پرسش روز فعالان حوزه اینترنتی کشور: پروانه اپراتور فیبرنوری تمدید میشود؟
“دوران حفاظت اپراتور فیبر نوری تمدید شد”. این خبری است که در چند هفته گذشته برخی از فعالان شرکتهای اینترنتی مطرح کرده‌اند. خبری که مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هنوز آن را نه تائید و نه تکذیب کرده‌اند.
بحث بر سر تمدید دوران حفاظت از اپراتور فیبر نوری یا چهارم، از پاییز سال گذشته و در مراسم ارائه پروانه‌های جدید اینترنتی (FCP) بر سر زبان‌ها افتاد. هرچند در آن زمان سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی(رگولاتوری)، اعلام کرد که کمیسیون این سازمان تاکنون مصوبه‌ای در خصوص تمدید مجدد دوران حفاظت این اپراتور نداشته است.
اما حالا و با باز شدن پای یک شریک تجاری در این پروژه که از تعهدات خود بسیار عقب‌مانده است، تمدید دوران حفاظت اپراتور فیبر نوری(که مردادماه سال جاری به پایان می‌رسید) دوباره به شکل جدی‌تری مطرح‌شده است. تمدید مجدد پروانه این اپراتور، به معنی قرار گرفتن فعالیت دارندگان پروانه FCP در هاله‌ای از ابهام است. پروانه‌هایی که به شرکتهای اینترنت پرسرعت یا همان PAPها این اجازه را می‌دهد تا برای مقابله با انحصار شرکت مخابرات درزمینهٔ دسترسی به امکانات زیرساختی، شبکه خودشان را با کمک فنّاوری فیبر نوری ایجاد کنند.
اماواگرهای اپراتور فیبر نوری
اپراتور فیبر نوری از پروژه‌هایی است که در دولت گذشته کلید اجرای آن زده شد و درنهایت بعد از به نتیجه نرسیدن بخش‌های اصلی تعهداتش، ادامه اجرای آن به دولت یازدهم واگذار شد.به دنبال رشد چشمگیر فناوری اتصال فیبر نوری به منازل در جهان، در ایران نیز مسئولان دولت دهم در سال ۸۹، طرح اتصال منازل به فیبر نوری توسط اپراتور چهارم را به‌عنوان یکی از راه‌های برون‌رفت از عقب‌ماندگی دیجیتال کلید زدند.
درنهایت در سال ۹۱ پروانه فعالیت در این حوزه به شرکت ایرانیان‌نت سپرده شد. بر اساس این پروانه، اپراتور چهارم باید پورت‌های دسترسی از طریق فیبر نوری را برای کاربر نهایی با حداقل سرعت ۲۰ مگابیت بر ثانیه و قابل توسعه تا ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه فراهم کند.
مدت اعتبار این پروانه ۱۰ سال از زمان صدور پروانه و قابل تمدید برای سه دوره پنج‌ساله تعیین‌شده است.همچنین سازمان رگولاتوری برای این اپراتور دوره حفاظت بازار و امنیت سرمایه‌گذاری در نظر گرفته است به‌طوری‌که به مدت چهار سال از تاریخ صدور این پروانه، پروانه جدیدی برای ایجاد شبکه مشابه صادر نخواهد کرد.
این سازمان، برای این اپراتور در طول مدت اعتبار اولیه پروانه، سقف تعداد پورت دایری را ۱۰ میلیون پورت در نظر گرفته بود. حالا نزدیک به دو ماه به پایان دوران حفاظت این اپراتور زمان باقی نمانده است و آن‌طور که از شواهد امر پیداست این اپراتور کمتر از ۵ درصد تعهداتش را نیز انجام نداده است.
مسئولان ایرانیان‌نت در چند سال گذشته دلایل مختلفی برای به انجام نرسیدن تعهداتشان مطرح کرده‌اند. از مدیریت ضعیف این پروژه و تغییر پی‌در‌پی مدیرعامل مجری این اپراتور گرفته تا مقرون‌به‌صرفه نبودن اجرای طرح و در نظر گرفتن تعهدات بالای رگولاتوری در پروانه برای این اپراتور.
ازنظر مدیران ایرانیان نت همین دلایل کافی بوده تا این اپراتور نتواند بر اساس تعهداتش گام بردارد و به همین خاطر نیز آن‌ها در چند سال گذشته بارها بحث تمدید دوران حفاظت خود را مطرح کرده‌اند؛ خواسته‌ای که هر بار نیز از سوی وزارت ارتباطات دولت تدبیر و امید با مخالفت همراه شده است.
اما این بار مدیران این شرکت که بر اساس خبرها توانسته‌اند بعد از رفع تحریم برای خود یک سرمایه‌گذار خارجی مطمئن پیدا کنند، از وزارت ارتباطات خواسته‌اند با توجه به نزدیک شدن دوران پایان حفاظت از پروانه اپراتور چهارم، این دوران مجدداً تمدید شود تا این اپراتور بتواند در یک دوره جدید با کمک سرمایه‌گذار خارجی خود، به تعهدات پروانه خود بعد از نزدیک به ۴سال عمل کند.
FCPهای نگران
در حال حاضر جدی شدن بحث تمدید دوران حفاظت اپراتور فیبر نوری، شرکتهای اینترنتی دارنده پروانه جدید ارتباطات ثابت یا همان FCP را نگران کرده است. پروانه FCP که قرار بود شرکتهای اینترنتی را از بن‌بست انحصار شرکت مخابرات ایران در بخش سیم‌مسی و شبکه انتقال خارج کند و به آن‌ها اجازه دهد که با کمک فیبر نوری خدمات خود را گسترش و سرویس‌های نوینی را هم در اختیار کاربرانشان بگذارد.
به گفته مدیر یکی از شرکتهای دارنده پروانه FCP، دولت تنها زمانی می‌تواند به وعده خود برای ارائه اینترنت باکیفیت عمل کند که سرویس‌های اینترنت با سرعت ۲۰ مگ به بالا در اختیار کاربران بگذارد و چنین سرویسی هم به‌جز ارائه بر بستر فیبر نوری امکان‌پذیر نیست.
وی در این خصوص می‌گوید:”شرکتهای دارنده پروانه FCP خود را آماده کرده‌اند که با پایان دوران حفاظت اپراتور فیبر نوری، سرویس‌های متنوعی مبتنی بر فیبر نوری را در اختیار کاربرانشان بگذارند و اگر قرار به تمدید دوران حفاظت این اپراتور باشد،باید بگویم علاوه بر اینکه دارندگان پروانه FCP سرمایه‌گذاری‌های خود در این بخش را از دست می‌دهند،کشور نیز در گسترش خدمات فیبر نوری عقب خواهد افتاد.
هر کشوری برای اینکه یک اپراتور ارتباطی بزرگ تربیت کند یک دوره زمانی مشخصی را تحمل می‌کند تا اپراتور داخلی به سطحی از بلوغ برای اجرای پروژه‌های آن کشور برسد. بنابراین ممکن است که با تمدید دوران حفاظت ایرانیان‌نت و کمک یک شریک خارجی به این شرکت،در دو سال آینده پروژه اتصال منازل به فیبر نوری به انجام برسد، اما این تصمیم باعث میشود که دیگر در کشور یک اپراتور داخلی بزرگ که توانایی قبول پروژه‌های بین‌المللی هم داشته باشد را به وجود نیاوریم. ”
این فعال حوزه اینترنت با اعلام اینکه شرکتهای دارنده پروانه FCP انتظار دارند دوران حفاظت از پروانه اپراتور فیبر نوری تمدید نشود، تأکید می‌کند که وزارت ارتباطات باید شرایطی فراهم کند که اپراتور فیبر نوری و شریک خارجی‌اش در یک فضای رقابتی خدمات فیبر نوری در کشور را گسترش دهند.
وی تصریح می‌کند انتظار شرکتهای FCP این است که وزارت ارتباطات از آن‌ها حمایت کند اما اگر قرار به حمایت هم نیست باید بین بازیگران این بازار یک فضای برابر به وجود بیاید تا وزارتخانه هم به هدف اصلی خود یعنی گسترش فیبر نوری در کشور برسد.
گفتنی است درحالی‌که بسیاری از دارندگان FCP شمارش معکوس برای تمدید دوران حفاظت اپراتور فیبر نوری را آغاز کرده‌اند،اما مسئولان سازمان رگولاتوری اعلام می‌کنند که هنوز در این زمینه هیچ‌چیز به‌صورت قطعی مشخص نشده است. در این زمینه عباسی شاهکوه، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه این سازمان با تأکید براینکه هنوز تمدید دوران حفاظت اپراتور فیبرنوری مشخص نیست می‌گوید :«ما در حال بررسی جنبه‌های مختلف این تمدید هستیم و اگر تصمیم به تمدید این دوران حفاظت گرفته شود احتمالاً این تمدید در کل کشور به اجرا درنخواهد آمد و تنها در محدوده‌های جغرافیایی مشخصی به اجرا درخواهد آمد.»
عباسی تأکید می‌کند که تمدید دوران حفاظت اپراتور فیبر نوری به‌هیچ‌وجه جلوی سرمایه‌گذاری دارندگانFCP در بخش ایجاد شبکه انتقال از طریق فیبر نوری را نمی‌گیرد. بر اساس اظهارات معاون رگولاتوری، آنچه باعث ایجاد انگیزه در وزارت ارتباطات برای تمدید دوران حفاظت این اپراتور شد ورود یک سرمایه‌گذار خارجی به پروژه فیبرنوری بود. عباسی تأکید می‌کند که هنوز در این زمینه تصمیم قطعی گرفته نشده است اما در صورت تمدید این دوران حفاظت، شرایط و دغدغه‌های FCPها هم مدنظر قرار خواهد گرفت.