مایکروسافت سرفیس روی خوش نشان می‌دهند. این دستگاه‌ها هنوز قیمت بالایی دارند؛ ولی ضخامت کم، قابلیت جابه‌جایی آسان و مشخصات سخت‌افزاری مناسب، از آن‌ها جایگزین خوبی برای لپ‌تاپ‌ها می‌سازد.
دو شرکت اینتل و AMD پیش‌بینی کرده‌اند که قیمت کامپیوترهای شخصی امسال بالا می‌رود. سال ۲۰۱۵ هم در مقایسه با سال ۲۰۱۴ با کامپیوترهای گران‌تری روبه‌رو بودیم. البته دو موسسه‌ی IDC و گارتنر (Gartner) به جز چند مورد استثنا، تغییرات زیادی را در رابطه با قیمت‌ها پیش‌بینی نکرده‌اند. از جمله آن موارد استثنا، قیمت دستگاه‌های هیبریدی است. گویا به‌تدریج، با افزایش تقاضا و کاهش قیمت سخت‌افزارهای مورد نیاز، قیمت دستگاه‌های هیبریدی هم پایین می‌آید.
سال گذشته قیمت کامپیوترهای شخصی در ایالات متحده آمریکا افزایش پیدا کرد. نوسانات ارزی هم روی قیمت کامپیوتر در سایر کشورها تاثیرات زیادی گذاشت. محققان بازار تاکید دارند که از این به بعد، قیمت‌ها آن‌چنان روی فروش کلی کامپیوترهای شخصی در بازار تاثیر نخواهند گذاشت. به گفته‌ی محقق موسسه‌ی گارتنر، برای خریداران کامپیوتر، کیفیت [و قدرت] به فاکتور اصلی تبدیل میشود. او اعتقاد دارد که همیشه افرادی هستند که به‌دنبال خرید کامپیوترهای ارزان‌قیمت باشند؛ اما این عده، از این پس در اقلیت خواهند بود.