تا دیر نشده پیام‌رسان داخلی بسازید
در شرایطی که انتقال سرورهای شبکه‌های اجتماعی خارجی از جمله تلگرام به ایران در ابهام قرار دارد و مسئولان فناوری اطلاعات کشور هم از لزوم این انتقال برای ادامه فعالیت این شبکه‌ها خبر داده‌اند، اقدام دانشگاهیان و بخش خصوصی که ظاهرا حمایت دولت را هم خواهند داشت، برای ایجاد شبکه‌های مشابه ضرورت دارد.
از وی‌چت و وایبر، تا تانگو و واتس‌اپ، پیام‌رسان‌های خارجی هستند که هر کدام در مقطعی از زمان، مخاطبان خاص خود را داشتند. حالا هم تلگرام وظیفه پیام‌رسانی را بر عهده گرفته و البته نسبت به سایر رقبای خود، پایداری بیشتری در ایران داشته و مدت طولانی‌تری پیام‌های کاربران را جابه‌جا کرده است، اگرچه سرنوشت آن در آینده مشخص نیست.
با این وجود در کنار تلگرام و شبکه‌های اجتماعی خارجی مشابه، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همواره از حمایت از شبکه‌های اجتماعی داخلی در جهت حفظ حریم خصوصی مردم سخن می‌گوید و همچنین انتقال سرورهای شبکه‌های اجتماعی خارجی به داخل کشور را از راه‌های این محافظت می‌داند.
محمود واعظی با ابراز نگرانی از اینکه آن دست از شبکه‌های اجتماعی که سرورهایشان در خارج از کشور است، مشکل‌ساز شوند، از سیاست‌های دولت در جهت حمایت از شبکه‌های اجتماعی که در داخل کشور سرور دارند، سخن می‌گوید و از دانشگاه‌ها، مراکز علمی و بخش خصوصی می‌خواهد در این عرصه با ایجاد مدل‌های مختلفی از شبکه‌های اجتماعی دولت را یاری کنند.
همچنین واعظی می‌گوید قرار نیست ایجاد پیام‌رسان‌ها -که از ابزارهای تولید محتوای بومی و در نتیجه از الزامات شبکه ملی اطلاعات هستند- محدودکننده دسترسی و نیازمندی مردم برای محتوای مناسب در عرصه بین‌المللی باشد، زیرا در حال حاضر بسیاری از اساتید دانشگاهی، تجار و… از ارتباطات خارجی برخوردارند و ما نمی‌خواهیم با راه‌اندازی این شبکه بخشی از فعالیت‌های علمی و تجاری کشور را محدود کنیم.
به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، هدف این وزارتخانه تلاش برای ایجاد اینترنت بین‌المللی سالم و فراهم کردن امکانی است که محتوای مستهجن و تبلیغات ضد دین محدود شود، زیرا محدود کردن تهدیدات فرهنگی و اخلاقی بخشی از خواست مردم و خانواده‌ها نیز است.
واعظی اولین اولویت استفاده از شبکه‌های مجازی را وجود مسایل این شبکه‌ها در ایران می‌داند تا اطلاعات مصرف‌کنندگان و مردم در کشور باقی بماند. بنابراین شرط حضور و فعالیت شبکه‌های خارجی در ایران را، حضور سرورهایشان در داخل کشور اعلام کرده و با بیان اینکه شبکه‌هایی که به مقررات و قانون کشورمان احترام بگذارند، محترم شمرده خواهند شد، از حمایت از شبکه‌های اجتماعی که سرور آن در داخل کشور وجود دارد در جهت حفظ حریم خصوصی مردم خبر می‌دهد.
البته نگرانی‌های مقام معظم رهبری در ارتباط با تولید محتوای فاخر هم در این تلاش برای شکل‌گیری شکه‌ها و پیام‌رسان‌های داخلی بی‌تاثیر نیست و واعظی دراین باره می‌گوید: ما به عنوان بخشی که شبکه انتقال و پهنای باند را در اختیار داریم، در این حوزه وارد عمل شده و کارگروهی را تشکیل دادیم و فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه فضای مجازی را احصا کردیم و همچنان در این زمینه در حال فعالیت هستیم.
از سوی دیگر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در کنار تاکید بر لزوم راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی داخلی، دولت را از این وظیفه مبرا می‌داند و می‌گوید دولت بنایی بر ساخت شبکه‌های اجتماعی ندارد، بلکه دانشگاهیان و بخش خصوصی باید وارد این قضیه شوند. او وعده حمایت مالی از دانشگاهیانی را می‌دهد که بتوانند با نوشتن پلت‌فرم برای شبکه‌های اجتماعی، یک تا دو میلیون مخاطب را ساپورت کنند.
او که معتقد است تعداد جوانانی که در ایران تولید نرم‌افزار می‌کنند رو به افزایش است، ادعا می‌کند استفاده ۱۰ درصد مردم از محتوای داخلی در ابتدای فعالیت دولت به ۴۱ درصد افزایش یافته و وعده رسیدن به ۵۱ درصدی را تا پایان دولت می‌دهد.
البته در انتقال سرورهای این شبکه‌ها به داخل ایران، بحث‌هایی وجود دارد. در شرایطی که با رونمایی از اولین دیتاسنتر کلود (ابری) خصوصی کشور، مدیرعامل این شرکت خصوصی با بیان اینکه برخی شرکت‌ها از جمله تلگرام ملزمند تا پایان سال سرور خود را در ایران مستقر کنند، از فراهم شدن مقدمات انتقال سرور تلگرام به ایران با ارائه خدمات دیتاسنتری از سوی دولت خبر داده بود، واعظی و فیروزآبادی -رئیس مرکز ملی فضای مجازی- از این موضوع اظهار بی‌اطلاعی کرده بودند.
با توجه به اینکه به گفته خسرو سلجوقی -عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات- هنوز در ایران پیام‌رسانی ایجاد نشده که بتواند به تعداد مخاطب قابل توجهی دست یابد و پیام‌رسان‌های بومی معدود ایجاد شده فعلی نیز بیشتر پیام‌رسان‌های سازمانی، موضوعی و تخصصی هستند که جمعیت میلیونی را پوشش نمی‌دهند و قابلیت رقابت با تلگرام را ندارند، لزوم حمایت و راهبری در جهت برنامه‌ریزی برای این پیام‌رسان‌ها توسط علی‌اصغر عمیدیان – رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی – که در وزارت ارتباطات مسئول این موضوع است، مشخص میشود.
در نهایت، با اعلام صریح و چندین‌باره وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از کسانی که اقدام به نوشتن پلت‌فرم برای شبکه‌های اجتماعی می‌کنند و می‌توانند موفقیتی حاصل کنند، لازم است بخش خصوصی نیز وارد در این زمینه شود تا شرایط تسهیل‌گر را برای انتقال پیام کاربران فراهم کند، زیرا مشخص نیست تلگرام تا کی می‌تواند در برابر فیلتر و یا کند شدن مقاومت کند.