از مقاومت برابر فیلترینگ تلگرام تا تاثیر پارازیتها بر مردم
ارائه مجوزهای مختلف برای فعالیت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، مقابله با فیلترینگ شبکه‌هایی مانند تلگرام، رونمایی از یک موتور جست‌وجوی بومی و تغییر دبیر شورای عالی فضای مجازی را می‌توان از جدی‌ترین اتفاقات حوزه فاوا در سال 1394 دانست.
سالی که گذشت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات با تصمیمات و اتفاقات متعددی همراه بود که شاید مهم‌ترین آنها را بتوان بحث ارائه‌ی مجوز به شرکت‌های متعدد دانست، مجوزی که به گفته معاون وزیر ارتباطات حدود دو تا هشت میلیارد تومان درآمدزایی به دنبال داشته است. بدین ترتیب پروانه‌هایی برای بخش‌هایی مانند FCP و غیره در سال جاری صادر شد تا شرکت‌های جدیدی در عرصه ارتباطات کشور به فعالیت بپردازند.
بر این اساس پس از 10 سال پروانه شرکت‌های اینترنتی کشور دستخوش تغییر شده و به هفت شرکت فعال در حوزه اینترنتی کشور مجوزهای جدیدی داده شد. البته بعد از برگزاری مراسم رسمی اهدای پروانه جدید اینترنتی به شرکت‌های مورد تایید رگولاتوری، سه شرکت دیگر نیز توانستند با طی کردن مراحل لازم، این پروانه جدید را که با نام ارتباطات ثابت یا FCP شناخته میشود دریافت کنند.
هدف از ارائه پروانه FCP کاهش چالش شرکت‌های اینترنت پرسرعت یا PAP با شرکت مخابرات ایران بر سر دریافت امکانات و از بین بردن انحصار موجود در این بازار عنوان شده بود. همچنین یکی دیگر از اهداف این پروانه افزایش سرمایه‌گذاری و ایجاد رقابت سالم در این بازار دانسته شده بود.
تلگرام فیلتر نشد
اما یکی از مهم‌ترین و چالش برانگیز‌ترین بحث‌های حوزه ICT در سال 1394 بحث فعالیت شبکه‌های اجتماعی و به خصوص تلگرام بود که در این مدت بخش دولتی با جدیت این موضوع را پیگیری کرده و عزم خود را برای ادامه‌ی فعالیت‌های این شبکه جزم کرد. بدین ترتیب طی جلسات متوالی موضوع فیلترینگ تلگرام در کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با در نظر گرفتن شروطی برای وزارت ارتباطات قرار بر استمرار فعالیت‌های این شبکه در داخل کشور شد.
ناگفته نماند که طی این مدت بارها نیز اختلالاتی در تلگرام ایجاد شده و هربار اینگونه گفته می‌شد که این شبکه فیلتر شده است. در دوره‌ای هم به نقل از مدیران این شبکه اخباری منتشر شده و گفته شد با توجه به درخواست دولت ایران مبنی بر رصد اطلاعات این کاربران این شرکت مخالفت خود را با این موضوع اعلام کرده و براین اساس مسوولان دولتی گفته‌اند که از فعالیت تلگرام در ایران جلوگیری خواهند کرد. البته پس از مدتی این اظهارات از سوی مسوولان تلگرام رد شد.
هزینه 640 میلیاردی برای ترابردپذیری
علاوه بر این موضوع در این مدت اجرای طرح‌های مختلفی مانند ترابردپذیری شماره موبایل نیز پیگیری شد که در نهایت اجرای کامل این طرح به سال 95 موکول شد تا بدین ترتیب مردم بتوانند در طول سال دو نوبت نسبت به تغییر اپراتور همراه خود بدون ایجاد تغییر در شماره‌هایشان اقدام کنند.
در این خصوص علی‌اصغر عمیدیان – رییس سازمان تنظیم مقررات ارتباطات – از سرمایه‌گذاری 640 میلیارد ریالی در این حوزه خبر داده بود.
همچنین در این مدت مراسم انعقاد تفاهم‌نامه اصول حاکم بر خدمات ترابردپذیری شبکه تلفن همراه (MNP) نیز برگزار شد و در برهه‌ای از زمان نیز اینگونه وعده داده شد که اجرای این طرح تا بهمن‌ماه سال جاری به پایان خواهد رسید.
دعوایی برای تمام سال
اما از دیگر موضوعاتی که در سال 1394 بخش قابل توجهی از اخبار ICT را به خود اختصاص می‌داد موضوع اختلافات و چالشهای وزارت ارتباطات و مخابرات بود که حتی این موضوع در برهه‌ای از زمان کار را به جایی کشاند که شرکت مخابرات اعلام کرد قصد فروش سهام مدیریتی این شرکت را دارد.
چالشهای مخابرات و وزارت ارتباطات در دیگر ماه‌های سال هم ادامه یافت و در برهه ای نیز شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد: «به دنبال بی‌توجهی شرکت مخابرات ایران به تعیین تکلیف بدهی‌های خود و اصرار به تضییع حقوق عمومی به‌رغم هشدارهای پیاپی شرکت ارتباطات زیرساخت، از بامداد روز جمعه 9 مرداد، مکالمات بین‌الملل شرکت مخابرات ایران در برخی استان‌های کشور قطع خواهد شد.
البته این خبر در مدت کمتر از چند ساعت از سوی شرکت زیرساخت رد شد و با فاصله‌ای کوتاه اینگونه اعلام شد که به درخواست مخابرات اجرای این موضوع برای مدتی به تعویق افتاده است.
با این حال تا پایان سال همچنان بحث میان این دو نهاد ادامه داشته و تغییر تعرفه‌های مکالمات تلفن ثابت که خواسته مخابرات بوده مورد مخالفت قرار گرفت.
تغییر در شورای عالی فضای مجازی
از دیگر اتفاقاتی که در سال جاری رخ داد می‌توان به ابلاغ حکم‌های جدید فضای شورای عالی فضای مجازی اشاره کرد که از سوی دفتر مقام معظم رهبری صادر شد و بر این اساس برخی از اعضای پیشین این شورا از همکاری در دور جدید باز ماندند و عده‌ای به ترکیب آن افزوده شدند. پس از این تغییرات جدی‌ترین موضوع را نیز می‌توان به تغییر دبیر شورای عالی فضای مجازی و روی کار آمدن ابوالحسن فیروز‌آبادی به جای محمدحسن انتظاری دانست.
گوگل به سبک ایرانی
آغاز به کار رسمی موتور جست‌وجوی پارسی جو هم از دیگر اتفاقات حوزه ICT بوده است.در این ارتباط رییس سازمان فناوری اطلاعات از فعالیت هفت تا هشت موتور جست‌وجوی ایرانی خبر داد و گفت: لازم است این جویشگرها نسبت به نمونه‌های خارجی مزیت‌هایی داشته باشند تا کاربران به استفاده از آنها ترغیب شوند.
نصرالله جهانگرد همچنین اظهار کرد: از سوی دیگر لازم است طراحی‌کنندگان این جویشگرها بتوانند تعداد صفحاتی که آدرس می‌دهند را افزایش داده و تعداد این صفحات را به بالای چند میلیارد برسانند. ما اکنون در فضای وب بیش از دو میلیارد صفحه فارسی زبان داریم و در میان جویشگرهای ارائه شده تعداد آنهایی که به ارائه این صفحات نزدیک شده‌اند زیاد نیست.
فیلترینگ هوشمند،از حرف تا عمل
همچنین در این مدت بحث فیلترینگ هوشمند نیز پیگیری شده و در ماه‌های پایانی سال از ورود به فاز سوم این طرح خبر داده شد.
اواسط اسفندماه سال جاری محمود واعظی با بیان اینکه فاز سوم فیلترینگ به نوعی از هفته قبل شروع شده، اظهار کرد: البته این موضوع به این معنا نیست که دیگر فیلترینگی که در ورودی کشور انجام می‌شد، وجود ندارد بلکه با طراحی‌های انجام شده این فیلترینگ تحت نظر دانشگاه‌ها، شرکت‌های FCP ، شرکت‌های FCP و ارائه‌کنندگان اینترنت صورت می‌گیرد که باعث میشود سرعت اینترنت بالا رود و در آینده می‌توانیم دست شرکت‌ها را باز بگذاریم که با مشتریان خود تعامل بیشتری داشته باشند.
از وزارت ارتباطات تا بهارستان
اما طی این مدت وزیر ارتباطات در چند نوبت هم راهی مجلس شد تا پاسخ‌گوی بهارستان‌نشینان در خصوص پیامک‌های انبوه و بحث افزایش پهنای باند اینترنت شود. وی در این دوره به دلیل انجام فعالیت‌های توسعه‌ای خود در بخش اینترنت نیز از نمایندگان کارت زرد دریافت کرد.
در این نوبت نمایندگان مجلس اظهار کردند: با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات سرعت دسترسی کاربران به اینترنت 10 برابر میشود. اکنون مردم از سرعت پایین اینترنت گلایه دارند. بهتر است شما به جای متهم کردن ما به مخالفت با اینترنت به برنامه‌ریزی وسیعی برای دسترسی به شبکه ملی اطلاعات بپردازیم.
پژمانفر- نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس – نیز با طرح این سوال که چرا باید هزینه استفاده کاربران از اینترنت بسیار زیاد باشد، گفت: شما با گرفتن 8 تا 10 برابر پول از مردم نسبت به هزینه واقعی استفاده از اینترنت در واقع دست در جیب مردم کرده‌اید. این افزایش هزینه فشار مضاعفی به مردم تحمیل می‌کند که در نهایت این پول‌ها به خارجی‌ها داده شده و دیگران نفع می‌برند. چرا اجازه افزایش توان داخلی را ندارید و این کار را به عهده شرکت‌های خارجی داده‌اید؟ چه کسانی پشت پهنای باند هستند؟
محمود واعظی نیز با اشاره به اقدامات صورت گرفته در وزارتخانه متبوع خود گفت: آیا طی 11 سال گذشته و در دوره‌های قبل از بنده نباید از مسوولان وقت در خصوص توسعه شبکه و پهنای باند و راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات سوال می‌پرسیدید؟ آیا می‌توانید شبکه ملی اطلاعات را بی‌آنکه پهنای باند را افزایش دهیم اجرا کنیم؟
شبکه ملی داریم،نداریم؟
البته بحث های مربوط به شبکه ملی اطلاعات که از 10 سال قبل مطرح است امسال هم تنها محدود به مجلس و بهارستان نشینان نبوده و در برهه‌ای از زمان موجب ایجاد برخی چالش‌ها میان وزارت ارتباطات و مسوولان شورای عالی فضای مجازی شد. در این میان برخی مسوولان وزارت ارتباطات از جمله رییس سازمان فناوری اطلاعات براین نکته تاکید داشتند که شبکه ملی اطلاعات همین حالا هم در دسترس است.
به گفته جهانگرد با توجه به آنکه در حال حاضر هم امکان استفاده از شبکه داخلی اینترنت برای انتقال اطلاعات مربوط به کشور وجود دارد می‌توان گفت که شبکه ملی اطلاعات در دسترس قرار دارد البته این اظهارات وی از سوی معاون مرکز ملی فضای مجازی در دوره گذشته مورد نقد قرار گرفته و این گونه اعلام شد که طبق الزامات تصویبی در شورای عالی فضای مجازی با آنچه شبکه ملی اطلاعات نامیده میشود فاصله بسیاری داریم.
پارازیت بحثی از دیروز تا فردا
همچنین در مرداد‌ماه سال جاری بار دیگر به دنبال حوادث طبیعی خسارت‌های مالی و جانی متعددی به شهروندان وارد شد و به دنبال سیل و وقوع طوفان در تهران برخی افراد جان خود را از دست دادند. پس از این اتفاق بار دیگر سازمان هواشناسی داستان قدیمی پارازیتها و تاثیر آن بر روی رادارهای این شبکه را مطرح کرد و گفت امواجی که مرجع آن برای ما مشخص نیست موجب میشود یک چهارم صفحه رادار پوشیده شود و ما بتوانیم اطلاعات مورد نظر خود را مشاهده کنیم البته این موضوع بعدها از سوی مسوولان سازمان مقررات نیز به نوعی رد شد اما در هر صورت بحث پارازیتها در سال جاری همچنان مطرح بوده و در خصوص آن تلاش‌ها و پیگیری‌های متعددی صورت گرفت.
البته در این خصوص معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست هم با تاکید بر پیگیری دولت یازدهم درباره بحث نظارت بر پارازیتها، ابهامات موجود در این بخش را یکی از موانع نظارت و پایش امواج بیان کرد.
معصومه ابتکار در این باره عنوان کرد: این که موضوع را به تشویش اذهان عمومی تبدیل کنیم فایده ای ندارد، اما باید موضوع پیگیری شود و دولت یازدهم نیز در این زمینه باید شفاف پاسخگو باشد و یا آنکه اعلام کند از حیطه نظارت دولت خارج کرده اند و اختیاراتی ندارد.
بورسی شدن ایرانسل از ریشه تا تیشه
اوایل سال جاری نیز مباحثی در زمینه ارائه سهام ایرانسل در بورس ارائه شد اما مدیر عامل اپراتور دوم ارتباطی کشور با اشاره به مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات درباره‌ی زمان ارائه سهام ایرانسل در بورس خاطر نشان کرد: با اتفاقاتی که طی یک ماه گذشته برای بورس افتاده و دائم دچار فراز‌ونشیب است، بورسی شدن تیشه به ریشه زدن است.
محمود واعظی نیز در پاسخ به سوالی که درباره‌ی وضعیت بورسی شدن ایرانسل و ارائه‌ی سهام آن در بورس مطرح شده بود، تصریح کرد: بحث بورسی‌شدن ایرانسل کنسل نشده، اما بالاخره زمانی که شرکت‌های بزرگ قصد ورود به بورس را دارند باید آمادگی‌های لازم را در خود ایجاد کنند.
وزیر ارتباطات ادامه داد: شرکت ایرانسل شرکتی است که 49 درصد سهام آن متعلق به سرمایه‌گذار خارجی است و اکنون در شرایطی که کشورهای مختلف قصد ورود به ایران و سرمایه‌گذاری در آن را دارند، لازم است شرکتی که در شرایط سخت همکاری کرده و سرمایه‌گذاری خود در ایران را رها نکرده حمایت کنیم و حال که این شرکت اعلام می‌کند شرایط برای آن آماده نیست ما هم کمی انعطاف‌پذیری داشته باشیم.
مصوبه‌ای برای مالکان سیم کارت‌های اعتباری
کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات نیز امسال در قالب مصوبه ای که 8 تیرماه سال جاری به تصویب رسیده بود اینگونه اعلام کرد که با توجه به افزایش تقاضا برای سیم‌کارت‌های اعتباری و در راستای حمایت از حقوق مشترکین، افزایش رضایت آنها و به منظور ساماندهی استفاده از این سیم‌کارت‌ها در جهت بهره‌مندی موثر و کارآمد از شماره‌ها که جزو منابع کمیاب محسوب می‌شوند و همچنین جبران هزینه‌های اپراتورها دستورالعمل مدیریت سیم‌کارت‌های اعتباری را به شرط زیر مصوب می‌کند.
در بخشی از این مصوبه آمده بود: هیچ مشترکی اجازه داشتن بیش از 10 سیمکارت از یک اپراتور را ندارد و علاوه بر این اگر مشترکی بیش از سه ماه از خط خود استفاده‌ای به عمل نیاورد، اپراتور مجاز به سلب امتیاز از آن شماره میشود.
در بند دیگری از مصوبه مذکور آمده بود: دارنده پروانه با تمام اعتبار می‌تواند نسبت به قطع یک‌طرفه همراه با اطلاع‌رسانی کامل اقدام کنند. همچنین در مصوبه مذکور اعلام شده است چنانچه مشترک هیچ‌گونه تراکنشی در طول یک بازه زمانی سه ماهه نداشته باشد در صورت وجود اعتبار دارنده پروانه (اپراتور) می‌تواند با انجام اطلاع‌رسانی لازم پس از بازه زمانی سه ماهه و همچنین به ازای هر دوره زمانی بدون تراکنش از طرف مشترک پس از گذشت این بازه زمانی سه ماهه نسبت به جبران هزینه‌های لازم‌التادیه برای نگهداری شبکه و ارتباط به میزان حداکثر تعرفه 20 دقیقه نرخ مکالمه پایه تلفن همراه دائمی اقدام کند.
تلاش برای تجهیز 25 هزار روستا به اینترنت، تغییر اعضای هیات مدیره شرکت مخابرات دولت، ورود سیم‌کارت‌های جدید 0990 و 0903 به بازار، تلاش برای اجرایی کردن رجیسترینگ گوشی‌های تلفن همراه، آغاز عملیات اجرایی شبکه فیبر نوری (FTTX) را نیز می‌توان برخی از دیگر اتفاقات سال 1394 در حوزه ICT کشور دانست.