نگرانی از سرطانزا بودن تشعشعات/ تاکید دولت بر استاندارد بودن اشعه آنتنها
معاون وزیر ارتباطات به تازگی تاکید کرده که تشعشعات آنتنهای BTS در کشور پایین‌تر از حد استاندارد است.
افزایش ابتلا به سرطان از جمله موضوعاتی است که طی سالهای گذشته میان عامه مردم این تصور را ایجاد کرده که ورود تلفن همراه به زندگی انسان و تشعشعات حاصل از دکل‌های موبایل از جمله دلایل مهم ابتلا به برخی بیماری‌هاست. البته این موضوع مختص ایران نبوده و این نگرانی‌ها در سطح جهانی نیز مطرح است، با این حال تاکنون تحقیقات صورت گرفته در هیچ کجای دنیا چنین مسئله‌ای را به طور علمی ثابت نکرده است.
اما بروز این نگرانی‌ها در میان مردم موجب شده در موارد متعدد اپراتورهای تلفن همراه از ممانعت‌های مردمی جهت نصب BTSهای موبایل خبر دهند. بر همین اساس و با توجه به اهمیت موضوع در دولت جدید رسیدگی به این موضوع در دستور کار قرار گرفته و اهتمام ویژه‌ای برای کاهش خطرات امواج الکترومغناطیس از جمله امواج پارازیت‌ها شکل گرفت.
چندی پیش معاون نظارت و اعمال مقررات رگولاتوری از نصب و راه‌اندازی ایستگاههای ثابت اندازه‌گیری تشعشعات غیریونساز تا ۱۸ گیگاهرتز در شهر تهران خبر داده و تاکید کرد: با راه‌اندازی این ایستگاهها در ۷۰ نقطه از مناطق حساس ۲۲گانه شهر تهران که بیمارستانها، مدارس و آسایشگاههای سالمندان را شامل میشود تشعشعات پرتوهای رادیوئی و مایکروویو در نقاط مختلف شهر تهران به صورت ۲۴ ساعته و در تمامی روزهای هفته از سوی رگولاتوری پایش میشود.
همچنین طبق این اظهارات اعلام شده بود: بدین ترتیب اطلاعات ثبت شده در فرایند پایش با استاندارد ملی میزان تشعشعات انطباق داده شده و درصورت عدم رعایت استانداردهای مربوط به این حوزه، با اپراتور متخلف مطابق با قوانین و مقررات برخورد خواهد شد.
کاهش 37 درصدی شکایات مردمی
حال نیز رئیس سازمان تنظیم مقررات ارتباطات از کاهش شکایات مردمی نسبت به تشعشعات مخابراتی خبر داده و تاکید دارد: تشعشعات آنتنهای BTS در کشور، پایین‌تر از حد استاندارد است.
علی اصغر عمیدیان درخصوص گزارش عملکرد بررسی تشعشعات در سال 1394 اینگونه متذکر شده است که با توجه به نتایج اندازه گیریهای انجام شده و اعلام نظر دفتر امور حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی ایران در سال جاری، هیچ موردی مبنی بر غیر استاندارد بودن حدود پرتوگیری آنتنهای فعال مخابراتی در سطح کشور گزارش نشده و نتایج تمامی اندازه گیری‌ها پایین تر از حد مجاز بوده اند.
به گفته وی با وجود نتایج اندازه گیری‌ها و کمتر از حد مجاز بودن تشعشعات آنتنها، در 61 مورد بررسی سایت BTS، نتایج به دست آمده نسبت به نتایج اندازه گیری دیگر سایتها بالاتر بود که با هماهنگی اپراتورهای مربوطه موضوع جهت بهینه کردن شرایط دکل مورد بررسی و پیگیری قرار گرفت.
عمیدیان ادامه داد: با توجه به لزوم یکسان بودن تشعشعات همه آنتنها، اقدامات لازم برای این 61 مورد دکل صورت گرفته و به شکل مقتضی بهینه سازی لازم و رسیدن به میزان سایر موارد صورت گرفت.
رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با بیان اینکه آمار شکایات دریافتی این معاونت در حوزه تشعشعات از ابتدای سال تاکنون 247 مورد بوده است گفت: این آمارها نتیجه راه اندازی سامانه ثبت شکایات مردمی 195 در مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات برای طرح شکایات و درخواستهای مشترکان و کاربران در زمینه‌های مختلف خدمات ارتباطی و مخابراتی است.
وی افزود: مقایسه میزان شکایت سالهای 1393 و 1394 نشان می دهد که تعداد شکایات مردمی علی رغم افزایش کاربران، مشترکان و همچنین میزان خدمات قابل ارایه به آنها، کاهش یافته است که دسترسی آسان مردم به منظور طرح شکایات، اطلاع رسانی مناسب از طریق رسانه‌های جمعی، پاسخگویی به موقع و صادقانه به متقاضیان و به دنبال آن افزایش اعتماد عمومی به نتایج ارائه شده است.
عمیدیان در همین زمینه با بیان کاهش 37 درصدی شکایات مردمی در حوزه تشعشعات خاطرنشان کرد: مطابق آمار ثبت شده، شکایت از شرکتهای خدمات ارتباطی و اپراتورها و سایر شکایات حوزه تشعشعات بررسی و به همه آنها پاسخگویی لازم ارایه شد.
معاون وزیر ارتباطات تصریح کرد: به منظور نظارت هرچه بهتر بر تشعشعات آنتنها و فرهنگ سازی در این باره، علاوه بر موارد از قبیل شناسنامه دار کردن دکل ها، خرید، نصب، راه اندازی و پشتیبانی شبکه های میدان امواج الکترومغناطیسی و اندازه گیری ماهانه و مداوم میزان تشعشعات تا حد مجاز آن در 10 نقطه از کلان شهرهای کشور در دستور کار این سازمان قرار گرفت.
البته پیش از این دی ماه سال گذشته نیز وزیر ارتباطات بر این مسئله تاکید کرده و در قالب مطلبی بر روی شبکه‌های اجتماعی خود اعلام کرده بود: در سال جاری موردی مبنی بر غیر استاندارد بودن حدود پرتوگیری آنتنها گزارش نشده است.
تشعشعات موبایلی و نظر پروفسور سمیعی
اما علاوه بر مسئولان دولتی، پروفسور سمیعی از دیگر افرادی است که در این باره به اظهار نظر پرداخته و تاکید کرده که هنوز هیچ تحقیقی مثبت یا منفی بودن تاثیر تشعشعات موبایلی بر سلامت انسان را تائید نکرده است.
البته برای داشتن اطلاعات جامع‌تر در این حوزه آشنایی با انواع اشعه‌ها می‌تواند راهگشا واقع شود. در این زمینه پیش از این مدیر کل صدور پروانه، سرویس‌های رادیویی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اظهار کرده بود: امواج و اشعه‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند که در این میان دسته اول قابلیت یونیزه کردن دارند و دسته دوم فاقد این قابلیت محسوب می‌شوند، اما دسته‌ای که یونیزه کننده نام گرفته، دارای فوتون‌های بسیار قوی است که از مواد رادیواکتیو تشکیل شده و دارای خاصیت تخریب ژنتیک در بدن خواهد بود.
عظیم فرد ادامه داد: اکنون بحث‌های مختلفی درباره اثرات تشعشعات موبایلی مطرح میشود اما باید توجه داشت که تشعشعات موبایلی جزو امواج رادیویی محسوب می‌شوند که امواج رادیویی نیز از امواج غیریونیزه به شمار می‌روند، برهمین اساس تاکنون هیچ گزارش بین‌المللی مبنی بر مضرات تشعشعات غیریونیزه رادیویی وجود نداشته و مشاهده نشده است.
مدیر کل صدور پروانه، سرویس‌های رادیویی همچنین عنوان کرد: البته در برخی موارد امواج رادیویی حالت گرمازا داشته و در نهایت می‌توانند تا حدی پوست را مورد تاثیر قرار دهند اما هیچ‌گاه حرارت و گرمای آنها به عمق پوست نرسیده و تنها در حد سطح باقی می‌ماند و به همین دلیل گفته میشود چشم در برابر این تشعشعات نسبت به سایر اعضای بدن از حساسیت بیشتری برخوردار است، چرا که چشم تنها عضو خارجی بدن است که تنها به واسطه یک لایه نازک از آن محافظت میشود.
فرد ادامه داد: از سال‌ها قبل در دنیا مطالعاتی درباره امواج موبایلی صورت گرفته و در این میان کمیسیون بین‌المللی حفاظت در مقابل تابش غیریونیزه استانداردی را در این زمینه تعریف کرده که در حال حاضر در ایران 87 کشور دیگر براساس این استاندارد تجهیزات خود را مورد بررسی قرار می‌دهند.
او درباره اینکه چرا امواج رادیویی خاصیت یونیزه کردن را ندارند نیز توضیح داد: برای یونیزه شدن 10 تا 25 الکترون ولت انرژی لازم است که امواج رادیویی چنین قدرتی را ندارند.
وی همچنین به SAR اشاره کرد و در این خصوص اظهار کرد: SAR در واقع نرخ جذب ویژه است که به واسطه این شاخص میزان استاندارد تشعشعات یک گوشی یا تجهیزات موبایلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. اکنون برای بررسی گوشی‌ها این موضوع همواره مورد توجه قرار گرفته و گوشی‌هایی که وارد کشور می‌شوند در این زمینه مورد تست قرار می‌گیرند.
او اظهار کرد: برای موبایل‌ها اگر درجه SAR از 1.6 بیشتر باشد گوشی مربوطه دارای ضرر برای سلامتی به شمار می‌رود و برهمین اساس لازم است همواره پیش از خرید گوشی‌های تلفن همراه به این موضوع توجه شود. البته اکنون اغلب گوشی‌هایی که از سوی برندهای مختلف تهیه می‌شوند SAR کمتر از یک دارند.
مدیر کل صدورپروانه، سرویس‌های رادیویی به حساسیتهایی که مردم کشور‌های مختلف نسبت به تشعشعات موبایلی و دکل‌های موبایل دارند اشاره کرد و گفت: برهمین اساس اپراتورهای مختلف در دنیا تلاش کرده‌اند تا برای دکل‌های خود اشکال مختلفی در نظر بگیرند که حساسیت مردم نسبت به آنها کمتر شود.
این کارشناس حوزه ارتباطات همچنین خاطر نشان کرد: در حوزه تشعشعات سازمان بهداشت جهانی نیز در این زمینه بررسی‌های متعددی صورت داده اما تاکنون هیچ مستندی مبنی بر سرطانزا بودن این تشعشعات از سوی این سازمان اعلام نشده است.
فرد در پاسخ به این سوال که آیا امواج ماهواره‌ای جزو امواج یونیزه به‌شمار می‌روند، توضیح داد: امواج ماهواره‌ای نیز جزو امواج غیریونیزه محسوب می‌شوند و مشکلی برای سلامت ایجاد نمی‌کنند، اما اگر فرکانس‌هایی که در این زمینه وجود دارد از حدی قوی‌تر شود فرستنده ماهواره اشباع شده و عملا تصویر آن خراب میشود.
وی در پایان عنوان کرد: معمولا ایجاد یک کانال ماهواره‌ای و حفظ آن امر به نسبت دشواری محسوب میشود، اما برای از کار انداختن آن حتی با توانی در حد یک باتری 1.5 ولتی می‌توان اختلال ایجاد کرد و برهمین اساس ایجاد اختلال برای این شبکه‌ها به راحتی امکان‌پذیر است و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند.