رگولاتوری: شش شرکت متقاضی پروانه MVNO موافقت اصولی دریافت کردند
اعطای پروانه اپراتورهای مجازی تلفن همراه (MVNO) با مصوبه ۲۱۰ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در واپسین روزهای اسفند ۹۳ کلید خورد. پروانه‌ای که رگولاتوری با هدف افزایش رقابت، افزایش کیفیت و پوشش نیازهای مشترکان خاص و ترغیب نوآوری و ارائه خدمات ارزش افزوده در بازار تلفن همراه کشور به دنبال تدوین و اعطای آن بود و حالا پس از یکسال، در آستانه آخرین ماه سال ۱۳۹۴ شش متقاضی شامل شرکت توسعه فناوری ارتباطات نوین همراه (فناپ)، شرکت های وب، شرکت شاتل، کنسرسیوم شرکت خدمات انفورماتیک و صبانت، کنسرسیوم تجارت الکترونیک پارسیان و کنسرسیوم سامان موافقتنامه اصولی پروانه اپراتور مجازی تلفن همراه (MVNO) را دریافت کردند. اعطای این موافقتنامه از سوی رگولاتوری بهانه گفتگوی زیر با صادق عباسی شاهکوه، معاون بررسیهای فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوئی است.
• آقای دکتر شش متقاضی در حال حاضر موافقت اصولی دریافت کرده‌اند، وضعیت سایر متقاضیان به چه صورت است؟
پس از انتشار فراخوان، ۵۱ متقاضی برای دریافت پروانه اعلام آمادگی کردند که از این تعداد، ۱۱ متقاضی شرایط دریافت پروانه را نداشتند و از این فرایند حذف شدند، از میان ۴۰ متقاضی باقیمانده به ۱۸ شرکتی که تمام شرایط لازم را دارا بودند اعلام شد که ضمانت‌نامه‌های لازم را ارائه کنند، در حال حاضر برای شش متقاضی نامبرده شده که ضمانت‌نامه ارائه کرده‌اند، موافقتنامه اصولی صادر شده است. برای ۱۲ متقاضی دیگر نیز درصورت ارائه ضمانت‌نامه، موافقت اصولی صادر خواهد شد. ۲۲ متقاضی باقیمانده نیز تا پایان بهمن فرصت دارند مدارک خود را تکمیل کنند که در صورت احراز شرایط ، درمورد اعطای موافقتنامه به آنان نیز اقدام خواهد شد.
• شش دریافت‌کننده موافقتنامه اصولی پس از این چه فرآیندی را باید طی کنند؟
دریافت‌کنندگان موافقتنامه اصولی مطابق مصوبه کمیسیون شش ماه فرصت دارند که با اپراتورهای میزبان (اپراتورهای تلفن همراه) برای استفاده از شبکه دسترسی آنها به توافق برسند و درصورت توافق، پروانه برای آنها صادر خواهد شد و پس از آن می‌توانند به ارائه خدمات بپردازند. بر همین اساس پیش‌بینی میشود که در نیمه اول سال ۹۵ صدور پروانه و در نیمه دوم سال ۹۵ آغاز سرویس‌دهی MVNO ها را داشته باشیم.
• آیا متقاضیان دریافت پروانه، از نظر ظرفیت و توان ورود به بازار شرایط یکسان دارند؟
از میان متقاضیان دریافت پروانه، ۱۰ متقاضی دارای شریک خارجی فعال در زمینه مخابرات هستند و ۸ متقاضی با مشارکت دارندگان پروانه ایجاد و بهره‌برداری از شبکه ارتباطات ثابت (FCP) و ۱۳ متقاضی با مشارکت شرکتهای سرمایه‌گذاری برای دریافت پروانه MVNO اقدام کرده‌اند. بعضی از متقاضیان هم دارای ترکیبی از مجموعه‌های فوق هستند که نشان‌دهنده ظرفیت و توان ورود به بازار آنهاست. البته طبیعی است که شرایط آنها یکسان نیست.
• حضور شریک خارجی و یا مشارکت با دارندگان FCP چه مزیتی برای متقاضیان ایجاد می‌کند؟
اپراتورهای MVNO با ریسک نسبتاً بالائی وارد بازار ICT می‌شوند و در صورتی که با اپراتورهای با تجربه وارد فضای فعالیت بشوند، شانس موفقیت بالاتری دارند، به همین دلیل چند متقاضی با مشارکت اپراتورهای بین‌المللی وارد این کسب و کار شدند. از سوی دیگر مشارکت برخی از متقاضیان با دارندگان پروانه FCP در واقع گام اول برای همگرایی شبکه ارتباطات سیار (موبایل) و شبکه ثابت است که آینده خوبی را برای فضای ICT ترسیم می‌کند. ضمن اینکه وجود FCP ها که دارای کاربر هستند شرایط اولیه خوبی برای MVNO ها رقم می‌زند.
• آقای دکتر قطعاً این اقدام پیش زمینه مطالعاتی وسیع داشته است، فکر می‌کنید با توجه به این مطالعات و تعداد متقاضیان دریافت پروانه MVNO ، فضای ICT کشور چقدر ظرفیت برای فعالیت MVNO ها دارد؟
همانطور که اشاره کردید شکل‌گیری MVNO ها براساس مطالعاتی بود که با همکاری حوزه تحقیقاتی کشور و مشاوران داخلی و خارجی انجام شد. براساس برآوردها در طول ۱۰ سال آینده حدود ۱۵ درصد سهم بازار به MVNO ها خواهد رسید. بنابراین انتظار داریم سالانه حدود دو درصد از سهم بازار تلفن همراه برای اپراتورهای MVNO باشد. اینکه هر کدام از MVNO ها چه سهمی از بازار را در اختیار بگیرند به توان خودشان بستگی دارد. البته بازارهای جدیدی مثل M۲M هم می‌تواند اندازه کلی بازار و در نتیجه سهم بازار را افزایش دهد. قاعدتاً متقاضیانی که با اپراتورهای با تجربه وارد این فضا شده‌اند، شانس موفقیت بیشتری در بازار دارند. هر متقاضی ای با طرح تجاری مشخص وارد این فضا شده و هر کدام در زمینه خاصی فعالیت می‌کنند و در فضای رقابتی ممکن است برخی از این اپراتورها در آینده حذف یا ادغام شوند.
• در چنین فضای رقابتی کدام اپراتورهای تلفن همراه ظرفیت بالاتری برای همکاری با اپراتورهای MVNO دارند؟
در این فضا شانس اپراتوری که ظرفیت شبکه خالی بیشتری داشته باشد، بیشتر است.
• با ورود اپراتورهای مجازی همچنان ما تعدد سیمکارت داریم، یعنی مشترک علاوه بر سیمکارت اپراتورهای موجود تلفن همراه ممکن است سیمکارت اپراتور MVNO را هم در اختیار داشته باشد؟
اپراتور MVNO از لحاظ سیمکارت اپراتوری مثل دیگر اپراتورهاست لذا مردم می‌توانند علاوه بر سیم‌کارتهای معمول، سیمکارت MVNO هم داشته باشند. به هر حال مشترک حق انتخاب دارد که صرفاً از سیمکارت اپراتور MVNO استفاده کند یا سیم‌کارتهای چند اپراتور را داشته باشد.
• پس اپراتور MVNO باید خدمات صوت و دیتا نیز ارائه کند؟
این الزامی نیست ولی اگر اپراتوری سبد سرویسهای قابل ارائه‌اش کاستی داشته باشد شانس کمتری برای جذب مشتری دارد. البته ممکن است که یک اپراتور MVNO فقط سیمکارت دیتا ارائه دهد. ما در واقع به مردم حق انتخاب می‌دهیم و کاربران متناسب با نیاز یا خدمات متفاوت اپراتورها، انتخاب می‌کنند چه سرویسی دریافت کنند.