قدم‌هایی که در ICT برداشته شد
در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، شرایط از زمان تحویل این بخش به دولت یازدهم تا امروز و با گذشت سه سال از فعالیت‌ها و عملکردهای این وزارت‌خانه و سازمان‌های متبوع، تغییرات زیادی داشته است.
زمینه‌هایی از فعالیت‌ها در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، توجه به شبکه پهن‌باند و کاربردهای آن، شبکه دسترسی بخش ارتباطات کشور، راه‌اندازی مراکز داده، تولید خدمات و محتوای بومی، استفاده از باندهای فرکانسی، ارائه خدمات ارزش افزوده جدید مبتنی بر شبکه پهن‌باند و استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذاری مشترک داخلی و خارجی است که می‌توان به آنها اشاره کرد و در دولت‌های متفاوت به تناسب کارآمدی آنها به این موضوعات پرداخته شده است.
البته پیش از آغاز دولت یازدهم نیز اقداماتی در حوزه ICT کشور صورت گرفته، اما به نظر می‌رسد وضعیت موجود این حوزه در زمان تحویل دولت، شامل توسعه ناکافی شبکه پهن‌باند، وجود انحصار در حوزه شبکه دسترسی بخش ارتباطات، تأخیر در راه‌اندازی مراکز داده، توجه ناکافی به تولید خدمات و محتوای بومی، عدم استفاده بهینه از باندهای فرکانسی، وجود موانع برای ارائه خدمات ارزش افزوده جدید مبتنی بر شبکه پهن‌باند و استفاده ناکافی از ظرفیت سرمایه‌گذاری مشترک داخلی و خارجی بوده است.
اهم اقدامات دولت
بنابراین توجه به مسائل این‌چنینی، از توسعه پهن‌باند و ارائه خدمات ارزش افزوده مبتنی بر آن تا راه‌اندازی مراکز داده، تولید محتوای بومی و استفاده مناسب از سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی از چالش‌های مهم در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات هنگام استقرار دولت یازدهم بوده و اقداماتی را در دو سال گذشته انجام داده است.
دولت توجه ویژه‌ای به ارتباطات و فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر بخش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و به تبع آن رشد قابل توجه سرمایه‌گذاری در این بخش بالغ بر ۱۰۱۰۰۰ میلیارد ریال داشته، به طوری که ۳۶۰۰۰ میلیارد ریال توسط بخش دولتی و ۶۵۰۰۰ میلیارد ریال توسط بخش‌های خصوصی و غیردولتی انجام پذیرفته است.
از دیگر اقدامات دولت، کاهش شکاف در برخورداری از خدمات ارتباطات و فناوری اطلاعات بین مناطق شهری و روستایی از طریق توجه ویژه به روستاهاست که با سرمایه‌گذاری و استفاده از توان بخش خصوصی و عقد قرارداد جهت دستیابی به ارتباط پرسرعت برای ۲۵۰۰۰ روستا انجام شده است.
افزایش ۵۴۱ درصدی ظرفیت زیرساخت پهن‌باند IP داخلی، افزایش ۶۶۰ درصدی پهنای باند اینترنت بین‌الملل، افزایش حدود ۵۳۵۵ کیلومتر شبکه اصلی فیبر نوری کشور و توسعه شبکه انتقال به میزان ۱۷۷۰ گیگابیت بر ثانیه معادل ۱۹۷ درصد رشد نیز از اقدامات زیرساختی دولت است.
از اقداماتی که دولت در راستای اپراتورهای همراه صورت داده است نیز می‌توان به برقراری رومینگ ملی بین اپراتورهای همراه کشور، اتمام طرح هم‌کدسازی تلفن ثابت در استان‌های کشور و افزایش ۱۲درصدی ضریب نفوذ تلفن همراه اشاره کرد.
توسعه ارتباطات روستایی با افزایش ۷۸۷ روستا و ارتباط ۱۸۵۷۱ روستا و آبادی به شبکه دسترسی پرسرعت، افزایش پایانه فروش (POS) روستایی به میزان ۴۲۶۴۱ دستگاه و ایجاد ۸۵۹ صندوق تأمین مالی خرد روستایی نیز از فعالیت‌های دولت در راستای افزایش زیرساخت‌ها در روستاهاست.
از دیگر عملکردهای دولت نیز می‌توان به اجرای پروژه سیگنال‌رسانی زمینی به ایستگاه‌های صدا و سیما در ۱۳۵ نقطه با پیشرفت ۸۰ درصد در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و کاهش وابستگی به خدمات مبتنی بر ماهواره‌های خارجی، سرمایه‌گذاری در طراحی و تولید ابزارهای زبان فارسی و بهره‌برداری از فضای بیشتر از مجازی شامل ایجاد و توسعه موتور جستجوی بومی، نرم‌افزار ترجمه فارسی و لاتین و افزایش تعاملات بین‌المللی و منطقه‌ای و افزایش ظرفیت ترانزیت ترافیک ارتباطی بین آسیا و اروپا به میزان ۲۱۳ درصد اشاره کرد.
همچنین دولت اقداماتی را در راستای دولت الکترونیک صورت داده است که در این میان می‌توان تکمیل درگاه واحد دولت الکترونیک، افزایش ۸ درصدی ارائه خدمات دولت به صورت الکترونیکی، ایجاد مرکز ملی تبادل اطلاعات در راستای توسعه زیرساخت‌های دولت الکترونیک و اتصال ۱۰۰ دستگاه اجرایی به آن و تأیید شناسنامه خدمات ۶۷ دستگاه توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را نام برد.
اجرای نظام جامع امنیت شبکه ملی اطلاعات و هوشمندسازی مدیریت محتوای فضای مجازی به منظور صیانت اجتماعی-فرهنگی شبکه، احداث مراکز هم‌مکانی، راه‌اندازی مرکز تبادل ترافیک اینترنتی کشور و کاهش تعرفه خدمات اینترنتی ارائه شده از سمت شبکه ارتباطات زیرساخت نیز از دیگر اقدامات انجام‌شده دولت است.
در راستای خدمات مربوط به پست، ایجاد و توسعه سرویس‌های نوین پستی نظیر پست ویژه، پست تلفنی ۱۹۳، خرید و فروش اینترنتی و بازار الکترونیک، سرویس کارت پستال الکترونیکی، تمبر شخصی الکترونیکی، گروه پست مستقیم، وب آگهی روستایی و پست لجستیک، همچنین توسعه سامانه‌های پستی گیت‌وی، وب آگهی، بازار الکترونیک و ارائه ۱۴ خدمت نوین پستی و رشد ۶.۴ درصد سهم درآمدی خدمات مذکور از کل درآمد پستی نیز از نتایجی است که توسط اقدامات دولت به دست آمده است.
راه‌اندازی و بهره‌برداری از سامانه الکترونیکی ۱۹۵ به منظور دریافت و رسیدگی به شکایات مردمی و کاهش زمان رسیدگی به شکایات از ۱۸۵ روز به ۹ روز و افزایش دسترسی پر سرعت خدمات پهن‌باند (بر بستر تلفن‌های ثابت و سیار) به میزان ۲۲.۸ میلیون مشترک، یکپارچه‌سازی پروانه‌ها برای ارائه خدمات باند پهن بر روی شبکه ارتباطات و صدور پروانه‌های ایجاد، بهره‌برداری از شبکه ارتباطات ثابت (FCP) و افزایش کیفیت خدمات ارتباطی و فناوری ارتباطات و صیانت از حقوق مصرف‌کنندگان نیز از خدمات مربوط به مشترکان است که توسط دولت انجام شده است.
تعریف و ایجاد فاز اول شبکه اصلی ارتباطی بومی تحت عنوان «شبکه توانا» با تأمین ۱۰۰ درصدی تجهیزات بومی از طریق بخش خصوصی و تضمین خرید خدمت که در حال حاضر نیز سیستم‌های انتقال نوری ۴۰ کاناله (DWDM) تولید داخل در شبکه ملی انتقال کشور با ظرفیت ۴۰۰ گیگابیت بر ثانیه در مسیر تهران-اصفهان به کار گرفته شده است نیز از دیگر فعالیت‌های صورت‌گرفته دولت است.
آزادسازی و رفع انحصار در استفاده از فناوری‌های نوین برای ارایه خدمات جدید ارتباطی و فناوری اطلاعات و افزایش خدمات مبادله ارتباطات پرسرعت و پرظرفیت بر بستر تلفن همراه در سراسر کشور، توسعه سامانه‌های پایش، جهت‌یاب طیف فرکانس به تعداد ۱۰ ایستگاه ثابت و ۹ سامانه قابل حمل به منظور تسریع در رفع تداخلات فرکانسی، اتصال پنج پایگاه داده اصلی به شبکه ملی اطلاعات، پیشرفت فیزیکی ۵۵ درصدی ساخت و تست ماهواره ناهید و ۱۷ درصدی ساخت و تست بلوک انتقال مداری GEO نیز از دیگر فعالیت‌های صورت‌گرفته دولت است.