اپراتورهای مجازی گونهای از اپراتورها هستند که عملا امکانات فیزیکی شبکه برای ارسال مکالمات، پیامکها و دادهها را نداشته و از این حیث ملزم به انعقاد قرارداد با یک اپراتور موبایل هستند؛ خودروسازان و تمامی بانکها به این شیوه کسبوکار علاقهمند هستند.
اصول حاکم بر پروانه اپراتورهای مجازی تلفنهمراه در اسفندماه سال گذشته توسط کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تصویب شد.
اپراتورهای مجازی تلفن همراه عملا امکانات فیزیکی شبکه برای ارسال مکالمات، پیامکها و دادهها را ندارند و از این حیث ملزم به انعقاد قرارداد با یک اپراتور موبایل (MNO) هستند تا امکانات فیزیکی برای ارسال محتواهای مذکور را به صورت عمده خریداری کرده و با نشان تجاری خود اقدام به فروش آن در بازار خرد کنند.
اپراتورهای مجازی در دنیا شامل دو نوع Light و Full هستند و همانطور که از اسم آنها بر میآید مدل "لایت" نیازمند زیرساخت خاصی نیست و میتواند از زیرساختهای سوییچینگ و HLR اپراتورهای تلفن همراه استفاده کند.
برخلاف مدل لایت، نوع دیگر که به "فول" شهرت دارد باید شبکه و Core را طراحی و ایجاد کند.
در عمل اگر Full MVNO را معادل اپراتور مجازی نوع اول و Light MVNO را معادل اپراتور مجازی نوع دوم در نظر بگیریم، باید گفت که اپراتور نوع اول غیر از شبکه دسترسی، تمامی قسمتهای دیگر شبکه را میتواند داشته باشد در حالیکه اپراتور نوع دوم، نه تنها در بخش دسترسی بلکه در سایر بخشها نیز صاحب شبکه نیست.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با گذشت حدودا یک سال، سرانجام موافقتنامه اصولی خود را در زمینه ارائه خدمات این حوزه به شرکتهای هایوب، شاتل، کنسرسیوم شرکت خدمات انفورماتیک و صبانت، کنسرسیوم تجارت الکترونیک پارسیان و کنسرسیوم سامان اعطاء کرد.
سال گذشته فراخوان مربوط به دریافت مجوز فعالیت در حوزه MVNO منتشر و طی آن 51 متقاضی برای دریافت پروانه اعلام آمادگی کردند که از این تعداد، 11 متقاضی شرایط دریافت پروانه را نداشتند و از این فرآیند حذف شدند.
از میان 40 متقاضی باقیمانده به 18 شرکتی که تمام شرایط لازم را دارا بودند اعلام شد که ضمانتنامههای لازم را ارائه کنند که تنها شرکتهای مذکور موفق به ارائه ضمانتنامه شدند و موافقتنامه اصولی را دریافت کردند.
طبق اظهارات رگولاتوری، برای 12 متقاضی دیگر نیز در صورت ارائه ضمانتنامه موافقت اصولی صادر خواهد شد. 22 متقاضی باقیمانده نیز تا پایان بهمن فرصت دارند مدارک خود را تکمیل کنند که در صورت احراز شرایط، در مورد اعطای موافقتنامه به آنان نیز اقدام خواهد شد.
دریافتکنندگان موافقتنامه اصولی مطابق مصوبه کمیسیون شش ماه فرصت دارند که با اپراتورهای میزبان (اپراتورهای تلفن همراه) برای استفاده از شبکه دسترسی آنها به توافق برسند و در صورت توافق، پروانه برای آنها صادر خواهد شد و پس از آن میتوانند به ارائه خدمات بپردازند.
بر همین اساس پیشبینی میشود که در نیمه اول سال 95 صدور پروانه و در نیمه دوم سال 95 آغاز سرویسدهی MVNO ها را داشته باشیم.
نکته جالب توجه در این است که از میان 40 متقاضی دریافت موافقتنامه اصولی، شرکتهایی وجود دارند که به نمایندگی از کمپانیهای خودروساز داخلی مانند سایپا و ایرانخودرو هستند؛ این موضوع نشاندهنده جایگاه ارزنده ارتباطات موبایلی در پیشبرد اهداف یک کسبوکار است.
البته قطعیت ارائه موافقتنامه به شرکتهای تحت حمایت این دو کمپانی هنوز مشخص نیست و ملاک، اکتساب شاخصهای مورد نظر رگولاتوری و ارائه ضمانتنامههای مالی است.
حضور خودروسازان در کنار تمامی بانکهای کشور برای دریافت پروانه MVNO نشان از جذابیت ارائه خدمات موبایلی برای کسبوکارهای مختلف دارد.
اپراتور MVNO از لحاظ سیمکارت اپراتوری مثل دیگر اپراتورهاست لذا مردم میتوانند علاوه بر سیمکارتهای معمول، سیمکارت MVNO هم داشته باشند.
به هر حال مشترک حق انتخاب دارد که صرفاً از سیمکارت اپراتور MVNO استفاده کند یا سیمکارتهای چند اپراتور را داشته باشد.
الزامی نیست اپراتور MVNO خدمات صوت و دیتا ارائه کند، ولی اگر اپراتوری سبد سرویسهای قابل ارائهاش کاستی داشته باشد شانس کمتری برای جذب مشتری دارد.